{"id":617142,"date":"2023-02-21T08:33:08","date_gmt":"2023-02-21T01:33:08","guid":{"rendered":"https:\/\/canhco.net\/?p=617142"},"modified":"2023-02-21T15:40:01","modified_gmt":"2023-02-21T08:40:01","slug":"noi-thieu-oxy-tram-trong-rac-chat-thanh-nui-nhung-nguoi-nguoi-un-un-keo-toi-o","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/m.canhco.net\/noi-thieu-oxy-tram-trong-rac-chat-thanh-nui-nhung-nguoi-nguoi-un-un-keo-toi-o-p617142.html","title":{"rendered":"N\u01a1i thi\u1ebfu oxy tr\u1ea7m tr\u1ecdng, r\u00e1c ch\u1ea5t th\u00e0nh n\u00fai nh\u01b0ng ng\u01b0\u1eddi ng\u01b0\u1eddi \u00f9n \u00f9n k\u00e9o t\u1edbi \u1edf"},"content":{"rendered":"

\u00cdt ai bi\u1ebft, th\u1ecb tr\u1ea5n La Rinconada d\u00f9 n\u1eb1m \u1edf \u0111\u1ed9 cao g\u1ea7n 5.200m, \u00e1p su\u1ea5t oxy ch\u1ec9 b\u1eb1ng m\u1ed9t n\u1eeda so v\u1edbi m\u1ef1c n\u01b0\u1edbc bi\u1ec3n, ngh\u0129a l\u00e0 s\u1ebd g\u00e2y nguy hi\u1ec3m t\u1edbi t\u00ednh m\u1ea1ng nh\u01b0ng v\u1eabn c\u00f3 r\u1ea5t nhi\u1ec1u ng\u01b0\u1eddi \u00f9n \u00f9n k\u00e9o t\u1edbi \u0111\u00e2y sinh s\u1ed1ng.<\/strong><\/p>\n

\"\"
La Rinconada n\u1eb1m \u1edf \u0111\u1ed9 cao g\u1ea7n 5.200m so v\u1edbi m\u1ef1c n\u01b0\u1edbc bi\u1ec3n l\u00e0 m\u1ed9t trong nh\u1eefng v\u00f9ng \u0111\u1ea5t kh\u1eafc nghi\u1ec7t nh\u1ea5t th\u1ebf gi\u1edbi. (\u1ea2nh: Washington Post)<\/figcaption><\/figure>\n

V\u00f9ng \u0111\u1ea5t kh\u1eafc nghi\u1ec7t nh\u1ea5t th\u1ebf gi\u1edbi<\/strong><\/p>\n

N\u1ebfu b\u1ea1n mu\u1ed1n bi\u1ebft nh\u1eefng ai l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi m\u1ea1nh m\u1ebd nh\u1ea5t th\u1ebf gi\u1edbi th\u00ec \u1eaft h\u1eb3n \u0111\u00f3 l\u00e0 c\u01b0 d\u00e2n \u1edf th\u1ecb tr\u1ea5n La Rinconada, Peru. B\u1edfi, con ng\u01b0\u1eddi th\u01b0\u1eddng s\u1ebd g\u1eb7p c\u00e1c ph\u1ea3n \u1ee9ng c\u00f3 h\u1ea1i v\u1edbi c\u01a1 th\u1ec3 khi \u1edf \u0111\u1ed9 cao kho\u1ea3ng 3.000m do kh\u00f4ng kh\u00ed lo\u00e3ng. C\u1ee5 th\u1ec3, 40% nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi l\u00ean t\u1edbi \u0111\u1ed9 cao 3.000m s\u1ebd g\u1eb7p m\u1ed9t s\u1ed1 d\u1ea1ng b\u1ec7nh do \u0111\u1ed9 cao g\u00e2y ra nh\u01b0 say n\u00fai c\u1ea5p t\u00ednh, thi\u1ebfu oxy m\u00e1u hay ph\u00f9 n\u00e3o\u2026 La Rinconada l\u1ea1i n\u1eb1m \u1edf \u0111\u1ed9 cao g\u1ea7n 5.200m so v\u1edbi m\u1ef1c n\u01b0\u1edbc bi\u1ec3n, \u0111i\u1ec1u n\u00e0y c\u00f3 ngh\u0129a l\u00e0 \u00e1p su\u1ea5t oxy t\u1ea1i \u0111\u00e2y v\u00f4 c\u00f9ng th\u1ea5p v\u00e0 con ng\u01b0\u1eddi h\u1ea7u nh\u01b0 r\u1ea5t kh\u00f3 sinh t\u1ed3n. Nh\u01b0 v\u1eady, ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n n\u01a1i \u0111\u00e2y \u0111\u00e3 v\u00e0 \u0111ang s\u1ed1ng trong m\u1ed9t m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng r\u1ea5t kh\u1eafc nghi\u1ec7t v\u00e0 \u0111\u00f3 kh\u00f4ng ph\u1ea3i l\u00e0 t\u1ea5t c\u1ea3.<\/p>\n

