\u1ea2nh: John Moore\/Getty Images<\/figcaption><\/figure>\nM\u1ed9t v\u1ea5n \u0111\u1ec1 kh\u00e1c l\u00e0 d\u00e2n s\u1ed1. M\u1ef9 hi\u1ec7n t\u1ea1i l\u00e0 qu\u1ed1c gia c\u00f3 d\u00e2n s\u1ed1 \u0111\u00f4ng th\u1ee9 3 th\u1ebf gi\u1edbi. \u0110i\u1ec1u \u0111\u00f3 c\u00f3 ngh\u0129a l\u00e0 t\u1ec9 l\u1ec7 ng\u01b0\u1eddi nhi\u1ec5m b\u1ec7nh tr\u00ean d\u00e2n s\u1ed1 v\u1eabn th\u1ea5p h\u01a1n nhi\u1ec1u qu\u1ed1c gia kh\u00e1c. V\u00ed d\u1ee5, t\u1ea1i Italy, c\u1ee9 750 ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n l\u1ea1i c\u00f3 1 ng\u01b0\u1eddi nhi\u1ec5m. \u1ede M\u1ef9, t\u1ec9 l\u1ec7 l\u00e0 4.000 ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n c\u00f3 1 ng\u01b0\u1eddi nhi\u1ec5m. Ch\u1ec9 s\u1ed1 n\u00e0y c\u00f3 th\u1ec3 ph\u1ea3n \u00e1nh r\u00f5 r\u00e0ng h\u01a1n v\u1ec1 t\u00ecnh tr\u1ea1ng y t\u1ebf \u1edf m\u1ed9t qu\u1ed1c gia v\u00e0 \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng c\u1ee7a virus t\u1edbi n\u01b0\u1edbc \u0111\u00f3.<\/p>\n
V\u1eady n\u00ean, c\u00f3 th\u1ec3 th\u1ea5y, M\u1ef9 c\u00f3 s\u1ed1 ca d\u01b0\u01a1ng t\u00ednh cao nh\u1ea5t th\u1ebf gi\u1edbi v\u00ec c\u00f3 \u0111\u00f4ng d\u00e2n, virus l\u00e2y lan m\u1ea1nh v\u00e0 n\u0103ng l\u1ef1c x\u00e9t nghi\u1ec7m tr\u00ean di\u1ec7n r\u1ed9ng. M\u1ef9 c\u1ea7n ph\u1ea3i x\u1eed l\u00ed t\u00ecnh h\u00ecnh m\u1ed9t c\u00e1ch nghi\u00eam t\u00fac.<\/p>\n
Virus corona \u0111\u00e3 x\u00e2m nh\u1eadp n\u01b0\u1edbc M\u1ef9 nh\u01b0 th\u1ebf n\u00e0o?H\u1ed3i th\u00e1ng 1, Trung Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 phong t\u1ecfa \u0111\u1ea5t n\u01b0\u1edbc khi b\u1ec7nh vi\u1ec7n v\u00e0 c\u00e1c khoa ch\u0103m s\u00f3c \u0111\u1eb7c bi\u1ec7t (ICU) \u1edf V\u0169 H\u00e1n b\u1ecb qu\u00e1 t\u1ea3i do b\u1ec7nh nh\u00e2n nhi\u1ec5m COVID-19. M\u1ef9 \u0111\u00e3 ph\u1ea3n \u1ee9ng b\u1eb1ng c\u00e1ch c\u1ea5m t\u1ea5t c\u1ea3 nh\u1eefng c\u00f4ng d\u00e2n n\u01b0\u1edbc ngo\u00e0i t\u1eebng t\u1edbi Trung Qu\u1ed1c \u0111\u1ec3 h\u1ea1n ch\u1ebf d\u1ecbch. Ti\u1ebfn s\u0129 Tom Frieden, c\u1ef1u gi\u00e1m \u0111\u1ed1c c\u1ee7a Trung t\u00e2m Ki\u1ec3m so\u00e1t v\u00e0 Ph\u00f2ng ng\u1eeba D\u1ecbch b\u1ec7nh (CDC), n\u00f3i: \u201cVi\u1ec7c n\u00e0y \u0111\u00e3 gi\u00fap tr\u00ec ho\u00e3n l\u01b0\u1ee3ng ng\u01b0\u1eddi b\u1ecb nhi\u1ec5m b\u1ec7nh trong m\u1ed9t kho\u1ea3ng th\u1eddi gian v\u00e0 gi\u00fap M\u1ef9 c\u00f3 th\u00eam th\u1eddi gian chu\u1ea9n b\u1ecb\u201d.<\/p>\n
