{"id":406278,"date":"2020-07-03T09:47:56","date_gmt":"2020-07-03T02:47:56","guid":{"rendered":"http:\/\/canhco.net\/?p=406278"},"modified":"2020-07-03T10:05:41","modified_gmt":"2020-07-03T03:05:41","slug":"tu-than-rinh-rap-trong-nhung-mo-ngoc-o-myanmar","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/m.canhco.net\/tu-than-rinh-rap-trong-nhung-mo-ngoc-o-myanmar-p406278.html","title":{"rendered":"T\u1eed th\u1ea7n r\u00ecnh r\u1eadp trong nh\u1eefng m\u1ecf ng\u1ecdc \u1edf Myanmar"},"content":{"rendered":"

Khai th\u00e1c ng\u1ecdc b\u00edch trong c\u00e1c h\u1ea7m m\u1ecf \u1edf Myanmar l\u00e0 m\u1ed9t ngh\u1ec1 nguy hi\u1ec3m, khi c\u00e1c c\u00f4ng nh\u00e2n lu\u00f4n ph\u1ea3i \u0111\u1ed1i m\u1eb7t v\u1edbi nguy c\u01a1 s\u1eadp h\u1ea7m, s\u1ea1t l\u1edf, nghi\u1ec7n ma t\u00fay ho\u1eb7c l\u1ea1m d\u1ee5ng t\u00ecnh d\u1ee5c.<\/strong><\/p>\n

M\u01b0a l\u1edbn ng\u00e0y 2\/7 khi\u1ebfn b\u00f9n th\u1ea3i tr\u00ean mi\u1ec7ng m\u1ecf \u0111\u00e1 qu\u00fd \u1edf Myanmar s\u1eadp xu\u1ed1ng khi\u1ebfn h\u01a1n 100 ng\u01b0\u1eddi thi\u1ec7t m\u1ea1ng, b\u1ecb th\u01b0\u01a1ng v\u00e0 nhi\u1ec1u ng\u01b0\u1eddi v\u1eabn \u0111ang m\u1ea5t t\u00edch.<\/p>\n

Tai n\u1ea1n s\u1eadp h\u1ea7m m\u1ecf kh\u00f4ng c\u00f2n l\u00e0 chuy\u1ec7n m\u1edbi m\u1ebb \u1edf bang Kachin n\u00f3i ri\u00eang v\u00e0 Myanmar n\u00f3i chung.<\/p>\n

\"Tu
C\u00e1c c\u00f4ng nh\u00e2n t\u1ea1i m\u1ed9t m\u1ecf khai th\u00e1c ng\u1ecdc b\u00edch \u1edf Hpakant, bang Kachin, Myanmar.<\/figcaption><\/figure>\n

V\u00f9ng \u0111\u1ea5t xung \u0111\u1ed9t<\/strong><\/p>\n

T\u1ea1i m\u1ed9t m\u1ecf khai th\u00e1c ng\u1ecdc b\u00edch tr\u00ean c\u00e1c ng\u1ecdn n\u00fai \u1edf bang Kachin, ph\u00eda b\u1eafc Myanmar, m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi th\u1ee3 m\u1ecf kh\u00f4ng th\u1ec3 n\u00e0o qu\u00ean c\u00e1i ch\u1ebft c\u1ee7a n\u0103m ng\u01b0\u1eddi b\u1ea1n trong tr\u1eadn l\u1edf \u0111\u1ea5t 3 n\u0103m tr\u01b0\u1edbc. \u201cT\u00f4i r\u1ea5t s\u1ee3 h\u00e3i\u201d, anh n\u00f3i. Trong qu\u00e1 tr\u00ecnh l\u00e0m vi\u1ec7c t\u1ea1i nh\u1eefng \u0111\u1ecba \u0111i\u1ec3m t\u1eebng x\u1ea3y ra l\u1edf \u0111\u1ea5t, anh cho bi\u1ebft \u0111\u00e3 ph\u00e1t hi\u1ec7n r\u1ea5t nhi\u1ec1u x\u00e1c ch\u1ebft v\u00e0 c\u0169ng t\u1eebng t\u1ef1 tay ch\u00f4n c\u1ea5t ch\u00fang.<\/p>\n

