Trung Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 x\u00e2y nhi\u1ec1u h\u1ea1 t\u1ea7ng qu\u00e2n s\u1ef1 tr\u00ean b\u00e3i \u0111\u00e1 Ch\u1eef Th\u1eadp<\/figcaption><\/figure>\nCu\u1ed1i tu\u1ea7n tr\u01b0\u1edbc, T\u00e2n Hoa x\u00e3 \u0111\u01b0a tin Trung Qu\u1ed1c v\u1eeba thi\u1ebft l\u1eadp hai tr\u1ea1m nghi\u00ean c\u1ee9u tr\u00ean \u0111\u00e1 Ch\u1eef Th\u1eadp v\u00e0 Xu Bi. \u0110\u00e2y l\u00e0 c\u00e1c b\u00e3i \u0111\u00e1 m\u00e0 Trung Qu\u1ed1c \u0111ang chi\u1ebfm \u0111\u00f3ng phi ph\u00e1p \u1edf qu\u1ea7n \u0111\u1ea3o Tr\u01b0\u1eddng Sa thu\u1ed9c ch\u1ee7 quy\u1ec1n Vi\u1ec7t Nam. Theo th\u00f4ng tin tr\u00ean, 2 c\u01a1 s\u1edf m\u1edbi c\u00f3 ph\u00f2ng th\u00ed nghi\u1ec7m v\u1ec1 sinh th\u00e1i, \u0111\u1ecba ch\u1ea5t v\u00e0 m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng, nh\u1eb1m h\u1ed7 tr\u1ee3 \u0111i\u1ec1u tra th\u1ef1c \u0111\u1ecba v\u00e0 nghi\u00ean c\u1ee9u khoa h\u1ecdc \u1edf qu\u1ea7n \u0111\u1ea3o Tr\u01b0\u1eddng Sa.<\/p>\n
Kh\u00f4ng th\u1ec3 tin \u0111\u01b0\u1ee3c<\/strong><\/p>\nNh\u1eadn x\u00e9t v\u1ec1 n\u1ed9i dung tr\u00ean khi tr\u1ea3 l\u1eddi PV, TS Patrick Cronin (Ch\u1ee7 t\u1ecbch ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh An ninh ch\u00e2u \u00c1 \u2013 Th\u00e1i B\u00ecnh D\u01b0\u01a1ng, Vi\u1ec7n Nghi\u00ean c\u1ee9u Hudson, M\u1ef9) cho r\u1eb1ng:\u201cV\u1ec1 m\u1eb7t l\u00fd thuy\u1ebft, t\u1ea5t c\u1ea3 c\u00e1c qu\u1ed1c gia c\u1ea7n c\u00f9ng nhau h\u1ee3p t\u00e1c cho an ninh bi\u1ec3n v\u00e0 t\u00e0i nguy\u00ean, t\u00ecm ra c\u00e1ch th\u1ee9c b\u1ec1n v\u1eefng \u0111\u1ec3 c\u00e1c qu\u1ed1c gia ven bi\u1ec3n khai th\u00e1c t\u00e0i nguy\u00ean bi\u1ec3n. T\u01b0\u01a1ng t\u1ef1, Trung Qu\u1ed1c c\u0169ng nh\u01b0 c\u00e1c n\u01b0\u1edbc, \u0111\u1ec1u n\u00ean l\u00e0 m\u1ed9t ph\u1ea7n c\u1ee7a c\u1ea5u tr\u00fac khu v\u1ef1c t\u1ef1 do, c\u1edfi m\u1edf\u201d.<\/p>\n
Tuy nhi\u00ean, \u00f4ng Cronin c\u0169ng \u0111\u1eb7t v\u1ea5n \u0111\u1ec1: \u201cNh\u01b0ng \u0111i\u1ec1u \u0111\u00f3 c\u00f3 th\u1ec3 b\u1ecb \u0111\u1eb7t ni\u1ec1m tin sai ch\u1ed7 khi ngh\u0129 r\u1eb1ng Trung Qu\u1ed1c gi\u1edd \u0111\u00e2y mu\u1ed1n b\u1ea3o v\u1ec7 h\u1ec7 sinh th\u00e1i bi\u1ec3n \u2013 trong khi th\u1ef1c t\u1ebf th\u00ec n\u01b0\u1edbc n\u00e0y su\u1ed1t nhi\u1ec1u n\u0103m qua \u0111\u00e3 ph\u00e1 ho\u1ea1i h\u1ec7 sinh th\u00e1i bi\u1ec3n. Kh\u00f4ng ch\u1ec9 g\u00e2y h\u1ea1i cho h\u1ec7 sinh th\u00e1i, Trung Qu\u1ed1c c\u00f2n nhi\u1ec1u l\u1ea7n qu\u1ea5y r\u1ed1i v\u00f9ng bi\u1ec3n v\u00e0 t\u00e0u b\u00e8 c\u1ee7a Vi\u1ec7t Nam, Malaysia, Philippines, Indonesia\u2026, hay g\u1ea7n \u0111\u00e2y l\u00e0 chi\u1ebfu laser v\u00e0o t\u00e0u v\u00e0 m\u00e1y bay M\u1ef9. Ch\u00ednh v\u00ec th\u1ebf, c\u1ed9ng \u0111\u1ed3ng qu\u1ed1c t\u1ebf kh\u00f3 c\u00f3 th\u1ec3 \u0111\u1eb7t ni\u1ec1m tin v\u00e0o m\u1ed9t qu\u1ed1c gia nh\u01b0 Trung Qu\u1ed1c\u201d.<\/p>\n