\u201cTuy nhi\u00ean, c\u00e1ch ch\u00ednh ph\u1ee7 ph\u1ea3n \u1ee9ng l\u1ea1i khi\u1ebfn m\u1ecdi th\u1ee9 di\u1ec5n bi\u1ebfn x\u1ea5u \u0111i\u201d.<\/p>\n
Ban \u0111\u1ea7u, b\u1ec7nh nh\u00e2n ph\u1ea3i \u0111\u00e1p \u1ee9ng m\u1ed9t s\u1ed1 ti\u00eau chu\u1ea9n \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1eb7t ra tr\u01b0\u1edbc khi \u0111\u01b0\u1ee3c x\u00e9t nghi\u1ec7m. V\u00ed d\u1ee5, ng\u01b0\u1eddi n\u00e0y ph\u1ea3i t\u1eebng t\u1edbi Trung Qu\u1ed1c trong kho\u1ea3ng th\u1eddi gian g\u1ea7n \u0111\u00e2y ho\u1eb7c ti\u1ebfp c\u1eadn v\u1edbi m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi \u0111\u01b0\u1ee3c x\u00e1c \u0111\u1ecbnh d\u01b0\u01a1ng t\u00ednh.<\/p>\n
T\u1ee9c l\u00e0, n\u1ebfu ng\u01b0\u1eddi n\u00e0y nhi\u1ec5m virus corona khi \u1edf H\u00e0n Qu\u1ed1c, Iran, Italy ho\u1eb7c b\u1ea5t k\u00ec qu\u1ed1c gia n\u00e0o kh\u00e1c c\u00f3 d\u1ecbch b\u1ec7nh, h\u1ecd s\u1ebd kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c x\u00e9t nghi\u1ec7m. N\u1ebfu h\u1ecd l\u00e2y cho ng\u01b0\u1eddi kh\u00e1c, th\u00ec ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3 c\u0169ng kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c x\u00e9t nghi\u1ec7m.<\/p>\n
B\u1edfi M\u1ef9 c\u1ea5m ng\u01b0\u1eddi n\u01b0\u1edbc ngo\u00e0i t\u1edbi t\u1eeb Trung Qu\u1ed1c v\u00e0 ch\u1ec9 x\u00e9t nghi\u1ec7m h\u1ea1n ch\u1ebf v\u1edbi nh\u1eefng ti\u00eau chu\u1ea9n nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh, do \u0111\u00f3 kh\u00f4ng th\u1ec3 ph\u00e1t hi\u1ec7n \u0111\u01b0\u1ee3c li\u1ec7u virus c\u00f3 \u0111ang l\u00e2y lan t\u1ea1i M\u1ef9 hay kh\u00f4ng.<\/p>\n
Trong khi \u0111\u00f3, m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi v\u1eabn tin t\u01b0\u1edfng s\u1ed1 li\u1ec7u t\u1eeb CDC r\u1eb1ng kh\u00f4ng c\u00f3 ca l\u00e2y nhi\u1ec5m ch\u00e9o t\u1ea1i M\u1ef9.<\/p>\n
C\u00e1c quan ch\u1ee9c c\u0169ng tr\u1ea5n an ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n r\u1eb1ng nguy c\u01a1 do virus corona g\u00e2y ra \u1edf M\u1ef9 \u201c\u1edf m\u1ee9c r\u1ea5t th\u1ea5p\u201d v\u00e0 truy\u1ec1n th\u00f4ng \u0111\u0103ng t\u1ea3i c\u00e1c b\u00e0i vi\u1ebft cho r\u1eb1ng ng\u01b0\u1eddi M\u1ef9 ch\u1ecbu nhi\u1ec1u r\u1ee7i ro t\u1eeb c\u00fam h\u01a1n l\u00e0 virus corona.<\/p>\n
D\u1ef1a tr\u00ean s\u1ed1 li\u1ec7u t\u1eeb nh\u1eefng b\u1ec7nh nh\u00e2n nhi\u1ec5m COVID-19 \u0111\u1ea7u ti\u00ean, m\u1ed9t nh\u00e0 virus h\u1ecdc \u01b0\u1edbc t\u00ednh t\u1edbi cu\u1ed1i th\u00e1ng 2, M\u1ef9 \u0111\u00e3 c\u00f3 h\u01a1n 7.000 ca nhi\u1ec5m b\u1ec7nh.<\/p>\n