Nghi\u00ean c\u1ee9u c\u1ee7a b\u00e1o Guardian h\u1ed3i th\u00e1ng 2\/2019 v\u1ec1 ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng khai th\u00e1c m\u1ecf ng\u1ecdc b\u00edch t\u1ea1i Myanmar \u0111\u00e3 h\u00e9 l\u1ed9 nh\u1eefng g\u00f3c khu\u1ea5t v\u1edbi h\u00e0ng lo\u1ea1t v\u1ea5n \u0111\u1ec1 nh\u01b0 vi ph\u1ea1m nh\u00e2n quy\u1ec1n, tham nh\u0169ng, t\u00e0n ph\u00e1 m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng c\u1ee7a ng\u00e0nh c\u00f4ng nghi\u1ec7p n\u00e0y. Ngo\u00e0i ra, m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng l\u00e0m vi\u1ec7c nhi\u1ec1u nguy hi\u1ec3m v\u1edbi nguy c\u01a1 s\u1ea1t l\u1edf \u0111\u1ea5t hay s\u1eadp h\u1ea7m c\u0169ng th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean \u0111e do\u1ea1 t\u00ednh m\u1ea1ng c\u1ee7a nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi c\u00f4ng nh\u00e2n trong m\u1ecf.<\/p>\n

\u201cBan \u0111\u1ea7u t\u00f4i r\u1ea5t s\u1ee3 h\u00e3i. Nh\u01b0ng r\u1ed3i m\u1ecdi th\u1ee9 tr\u1edf n\u00ean t\u1ef1 nhi\u00ean h\u01a1n. Ch\u00fang t\u00f4i b\u1eaft \u0111\u1ea7u ch\u1ea5p nh\u1eadn r\u1eb1ng m\u00ecnh c\u00f3 th\u1ec3 ch\u1ebft b\u1ea5t c\u1ee9 l\u00fac n\u00e0o\u201d, m\u1ed9t c\u00f4ng nh\u00e2n kh\u00e1c chia s\u1ebb.<\/p>\n

\"Tu
Nh\u1eefng vi\u00ean \u0111\u00e1 ng\u1ecdc b\u00edch tr\u00ean tay m\u1ed9t nh\u00e0 bu\u00f4n Myanmar.<\/figcaption><\/figure>\n

Ng\u00e0nh khai th\u00e1c ng\u1ecdc b\u00edch c\u1ee7a n\u01b0\u1edbc n\u00e0y \u01b0\u1edbc t\u00ednh c\u00f3 gi\u00e1 tr\u1ecb h\u01a1n 30 t\u1ef7 USD m\u1ed7i n\u0103m, c\u00f3 ti\u1ebfng l\u00e0 kh\u1eafc nghi\u1ec7t v\u1edbi kho\u1ea3ng 300.000 lao \u0111\u1ed9ng nh\u1eadp c\u01b0 t\u1eadp trung t\u1ea1i c\u00e1c m\u1ecf th\u1ecb tr\u1ea5n Hpakant.<\/p>\n

Qu\u1ed1c h\u1ed9i Myanmar \u0111\u00e3 th\u00f4ng qua d\u1ef1 lu\u1eadt g\u00e2y tranh c\u00e3i v\u1ec1 l\u0129nh v\u1ef1c \u0111\u00e1 qu\u00fd, m\u1edf \u0111\u01b0\u1eddng cho vi\u1ec7c c\u1ea5p ph\u00e9p l\u1ea1i cho c\u00e1c c\u00f4ng ty sau hai n\u0103m b\u1ecb c\u1ea5m.<\/p>\n

Maw Htun Augn, qu\u1ea3n l\u00fd c\u1ee7a Vi\u1ec7n Qu\u1ea3n tr\u1ecb T\u00e0i nguy\u00ean Thi\u00ean nhi\u00ean Qu\u1ed1c gia Myanmar, b\u00e0y t\u1ecf lo l\u1eafng r\u1eb1ng d\u1ef1 lu\u1eadt s\u1ebd ch\u1ec9 nh\u01b0 m\u1ed9t c\u00e1i c\u1edb \u0111\u1ec3 c\u1ea5p gi\u1ea5y ph\u00e9p khai th\u00e1c tr\u1edf l\u1ea1i cho c\u00e1c c\u00f4ng ty, trong khi kh\u00f4ng gi\u1ea3i quy\u1ebft nguy\u00ean nh\u00e2n ch\u00ednh c\u1ee7a v\u1ea5n \u0111\u1ec1 d\u1eabn \u0111\u1ebfn l\u1ec7nh c\u1ea5m.<\/p>\n

