Ch\u00e2u \u00c1 \u201cki\u1ec7t qu\u1ec7\u201d v\u00ec thi\u1ebfu l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c\u00a0<\/strong><\/p>\nT\u1eeb l\u00e2u, th\u1ef1c ph\u1ea9m \u0111\u00e3 chi\u1ebfm m\u1ed9t ph\u1ea7n l\u1edbn trong qu\u1ef9 ti\u00eau d\u00f9ng c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n \u1edf nhi\u1ec1u n\u1ec1n kinh t\u1ebf thu\u1ed9c khu v\u1ef1c ch\u00e2u \u00c1 \u2013 Th\u00e1i B\u00ecnh D\u01b0\u01a1ng. C\u00e1c chuy\u00ean gia kinh t\u1ebf cho r\u1eb1ng, ngu\u1ed3n cung nguy\u00ean li\u1ec7u l\u1edbn t\u1eeb hai qu\u1ed1c gia n\u00e0y b\u1ecb gi\u1ea3m s\u1ebd l\u00e0m \u0111\u1ea3o l\u1ed9n th\u00eam chu\u1ed7i cung \u1ee9ng th\u1ef1c ph\u1ea9m kh\u1eafp khu v\u1ef1c ch\u00e2u \u00c1. \u0110\u1ed3ng th\u1eddi l\u00e0m \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng nghi\u00eam tr\u1ecdng \u0111\u1ebfn n\u0103ng su\u1ea5t s\u1ea3n xu\u1ea5t c\u00e1c lo\u1ea1i th\u1ef1c ph\u1ea9m d\u00e0nh cho con ng\u01b0\u1eddi. \u0110i\u1ec1u n\u00e0y s\u1ebd d\u1eabn t\u1edbi l\u1ea1m ph\u00e1t gi\u00e1 c\u1ea3 ti\u00eau d\u00f9ng v\u00e0 c\u00f3 nguy c\u01a1 \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng l\u1edbn t\u1edbi m\u1ee9c chi ti\u00eau c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n.<\/p>\n
T\u1eeb th\u00e1ng 3\/2022, giao tranh kh\u1ed1c li\u1ec7t \u0111\u00e3 l\u00e0m t\u1eafc ngh\u1ebdn c\u00e1c khu v\u1ef1c t\u1ea1i Bi\u1ec3n \u0110en \u2013 c\u1eeda ng\u00f5 xu\u1ea5t kh\u1ea9u b\u1eb1ng t\u00e0u bi\u1ec3n ch\u00ednh c\u1ee7a Ukraine. \u0110i\u1ec1u n\u00e0y c\u0169ng \u0111\u00e3 c\u1eaft \u0111\u1ee9t tuy\u1ebfn v\u1eadn t\u1ea3i xu\u1ea5t kh\u1ea9u ch\u1ee7 l\u1ef1c sang ch\u00e2u \u00c1.<\/p>\n
Theo t\u1ed5 ch\u1ee9c ph\u00e2n t\u00edch S&P Global Commodity Insights cho hay, \u00edt nh\u1ea5t 8 l\u00f4 h\u00e0ng v\u1eadn chuy\u1ec3n ng\u00f4 ch\u1ee7 y\u1ebfu l\u00e0m th\u1ee9c \u0103n cho gia s\u00fac di chuy\u1ec3n t\u1eeb Bi\u1ec3n \u0110en giao cho c\u00e1c nh\u00e0 nh\u1eadp kh\u1ea9u ch\u00e2u \u00c1 \u0111\u00e3 ph\u1ea3i h\u1ee7y chuy\u1ebfn k\u1ec3 t\u1eeb \u0111\u1ea7u tu\u1ea7n. T\u00ecnh h\u00ecnh n\u00e0y khi\u1ebfn m\u1ed9t s\u1ed1 c\u00f4ng ty t\u1ea1i Ch\u00e2u \u00c1 \u0111\u00e3 ph\u1ea3i t\u00ecm ki\u1ebfm ngu\u1ed3n h\u00e0ng thay th\u1ebf t\u1eeb c\u00e1c qu\u1ed1c gia kh\u00e1c.<\/p>\n