N\u1ebfu ph\u00e1t hi\u1ec7n \u0111\u01b0\u1ee3c con s\u1ed1 n\u00e0y t\u1eeb s\u1edbm, M\u1ef9 \u0111\u00e3 c\u00f3 th\u1ec3 th\u1ef1c hi\u1ec7n x\u00e9t nghi\u1ec7m di\u1ec7n r\u1ed9ng v\u00e0 kh\u00f4ng c\u1ea7n \u00e1p d\u1ee5ng nh\u1eefng bi\u1ec7n ph\u00e1p g\u00e2y t\u1ed5n h\u1ea1i t\u1edbi kinh t\u1ebf m\u00e0 c\u00e1c qu\u1ed1c gia kh\u00e1c \u0111ang \u00e1p d\u1ee5ng \u0111\u1ec3 ng\u0103n ch\u1eb7n virus, v\u00ed d\u1ee5 nh\u01b0 truy d\u1ea5u nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00e3 ti\u1ebfp x\u00fac v\u1edbi c\u00e1c ca d\u01b0\u01a1ng t\u00ednh, t\u0103ng c\u01b0\u1eddng s\u1ea3n xu\u1ea5t kh\u1ea9u trang v\u00e0 ph\u00e2n ph\u1ed1i r\u1ed9ng r\u00e3i nh\u1eefng trang thi\u1ebft b\u1ecb y t\u1ebf c\u1ea7n thi\u1ebft.<\/p>\n
Thay v\u00e0o \u0111\u00f3, M\u1ef9 l\u1ea1i \u1ee9ng x\u1eed nh\u01b0 th\u1ec3 v\u1eabn an to\u00e0n tr\u01b0\u1edbc d\u1ecbch b\u1ec7nh v\u00e0 b\u1ecf l\u1ee1 th\u1eddi \u0111i\u1ec3m v\u00e0ng \u0111\u1ec3 ng\u0103n d\u1ecbch b\u00f9ng ph\u00e1t.<\/p>\n
Nh\u1eefng \u0111\u1ed9ng th\u00e1i ch\u1eadm ch\u1ea1pT\u1edbi th\u00e1ng 3, r\u00f5 r\u00e0ng vi\u1ec7c l\u00e2y nhi\u1ec5m trong c\u1ed9ng \u0111\u1ed3ng \u0111\u00e3 di\u1ec5n ra t\u1ea1i nhi\u1ec1u th\u00e0nh ph\u1ed1 \u1edf M\u1ef9. Nh\u01b0ng ph\u1ea3n \u1ee9ng v\u1edbi COVID-19 v\u1eabn r\u1ea5t ch\u1eadm. T\u1ed1c \u0111\u1ed9 x\u00e9t nghi\u1ec7m v\u1eabn kh\u00f4ng theo k\u1ecbp \u0111\u01b0\u1ee3c t\u1ed1c \u0111\u1ed9 l\u00e2y nhi\u1ec5m.<\/p>\n
C\u00e1c bang, h\u1ea1t v\u00e0 th\u00e0nh ph\u1ed1 M\u1ef9 t\u1ef1 ph\u1ea3i \u0111\u01b0a ra quy\u1ebft \u0111\u1ecbnh \u0111\u00f3ng c\u1eeda tr\u01b0\u1eddng h\u1ecdc, tuy\u00ean b\u1ed1 t\u00ecnh tr\u1ea1ng kh\u1ea9n c\u1ea5p, th\u00fac gi\u1ee5c ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n th\u1ef1c hi\u1ec7n c\u00e1c bi\u1ec7n ph\u00e1p gi\u1eef kho\u1ea3ng c\u00e1ch trong x\u00e3 h\u1ed9i, ho\u1eb7c phong t\u1ecfa khu v\u1ef1c.<\/p>\n
Ch\u00ednh quy\u1ec1n c\u00e1c v\u00f9ng l\u00e0m vi\u1ec7c n\u00e0y m\u00e0 kh\u00f4ng c\u00f3 d\u1eef li\u1ec7u \u0111\u1ea7y \u0111\u1ee7 do thi\u1ebfu k\u1ebft qu\u1ea3 x\u00e9t nghi\u1ec7m t\u1eeb c\u1ed9ng \u0111\u1ed3ng. Italy \u0111\u00e3 \u0111\u00f3ng c\u1eeda to\u00e0n b\u1ed9 tr\u01b0\u1eddng h\u1ecdc t\u1eeb ng\u00e0y 4\/3 v\u00e0 \u0111\u00e3 phong t\u1ecfa \u0111\u1ea5t n\u01b0\u1edbc khi c\u00f3 \u00edt h\u01a1n 10.000 ca; M\u1ef9 \u0111\u00e3 l\u1ea7n l\u01b0\u1ee3t v\u01b0\u1ee3t qua m\u1ed1c 10.000 ca (ng\u00e0y 19\/3), m\u1ed1c 20.000 ca (ng\u00e0y 21\/3) v\u00e0 m\u1ed1c 50.000 ca (ng\u00e0y 24\/3) m\u00e0 kh\u00f4ng c\u00f3 b\u1ea5t k\u00ec th\u00f4ng b\u00e1o to\u00e0n qu\u1ed1c n\u00e0o v\u1ec1 vi\u1ec7c h\u1ea1n ch\u1ebf c\u00e1c ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng kh\u00f4ng c\u1ea7n thi\u1ebft.<\/p>\n