\"\"<\/figure>\n

Ph\u1ea7n l\u1edbn th\u1eddi gian trong n\u0103m, nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 \u1edf La Rinconada lu\u00f4n \u1edf m\u1ee9c d\u01b0\u1edbi 0 \u0111\u1ed9 C. N\u01a1i \u0111\u00e2y c\u00f3 th\u1ec3 c\u00f3 tuy\u1ebft r\u01a1i su\u1ed1t 12 th\u00e1ng trong n\u0103m v\u00e0 ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n s\u1ebd ph\u1ea3i l\u00e0m vi\u1ec7c, \u0111i h\u1ecdc trong c\u00e1i gi\u00e1 r\u00e9t. H\u1ecd s\u1ed1ng trong nh\u1eefng c\u0103n nh\u00e0 l\u00e0m b\u1eb1ng t\u00f4n, kh\u00f4ng c\u00f3 m\u00e1y s\u01b0\u1edfi, n\u01b0\u1edbc m\u00e1y. La Rinconada kh\u00f4ng c\u00f3 n\u01a1i thu gom r\u00e1c th\u1ea3i, do \u0111\u00f3, r\u00e1c \u1edf \u0111\u00e2y ch\u1ea5t th\u00e0nh \u0111\u1ed1ng cao nh\u01b0 n\u00fai \u1edf kh\u1eafp n\u01a1i. B\u1ea1n c\u00f3 th\u1ec3 d\u1ec5 d\u00e0ng b\u1eaft g\u1eb7p r\u00e1c \u0111\u01b0\u1ee3c v\u1ee9t \u1edf h\u1ed3 n\u01b0\u1edbc ho\u1eb7c b\u1ea5t c\u1ee9 ch\u1ed7 n\u00e0o c\u00f2n tr\u1ed1ng trong th\u1ecb tr\u1ea5n.<\/p>\n

\n
\n
\"\"
\u0110\u1ebfn La Rinconada, b\u1ea1n c\u00f3 th\u1ec3 b\u1eaft g\u1eb7p nh\u1eefng \u0111\u1ed1ng r\u00e1c ch\u1ea5t cao nh\u01b0 n\u00fai \u1edf kh\u1eafp n\u01a1i. (\u1ea2nh: Washington Post)<\/figcaption><\/figure>\n

Th\u1ecb tr\u1ea5n kh\u00f4ng c\u00f3 d\u00f2ng n\u01b0\u1edbc ch\u1ea3y qua n\u00ean vi\u1ec7c x\u00e2y d\u1ef1ng \u0111\u01b0\u1eddng \u1ed1ng tho\u00e1t n\u01b0\u1edbc l\u00e0 b\u1ea5t kh\u1ea3 thi. Do \u0111\u00f3, h\u1ecd \u0111\u00e3 \u0111\u1ec3 n\u01b0\u1edbc th\u1ea3i sinh ho\u1ea1t tho\u00e1t th\u1eb3ng ra gi\u1eefa \u0111\u01b0\u1eddng ph\u1ed1. M\u00f9i h\u00f4i th\u1ed1i c\u1ee7a r\u00e1c v\u00e0 n\u01b0\u1edbc th\u1ea3i b\u1ed1c l\u00ean n\u1ed3ng n\u1eb7c, ch\u1ec9 khi c\u00f3 tuy\u1ebft r\u01a1i d\u00e0y th\u00ec m\u00f9i m\u1edbi \u0111\u01b0\u1ee3c \u00e1t \u0111i. \u0110i\u1ec1u ki\u1ec7n s\u00f3ng c\u1ee7a c\u01b0 d\u00e2n \u1edf La Rinconada ngh\u00e8o n\u00e0n, gi\u00e1 c\u1ea3 c\u1ee7a nh\u1eefng lo\u1ea1i h\u00e0ng h\u00f3a thi\u1ebft y\u1ebfu \u1edf \u0111\u00e2y \u0111\u1eaft g\u1ea5p 3 l\u1ea7n so v\u1edbi nh\u1eefng th\u1ecb tr\u1ea5n d\u01b0\u1edbi ch\u00e2n n\u00fai. Th\u1ebf nh\u01b0ng, d\u00e2n s\u1ed1 \u1edf La Rinconada dao \u0111\u1ed9ng t\u1eeb 50.000 \u0111\u1ebfn 70.000 ng\u01b0\u1eddi t\u00f9y theo th\u1eddi \u0111i\u1ec3m. V\u00ec sao h\u1ecd b\u1eb1ng l\u00f2ng \u1edf l\u1ea1i m\u1ed9t n\u01a1i c\u00f3 cu\u1ed9c s\u1ed1ng kh\u1eafc nghi\u1ec7t b\u1eadc nh\u1ea5t nh\u01b0 v\u1eady?<\/p>\n