Lu\u1eadt kh\u00f4ng bao g\u1ed3m c\u00e1c v\u1ea5n \u0111\u1ec1 v\u1ec1 c\u00f4ng khai b\u00e1o c\u00e1o theo d\u00f5i c\u1ee7a c\u00e1c c\u00f4ng ty s\u1edf h\u1eefu m\u1ecf v\u1ec1 vi ph\u1ea1m nh\u00e2n quy\u1ec1n, ph\u00e1 ho\u1ea1i m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng v\u00e0 tham nh\u0169ng. \u0110\u1ed3ng th\u1eddi, lu\u1eadt c\u0169ng kh\u00f4ng gi\u1ea3i quy\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c c\u00e1c v\u1ea5n \u0111\u1ec1 v\u1ec1 khai th\u00e1c b\u1ea5t h\u1ee3p ph\u00e1p.<\/p>\n

Ngu\u1ed3n l\u1ee3i nhu\u1eadn h\u00e0ng t\u1ef7 USD m\u1ed7i n\u0103m t\u1eeb c\u00e1c m\u1ecf ng\u1ecdc b\u00edch \u1edf Kachin \u0111\u00e3 ch\u00e2m ng\u00f2i cho cu\u1ed9c xung \u0111\u1ed9t v\u0169 trang gi\u1eefa qu\u00e2n \u0111\u1ed9i Myanmar v\u00e0 phi\u1ebfn qu\u00e2n Qu\u00e2n \u0111\u1ed9i \u0110\u1ed9c l\u1eadp Kachin su\u1ed1t nhi\u1ec1u th\u1eadp k\u1ef7 qua. M\u1ed9t nh\u00f3m kh\u00e1c c\u0169ng \u0111ang n\u1eafm trong tay nh\u1eefng h\u1ee3p \u0111\u1ed3ng khai th\u00e1c b\u00e9o b\u1edf \u0111\u01b0\u1ee3c trao cho h\u1ecd \u0111\u1ec3 \u0111\u1ed5i l\u1ea5y ho\u00e0 b\u00ecnh t\u1eeb n\u0103m 1994.<\/p>\n

T\u1ea1i \u0111\u00e2y, ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng bu\u00f4n b\u00e1n v\u00e0 khai th\u00e1c ng\u1ecdc b\u00ednh \u0111\u00f3ng vai tr\u00f2 nh\u01b0 \u0111\u1ed9ng c\u01a1 th\u00fac \u0111\u1ea9y xung \u0111\u1ed9t t\u1ea1i khu v\u1ef1c. V\u00e0 ch\u1ec9 khi n\u00e0o ch\u00ednh ph\u1ee7 \u0111\u01b0a ra c\u00e1c quy \u0111\u1ecbnh \u0111\u1ea3m b\u1ea3o ph\u00e2n ph\u1ed1i c\u00f4ng b\u1eb1ng v\u00e0 minh b\u1ea1ch h\u01a1n th\u00ec c\u00e1c cu\u1ed9c \u0111\u00e0m ph\u00e1n ho\u00e0 b\u00ecnh m\u1edbi c\u00f3 th\u1ec3 th\u00e0nh c\u00f4ng, theo Guardian.<\/p>\n

L\u1ee3i nhu\u1eadn kh\u1ed5ng l\u1ed3 <\/strong><\/p>\n

Myanmar s\u1ea3n xu\u1ea5t kho\u1ea3ng 70% tr\u1eef l\u01b0\u1ee3ng ng\u1ecdc b\u00edch to\u00e0n c\u1ea7u, v\u1edbi gi\u00e1 tr\u1ecb th\u1ecb tr\u01b0\u1eddng l\u00e0 31 t\u1ef7 USD\/n\u0103m. Tuy nhi\u00ean, 4\/5 s\u1ed1 l\u01b0\u1ee3ng ng\u1ecdc b\u00edch khai th\u00e1c \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0\u1eddng b\u1ecb bu\u00f4n l\u1eadu ra n\u01b0\u1edbc ngo\u00e0i, ch\u1ee7 y\u1ebfu t\u1edbi Trung Qu\u1ed1c. \u0110i\u1ec1u n\u00e0y \u0111\u1ed3ng ngh\u0129a v\u1edbi vi\u1ec7c h\u00e0ng tr\u0103m tri\u1ec7u USD ti\u1ec1n thu\u1ebf b\u1ecb m\u1ea5t \u0111i m\u1ed7i n\u0103m.<\/p>\n