Vi\u1ec7c phong t\u1ecfa khi\u1ebfn kinh t\u1ebf g\u1eb7p nhi\u1ec1u v\u1ea5n \u0111\u1ec1 nghi\u00eam tr\u1ecdng, nh\u01b0ng t\u00ednh m\u1ea1ng c\u1ee7a h\u00e0ng ngh\u00ecn c\u00f4ng d\u00e2n M\u1ef9 c\u0169ng \u0111\u00e1ng lo ng\u1ea1i kh\u00f4ng k\u00e9m.<\/p>\n
M\u1ef9 \u0111\u00e3 \u00e1p d\u1ee5ng nhi\u1ec1u bi\u1ec7n ph\u00e1p nghi\u00eam ng\u1eb7t. Bang California \u0111\u00e3 y\u00eau c\u1ea7u to\u00e0n b\u1ed9 ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n kh\u00f4ng r\u1eddi kh\u1ecfi nh\u00e0. 19 bang kh\u00e1c c\u0169ng l\u00e0m theo. Khi t\u1ea5t c\u1ea3 c\u00e1c bi\u1ec7n ph\u00e1p \u0111\u01b0\u1ee3c th\u1ef1c hi\u1ec7n, h\u01a1n m\u1ed9t n\u1eeda d\u00e2n s\u1ed1 M\u1ef9 s\u1ebd \u0111\u01b0\u1ee3c y\u00eau c\u1ea7u \u1edf nh\u00e0 \u0111\u1ec3 h\u1ea1n ch\u1ebf ti\u1ebfp x\u00fac x\u00e3 h\u1ed9i.<\/p>\n
Tuy v\u1eady, M\u1ef9 \u0111\u00e3 th\u1ef1c hi\u1ec7n c\u00e1c bi\u1ec7n ph\u00e1p n\u00e0y qu\u00e1 mu\u1ed9n. Hi\u1ec7n t\u1ea1i, nh\u1eefng v\u00f9ng ch\u1ecbu \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng n\u1eb7ng t\u1eeb virus nh\u01b0 New York, New Orleans, Atlanta, v\u1eabn ch\u01b0a th\u1ec3 gi\u1ea3i quy\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c v\u1ea5n \u0111\u1ec1 qu\u00e1 t\u1ea3i gi\u01b0\u1eddng b\u1ec7nh.<\/p>\n
Nh\u1eefng ph\u01b0\u01a1ng \u00e1n \u0111\u1ec3 k\u1ebft th\u00fac \u0111\u1ea1i d\u1ecbchPh\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p ph\u00f2ng ch\u1ed1ng d\u1ecbch c\u1ee7a H\u00e0n Qu\u1ed1c c\u00f3 th\u1ec3 s\u1ebd l\u00e0 b\u00e0i h\u1ecdc \u0111\u1ec3 M\u1ef9 l\u00e0m theo. \u0110\u1ec3 l\u00e0m \u0111\u01b0\u1ee3c vi\u1ec7c n\u00e0y, M\u1ef9 s\u1ebd c\u1ea7n x\u00e9t nghi\u1ec7m c\u00e0ng nhi\u1ec1u c\u00e0ng t\u1ed1t \u0111\u1ec3 x\u00e1c \u0111\u1ecbnh ng\u01b0\u1eddi b\u1ecb b\u1ec7nh, c\u00e1ch ly h\u1ecd v\u00e0 t\u1ea5t c\u1ea3 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi t\u1eebng ti\u1ebfp x\u00fac.<\/p>\n
\u0110\u00e2y l\u00e0 ph\u01b0\u01a1ng \u00e1n \u0111\u01b0\u1ee3c WHO khuy\u1ebfn kh\u00edch d\u1ef1a tr\u00ean nh\u1eefng g\u00ec \u0111\u00e3 quan s\u00e1t t\u1ea1i c\u00e1c qu\u1ed1c gia \u0111\u00e3 ki\u1ec3m so\u00e1t \u0111\u01b0\u1ee3c d\u1ecbch b\u1ec7nh.<\/p>\n