Hi v\u1ecdng \u0111\u1ed5i \u0111\u1eddi<\/strong><\/p>\n

L\u00fd do nhi\u1ec1u ng\u01b0\u1eddi ch\u1ecdn \u0111\u1ecbnh c\u01b0 \u1edf La Rinconada ch\u1ec9 c\u00f3 m\u1ed9t, \u0111\u00f3 l\u00e0 v\u00ec v\u00e0ng. Kinh t\u1ebf c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n n\u01a1i \u0111\u00e2y ph\u1ee5 thu\u1ed9c ho\u00e0n to\u00e0n v\u00e0o c\u00e1c m\u1ecf v\u00e0ng \u1edf n\u00fai Andes. \u0110\u1eb7c bi\u1ec7t, khi gi\u00e1 v\u00e0ng t\u0103ng, ng\u01b0\u1eddi ng\u01b0\u1eddi l\u1ea1i \u00f9n \u00f9n k\u00e9o t\u1edbi th\u1ecb tr\u1ea5n. Th\u1eddi \u0111i\u1ec3m t\u1eeb n\u0103m 2001 \u0111\u1ebfn 2009, gi\u00e1 v\u00e0ng t\u0103ng t\u1edbi 235% khi\u1ebfn d\u00e2n s\u1ed1 La Rinconada t\u0103ng m\u1ea1nh. Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ebfn \u0111\u00e2y \u0111\u1ec1u mang trong m\u00ecnh m\u1ed9t hi v\u1ecdng c\u00f3 th\u1ec3 \u0111\u1ed5i \u0111\u1eddi n\u1ebfu t\u00ecm th\u1ea5y v\u00e0ng.<\/p>\n

\"\"
Ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n \u1edf La Rinconada \u0111ang s\u1ed1ng trong t\u00ecnh tr\u1ea1ng \u00f4 nhi\u1ec5m nghi\u00eam tr\u1ecdng v\u00e0 s\u1ee9c kh\u1ecfe b\u1ecb t\u00e0n ph\u00e1. (\u1ea2nh: Washington Post)<\/figcaption><\/figure>\n

M\u1ed7i ng\u00e0y, nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi th\u1ee3 m\u1ecf \u1edf La Rinconada s\u1ebd ph\u1ea3i \u0111i b\u1ed9 tr\u00ean con \u0111\u01b0\u1eddng \u0111\u1ed9c \u0111\u1ea1o \u0111\u1ec3 t\u1edbi c\u00e1c h\u1ea7m m\u1ecf ch\u1ee9a \u0111\u1ea7y kh\u00ed \u0111\u1ed9c, th\u1ee7y ng\u00e2n, xyanua v\u00e0 thi\u1ebfu oxy. C\u00e1c m\u1ecf v\u00e0ng \u1edf \u0111\u00e2y \u0111\u1ec1u l\u00e0 khai th\u00e1c t\u1ef1 do, ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n b\u1ea3n \u0111\u1ecba \u0111\u00e3 khai th\u00e1c v\u00e0ng \u1edf n\u00fai Andes t\u1eeb th\u1eddi Inca. \u0110\u1ebfn nay, h\u1ecd v\u1eabn khai th\u00e1c v\u00e0ng b\u1eb1ng th\u1ee7y ng\u00e2n. Tuy nhi\u00ean, c\u00e1ch khai th\u00e1c n\u00e0y ti\u1ec1m \u1ea9n r\u1ea5t nhi\u1ec1u nguy hi\u1ec3m. \u0110\u00f3 l\u00e0 khi kh\u00ed \u0111\u1ed9c t\u1eeb th\u1ee7y ng\u00e2n b\u1ed1c l\u00ean g\u1eb7p kh\u00f4ng kh\u00ed l\u1ea1nh s\u1ebd ng\u01b0ng t\u1ee5 ngay l\u1eadp t\u1ee9c v\u00e0 b\u00e1m tr\u00ean c\u00e1c m\u00e1i nh\u00e0 ho\u1eb7c l\u1eafng \u0111\u1ecdng xu\u1ed1ng c\u00e1c con s\u00f4ng g\u1ea7n \u0111\u00f3. C\u00e1c c\u01b0 d\u00e2n \u1edf La Rinconada th\u01b0\u1eddng l\u1ea5y n\u01b0\u1edbc t\u1eeb c\u00e1c con s\u00f4ng b\u0103ng tan ch\u1ea3y ho\u1eb7c n\u01b0\u1edbc m\u01b0a t\u1eeb m\u00e1i nh\u00e0, vi\u1ec7c n\u00e0y \u0111\u00e3 khi\u1ebfn cho th\u1ee7y ng\u00e2n \u201c\u00e2m th\u1ea7m\u201d x\u00e2m nh\u1eadp v\u00e0o c\u01a1 th\u1ec3 con ng\u01b0\u1eddi.<\/p>\n