C\u0169ng theo S&P, gi\u00e1 b\u00e1n ng\u00f4 \u0111\u00e3 t\u0103ng 17% k\u1ec3 t\u1eeb khi chi\u1ebfn s\u1ef1 \u1edf Ukraine b\u00f9ng n\u1ed5. Ng\u01b0\u1eddi mua v\u00e0 ng\u01b0\u1eddi b\u00e1n \u1edf ch\u00e2u \u00c1 \u0111ang tranh gi\u00e0nh ngu\u1ed3n cung ng\u00f4 v\u00e0 l\u00faa m\u00ec, b\u1edfi ngu\u1ed3n cung t\u1eeb Bi\u1ec3n \u0110en \u0111\u00e3 b\u1ecb c\u1eaft \u0111\u1ee9t. Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi mua \u0111\u00e3 s\u1eb5n s\u00e0ng tr\u1ea3 gi\u00e1 cao h\u01a1n g\u1ea5p 3 \u2013 4 l\u1ea7n gi\u00e1 th\u00f4ng th\u01b0\u1eddng \u0111\u1ec3 mua \u0111\u1ee7 trong 3 \u2013 4 th\u00e1ng t\u1edbi cho khu v\u1ef1c B\u1eafc \u00c1.<\/p>\n
\u0110\u1ed1i v\u1edbi \u1ea4n \u0110\u1ed9 \u2013 n\u01b0\u1edbc ti\u00eau th\u1ee5 d\u1ea7u th\u1ef1c v\u1eadt l\u1edbn nh\u1ea5t th\u1ebf gi\u1edbi th\u00ec \u0111\u00e3 ph\u1ea3i t\u00ecm \u0111\u1ebfn d\u1ea7u c\u1ecd sau khi ngu\u1ed3n cung d\u1ea7u h\u01b0\u1edbng d\u01b0\u01a1ng t\u1eeb Ukraine b\u1ecb c\u1eaft. Trong b\u1ed1i c\u1ea3nh n\u00e0y, c\u00e1c nh\u00e0 xu\u1ea5t kh\u1ea9u d\u1ea7u c\u1ecd nh\u01b0 Indonesia v\u00e0 Malaysia c\u0169ng \u0111\u1ec1u ph\u1ea3i th\u1eaft ch\u1eb7t xu\u1ea5t kh\u1ea9u \u0111\u1ec3 b\u1ea3o v\u1ec7 ngu\u1ed3n cung trong n\u01b0\u1edbc. Ch\u00ednh ph\u1ee7 Indonesia \u0111\u00e3 \u0111\u01b0a ra y\u00eau c\u1ea7u bu\u1ed9c c\u00e1c \u0111\u1ed1i t\u00e1c n\u01b0\u1edbc ngo\u00e0i ch\u1ec9 \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u00e9p mua d\u1ea7u c\u1ecd t\u1eeb nh\u1eefng doanh nghi\u1ec7p trong n\u01b0\u1edbc \u0111\u00e3 \u0111\u00e1p \u1ee9ng \u0111\u01b0\u1ee3c 20% ngu\u1ed3n cung n\u1ed9i \u0111\u1ecba<\/p>\n
Chi\u1ebfn d\u1ecbch qu\u00e2n s\u1ef1 \u0111\u1eb7c bi\u1ec7t c\u1ee7a Nga \u0111\u00e3 g\u00e2y tr\u1edf ng\u1ea1i trong vi\u1ec7c gi\u1ea3i quy\u1ebft c\u00e1c th\u00e1ch th\u1ee9c ch\u00ednh \u0111\u1ed1i v\u1edbi an ninh l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c v\u00e0 \u0111\u1ec3 l\u1ea1i h\u1eadu qu\u1ea3 nghi\u00eam tr\u1ecdng tr\u00ean kh\u1eafp khu v\u1ef1c Ch\u00e2u \u00c1. Kh\u00f4ng ch\u1ec9 v\u1eady, l\u1ea1m ph\u00e1t gia t\u0103ng, \u0111\u1ea9y gi\u00e1 l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c t\u0103ng cao c\u00f2n g\u00e2y \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng \u0111\u1ebfn kh\u1ea3 n\u0103ng mua s\u1eafm c\u1ee7a c\u00e1c h\u1ed9 gia \u0111\u00ecnh.<\/p>\n