\"Tu
Ng\u01b0\u1eddi ph\u1ee5 n\u1eef \u0111\u00e1nh gi\u00e1 ch\u1ea5t l\u01b0\u1ee3ng ng\u1ecdc b\u00edch khai th\u00e1c t\u1eeb khu m\u1ecf \u1edf Hpakant. \u1ea2nh: Hkun Lat\/AP.<\/figcaption><\/figure>\n

Nhi\u1ec1u c\u00f4ng nh\u00e2n trong c\u00e1c m\u1ecf khai th\u00e1c ng\u1ecdc b\u00edch l\u00e0 nh\u1eefng lao \u0111\u1ed9ng chui, kh\u00f4ng c\u00f3 gi\u1ea5y t\u1edd \u0111\u0103ng k\u00fd v\u00e0 s\u1ed1ng trong l\u1ec1u b\u1ea1t t\u1ea1m b\u1ee3. H\u1ecd \u0111\u1ebfn t\u1eeb kh\u1eafp n\u01a1i tr\u00ean \u0111\u1ea5t n\u01b0\u1edbc Myanmar, d\u1ea1t v\u1ec1 \u0111\u00e2y v\u1edbi hy v\u1ecdng t\u00ecm \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u01b0\u1eddng s\u1ed1ng.<\/p>\n

\u201c\u0110\u00e2y l\u00e0 ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng ph\u00e1 hu\u1ef7 m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng quy m\u00f4 l\u1edbn. Ngo\u00e0i nguy hi\u1ec3m lu\u00f4n r\u00ecnh r\u1eadp, nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi c\u00f4ng nh\u00e2n l\u00e0m vi\u1ec7c t\u1ea1i m\u1ecf c\u00f2n ph\u1ea3i \u0111\u1ed1i m\u1eb7t v\u1edbi b\u1ea1o l\u1ef1c, s\u1ef1 vi ph\u1ea1m nh\u00e2n quy\u1ec1n t\u1eeb l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng b\u1ea3o v\u1ec7, c\u1ea3nh s\u00e1t v\u00e0 qu\u00e2n \u0111\u1ed9i\u201d, Steven Naw, \u0111\u1ebfn t\u1eeb t\u1ed5 ch\u1ee9c M\u1ea1ng l\u01b0\u1edbi Ph\u00e1t tri\u1ec3n Kachin, cho bi\u1ebft.<\/p>\n

S\u1eadp h\u1ea7m v\u00e0 s\u1ea1t l\u1edf nghi\u00eam tr\u1ecdng th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean di\u1ec5n ra t\u1ea1i khu v\u1ef1c h\u1ea7m m\u1ecf n\u00e0y.<\/p>\n

Trong v\u1ee5 s\u1ea1t l\u1edf b\u00f9n \u0111\u1ea5t s\u00e1ng 2\/7 v\u1eeba qua t\u1ea1i m\u1ecf khai th\u00e1c ng\u1ecdc b\u00edch \u1edf Kpakant, \u0111\u00e3 c\u00f3 162 th\u1ee3 m\u1ecf \u0111\u01b0\u1ee3c t\u00ecm th\u1ea5y t\u1eed vong v\u00e0 54 ng\u01b0\u1eddi b\u1ecb th\u01b0\u01a1ng \u0111\u00e3 \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u01b0a \u0111\u1ebfn b\u1ec7nh vi\u1ec7n. Hi\u1ec7n kh\u00f4ng r\u00f5 c\u00f2n bao nhi\u00eau ng\u01b0\u1eddi \u0111ang m\u1ea5t t\u00edch.<\/p>\n

Th\u00e1ng 4\/2019, v\u1ee5 s\u1eadp m\u1ecf \u0111\u00e3 khi\u1ebfn h\u01a1n 60 ng\u01b0\u1eddi thi\u1ec7t m\u1ea1ng. Tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00f3, v\u00e0o n\u0103m 2015, \u00edt nh\u1ea5t 120 ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00e3 b\u1ecb ch\u00f4n v\u00f9i sao v\u1ee5 s\u1eadp h\u1ea7m t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1 c\u00f3 \u0111\u1ed9 cao \u0111\u1ebfn 60 m.<\/p>\n

\u1ea8n ch\u1ee9a t\u1ec7 n\u1ea1n<\/strong><\/p>\n

Theo chia s\u1ebb, cu\u1ed9c s\u1ed1ng t\u1ea1i c\u00e1c m\u1ecf ng\u1ecdc b\u00edch v\u00f4 c\u00f9ng t\u1ed3i t\u1ec7 v\u1edbi n\u1ea1n nghi\u1ec7n h\u00fat tr\u00e0n lan, t\u1ef7 l\u1ec7 nhi\u1ec5m HIV cao v\u00e0 ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng m\u1ea1i d\u00e2m r\u1ea5t ph\u1ed5 bi\u1ebfn.<\/p>\n