\"\"<\/figure>\n

M\u1ed9t cu\u1ed9c s\u1ed1ng thi\u1ebfu th\u1ed1n \u0111\u1ee7 th\u1ee9, m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng b\u1ecb \u00f4 nhi\u1ec5m tr\u1ea7m tr\u1ecdng, h\u1eadu qu\u1ea3 \u0111\u1ec3 l\u1ea1i nhi\u1ec1u c\u01b0 d\u00e2n b\u1ecb \u0111\u1ed5i m\u00e0u da, ng\u1ed9 \u0111\u1ed9c th\u1ee7y ng\u00e2n, m\u1eafc b\u1ec7nh v\u1ec1 th\u1ea7n kinh, mi\u1ec5n d\u1ecbch, tim, gan, ph\u1ed5i\u2026 Th\u1ebf nh\u01b0ng, thay v\u00ec lo cho s\u1ee9c kh\u1ecfe c\u1ee7a b\u1ea3n th\u00e2n, h\u1ecd v\u1eabn ch\u1ecdn \u1edf l\u1ea1i La Rinconada ch\u1ec9 \u0111\u1ec3 nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c t\u1ea5t c\u1ea3 s\u1ed1 v\u00e0ng h\u1ecd t\u00ecm th\u1ea5y v\u00e0o ng\u00e0y cu\u1ed1i c\u00f9ng c\u1ee7a m\u1ed7i th\u00e1ng.<\/p>\n

B\u00edch Ng\u00e2n<\/strong><\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

\u00cdt ai bi\u1ebft, th\u1ecb tr\u1ea5n La Rinconada d\u00f9 n\u1eb1m \u1edf \u0111\u1ed9 cao g\u1ea7n 5.200m, \u00e1p su\u1ea5t oxy ch\u1ec9 b\u1eb1ng m\u1ed9t n\u1eeda so v\u1edbi m\u1ef1c n\u01b0\u1edbc bi\u1ec3n, ngh\u0129a l\u00e0 s\u1ebd g\u00e2y nguy hi\u1ec3m t\u1edbi t\u00ednh m\u1ea1ng nh\u01b0ng v\u1eabn c\u00f3 r\u1ea5t nhi\u1ec1u ng\u01b0\u1eddi \u00f9n \u00f9n k\u00e9o t\u1edbi \u0111\u00e2y sinh s\u1ed1ng. V\u00f9ng \u0111\u1ea5t kh\u1eafc nghi\u1ec7t nh\u1ea5t th\u1ebf gi\u1edbi […]<\/p>\n","protected":false},"author":40,"featured_media":617146,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[6],"tags":[34931,154574,938,12572],"topics":[],"longform":[],"members":[129857],"story":[],"thematic":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/617142"}],"collection":[{"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/users\/40"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=617142"}],"version-history":[{"count":2,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/617142\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":617149,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/617142\/revisions\/617149"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/media\/617146"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=617142"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=617142"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=617142"},{"taxonomy":"topics","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/topics?post=617142"},{"taxonomy":"longform","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/longform?post=617142"},{"taxonomy":"members","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/members?post=617142"},{"taxonomy":"story","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/story?post=617142"},{"taxonomy":"thematic","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/thematic?post=617142"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}