\u0110i\u1ec1u n\u00e0y l\u00e0m d\u1ea5y l\u00ean lo ng\u1ea1i v\u1ec1 t\u00ecnh tr\u1ea1ng an ninh l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c t\u1ea1i Ch\u00e2u \u00c1. Theo Ng\u00e2n h\u00e0ng Ph\u00e1t tri\u1ec3n ch\u00e2u \u00c1 (ADB), s\u1ea3n xu\u1ea5t l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c n\u1ed9i \u0111\u1ecba c\u1ee7a Indonesia kh\u00f4ng \u0111\u1ee7 cung \u1ee9ng cho d\u00e2n s\u1ed1 ng\u00e0y c\u00e0ng t\u0103ng, trong khi nh\u1eadp kh\u1ea9u l\u01b0\u01a1ng th\u1ef1c l\u1ea1i gi\u1ea3m do \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng c\u1ee7a \u0111\u1ea1i d\u1ecbch.<\/p>\n
C\u0103ng th\u1eb3ng gi\u1eefa Nga-Ukraine \u0111\u00e3 l\u00e0m gi\u00e1n \u0111o\u1ea1n s\u1ea3n xu\u1ea5t v\u00e0 ph\u00e2n ph\u1ed1i trong n\u01b0\u1edbc, d\u1eabn \u0111\u1ebfn thi\u1ebfu h\u1ee5t c\u00e1c m\u1eb7t h\u00e0ng ch\u1ee7 l\u1ef1c, nh\u01b0: g\u1ea1o, tr\u1ee9ng v\u00e0 \u0111\u01b0\u1eddng. T\u1ea1i Th\u00e1i Lan, h\u1ea1n h\u00e1n v\u00e0o n\u0103m 2020 \u0111\u00e3 l\u00e0m gi\u1ea3m s\u1ea3n l\u01b0\u1ee3ng \u0111\u01b0\u1eddng, khi\u1ebfn d\u00e2y chuy\u1ec1n s\u1ea3n xu\u1ea5t b\u1ecb \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng nghi\u00eam tr\u1ecdng. Chi\u1ebfn s\u1ef1 t\u1ea1i Ukraine n\u1ed5 ra c\u00e0ng l\u00e0m gi\u1ea3m nhu c\u1ea7u nh\u1eadp kh\u1ea9u \u0111\u01b0\u1eddng, k\u00e9o theo kim ng\u1ea1ch xu\u1ea5t kh\u1ea9u m\u1eb7t h\u00e0ng n\u00e0y c\u1ee7a Th\u00e1i Lan gi\u1ea3m 19% v\u00e0o n\u0103m 2022.<\/p>\n
C\u00f9ng v\u1edbi COVID-19, ch\u00ednh bi\u1ebfn Nga \u2013 Ukraine kh\u00f4ng kh\u00e1c g\u00ec \u0111\u1ed5 th\u00eam d\u1ea7u v\u00e0o l\u1eeda, khi\u1ebfn gi\u00e1 l\u00faa m\u00ec, ng\u00f4 v\u00e0 g\u1ea1o chi\u1ebfm 40% l\u01b0\u1ee3ng calo ti\u00eau th\u1ee5 tr\u00ean to\u00e0n c\u1ea7u t\u0103ng v\u1ecdt. S\u1ef1 leo thang v\u1ec1 gi\u00e1 kh\u00f4ng ch\u1ec9 thi\u1ec7t h\u1ea1i v\u1ec1 kinh t\u1ebf m\u00e0 c\u00f2n \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng \u0111\u1ebfn dinh d\u01b0\u1ee1ng v\u00e0 g\u00e2y ra m\u1ed9t cu\u1ed9c kh\u1ee7ng ho\u1ea3ng nh\u00e2n \u0111\u1ea1o nghi\u00eam tr\u1ecdng.<\/p>\n
B\u00e2y gi\u1edd \u0111\u00e3 l\u00e0 m\u00f9a h\u00e8, l\u00e0 m\u00f9a gieo h\u1ea1t \u1edf Ukraine v\u00e0 \u0111\u1ea5t n\u01b0\u1edbc \u0111ang ch\u1ecbu c\u00e1c cu\u1ed9c t\u1ea5n c\u00f4ng tr\u00ean kh\u00f4ng v\u00e0 tr\u00ean m\u1eb7t \u0111\u1ea5t, n\u00f4ng d\u00e2n s\u1ebd kh\u00f4ng th\u1ec3 gieo h\u1ea1t. Theo c\u1ed1 v\u1ea5n kinh t\u1ebf c\u1ee7a T\u1ed5ng th\u1ed1ng Ukraine, m\u1ed9t cu\u1ed9c chi\u1ebfn ng\u00e0y c\u00e0ng tr\u1ea7m tr\u1ecdng s\u1ebd khi\u1ebfn c\u00e1c s\u1ea3n ph\u1ea9m n\u00f4ng nghi\u1ec7p ch\u00ednh th\u1ed1ng nh\u01b0 h\u1ea1t c\u1ea3i d\u1ea7u, ng\u00f4 v\u00e0 l\u00faa m\u00ec gi\u1ea3m 10-50%.<\/p>\n