M\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi th\u1ee3 m\u1ecf v\u00ed vi\u1ec7c bu\u00f4n b\u00e1n heroin t\u1ea1i \u0111\u00e2y ch\u1ec9 nh\u01b0 b\u00e1n v\u00e9 xem phim ngo\u00e0i ch\u1ee3, c\u00f4ng khai v\u00e0 d\u1ec5 d\u00e0ng. H\u1ecd kh\u00f4ng th\u1ec3 ki\u1ec3m so\u00e1t b\u1ea3n th\u00e2n kh\u1ecfi vi\u1ec7c s\u1eed d\u1ee5ng ch\u1ea5t g\u00e2y nghi\u1ec7n.<\/p>\n

\u201cKh\u00f4ng c\u00f3 c\u00f4ng vi\u1ec7c cho ph\u1ee5 n\u1eef \u1edf Kpakant ngo\u1ea1i tr\u1eeb l\u00e0m gi\u00fap vi\u1ec7c hay l\u00e0m vi\u1ec7c t\u1ea1i c\u00e1c ti\u1ec7m m\u00e1t xa\u201d, m\u1ed9t ph\u1ee5 n\u1eef tr\u1ebb \u1edf \u0111\u00f3 cho hay. \u201cNh\u1eefng ti\u1ec7m m\u00e1t xa n\u00e0y c\u0169ng ch\u1ec9 l\u00e0 b\u00ecnh phong cho c\u00e1c nh\u00e0 th\u1ed5. R\u1ea5t nhi\u1ec1u ph\u1ee5 n\u1eef b\u1ecb l\u1ea1m d\u1ee5ng t\u00ecnh d\u1ee5c.\u201d<\/p>\n

\u201c\u1ede \u0111\u00e2y, ch\u00fang t\u00f4i kh\u00f4ng c\u00f3 s\u1ef1 ki\u1ec3m so\u00e1t c\u1ee7a ch\u00ednh ph\u1ee7\u201d, m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi kh\u00e1c n\u00f3i th\u00eam.<\/p>\n

C\u01a1 quan ch\u00ednh ph\u1ee7 \u0111\u00e3 kh\u00f4ng ph\u1ea3n h\u1ed3i v\u1ec1 y\u00eau c\u1ea7u b\u00ecnh lu\u1eadn \u0111\u1ed1i v\u1edbi v\u1ea5n \u0111\u1ec1 n\u00e0y.<\/p>\n

Vi\u1ec7t Linh Nguy\u1ec5n<\/strong>\/ ZFN<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Khai th\u00e1c ng\u1ecdc b\u00edch trong c\u00e1c h\u1ea7m m\u1ecf \u1edf Myanmar l\u00e0 m\u1ed9t ngh\u1ec1 nguy hi\u1ec3m, khi c\u00e1c c\u00f4ng nh\u00e2n lu\u00f4n ph\u1ea3i \u0111\u1ed1i m\u1eb7t v\u1edbi nguy c\u01a1 s\u1eadp h\u1ea7m, s\u1ea1t l\u1edf, nghi\u1ec7n ma t\u00fay ho\u1eb7c l\u1ea1m d\u1ee5ng t\u00ecnh d\u1ee5c. M\u01b0a l\u1edbn ng\u00e0y 2\/7 khi\u1ebfn b\u00f9n th\u1ea3i tr\u00ean mi\u1ec7ng m\u1ecf \u0111\u00e1 qu\u00fd \u1edf Myanmar s\u1eadp xu\u1ed1ng khi\u1ebfn […]<\/p>\n","protected":false},"author":9,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[6],"tags":[3451,7844],"topics":[],"longform":[],"members":[],"story":[],"thematic":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/406278"}],"collection":[{"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/users\/9"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=406278"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/406278\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":406319,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/406278\/revisions\/406319"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=406278"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=406278"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=406278"},{"taxonomy":"topics","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/topics?post=406278"},{"taxonomy":"longform","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/longform?post=406278"},{"taxonomy":"members","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/members?post=406278"},{"taxonomy":"story","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/story?post=406278"},{"taxonomy":"thematic","embeddable":true,"href":"https:\/\/m.canhco.net\/wp-json\/wp\/v2\/thematic?post=406278"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}