Theo \u0111\u00f3, c\u1ed9ng \u0111\u1ed3ng qu\u1ed1c t\u1ebf kh\u00f4ng th\u1ec3 tin v\u00e0o vi\u1ec7c B\u1eafc Kinh \u0111\u01b0a ra nh\u1eefng tuy\u00ean b\u1ed1 v\u1ec1 vi\u1ec7c x\u00e2y d\u1ef1ng c\u01a1 s\u1edf \u1edf b\u00e3i \u0111\u00e1 Ch\u1eef Th\u1eadp hay Xu Bi l\u00e0 \u0111\u1ec3 nghi\u00ean c\u1ee9u khoa h\u1ecdc.<\/p>\n
Chi\u00eau tr\u00f2 kh\u00f4ng xa l\u1ea1<\/strong><\/p>\nC\u0169ng kh\u00f4ng tin t\u01b0\u1edfng v\u00e0o \u0111i\u1ec1u m\u00e0 B\u1eafc Kinh c\u00f4ng b\u1ed1, TS James R.Holmes (chuy\u00ean gia chi\u1ebfn l\u01b0\u1ee3c h\u00e0ng h\u1ea3i \u2013 \u0110\u1ea1i h\u1ecdc H\u1ea3i chi\u1ebfn M\u1ef9) cho r\u1eb1ng: \u201cB\u1eb1ng c\u00e1ch x\u00e2y d\u1ef1ng c\u00e1i g\u1ecdi l\u00e0 trung t\u00e2m nghi\u00ean c\u1ee9u d\u00e0nh cho khoa h\u1ecdc, nh\u01b0ng Trung Qu\u1ed1c v\u00f4 h\u00ecnh trung \u0111\u00e3 thi\u1ebft l\u1eadp s\u1ef1 ki\u1ec3m so\u00e1t. V\u1edbi c\u00e1ch th\u1ee9c n\u00e0y, B\u1eafc Kinh \u0111\u1eb7t s\u1ef1 \u0111\u00e3 r\u1ed3i \u0111\u1ec3 c\u00e1c n\u01b0\u1edbc kh\u00f3 can thi\u1ec7p \u0111\u00f2i \u201cph\u1ee5c h\u1ed3i nguy\u00ean tr\u1ea1ng\u201d, y\u00eau c\u1ea7u ng\u01b0\u1eddi Trung Qu\u1ed1c r\u1eddi \u0111i b\u1eb1ng \u0111\u01b0\u1eddng ngo\u1ea1i giao hay qu\u00e2n s\u1ef1. \u201cN\u00fap b\u00f3ng\u201d nghi\u00ean c\u1ee9u khoa h\u1ecdc c\u00f2n khi\u1ebfn c\u00e1c n\u01b0\u1edbc kh\u00e1c n\u1ebfu can thi\u1ec7p \u0111\u1ec3 ng\u01b0\u1eddi Trung Qu\u1ed1c r\u00fat \u0111i th\u00ec B\u1eafc Kinh l\u1ea1i \u0111\u1ed5 v\u1ea5y r\u1eb1ng \u0111\u00f3 l\u00e0 h\u00e0nh vi \u201ct\u1ea5n c\u00f4ng v\u00e0o gi\u1edbi nghi\u00ean c\u1ee9u khoa h\u1ecdc\u201d.<\/p>\n
\u0110\u1ed9ng th\u00e1i x\u00e2y d\u1ef1ng tr\u1ea1m nghi\u00ean c\u1ee9u \u1edf b\u00e3i \u0111\u00e1 Ch\u1eef Th\u1eadp v\u00e0 b\u00e3i \u0111\u00e1 Xu Bi l\u00e0 chi\u00eau tr\u00f2 kh\u00e1 quen thu\u1ed9c t\u1eeb Trung Qu\u1ed1c. B\u1eafc Kinh th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean l\u1ee3i d\u1ee5ng nh\u1eefng l\u00fac t\u00ecnh h\u00ecnh ph\u1ee9c t\u1ea1p, c\u00e1c n\u01b0\u1edbc c\u00f3 nh\u1eefng m\u1ed1i quan t\u00e2m kh\u00e1c, th\u00ec ra tay h\u00e0nh \u0111\u1ed9ng.<\/p>\n
TS James R.Holmes<\/strong> (chuy\u00ean gia chi\u1ebfn l\u01b0\u1ee3c h\u00e0ng h\u1ea3i \u2013 \u0110\u1ea1i h\u1ecdc H\u1ea3i chi\u1ebfn M\u1ef9)<\/p><\/blockquote>\nB\u00ean c\u1ea1nh \u0111\u00f3, TS Holmes c\u0169ng nh\u1eadn \u0111\u1ecbnh r\u1eb1ng B\u1eafc Kinh \u0111\u00e3 l\u1ee3i d\u1ee5ng t\u00ecnh h\u00ecnh c\u1ed9ng \u0111\u1ed3ng qu\u1ed1c t\u1ebf \u0111ang t\u1eadp trung \u1ee9ng ph\u00f3 d\u1ecbch \u0111\u1ec3 t\u0103ng c\u01b0\u1eddng ki\u1ec3m so\u00e1t Bi\u1ec3n \u0110\u00f4ng. C\u1ee5 th\u1ec3, \u00f4ng ch\u1ec9 ra r\u1eb1ng: \u201c\u0110\u1ed9ng th\u00e1i x\u00e2y d\u1ef1ng tr\u1ea1m nghi\u00ean c\u1ee9u \u1edf b\u00e3i \u0111\u00e1 Ch\u1eef Th\u1eadp v\u00e0 b\u00e3i \u0111\u00e1 Xu Bi l\u00e0 chi\u00eau tr\u00f2 kh\u00e1 quen thu\u1ed9c t\u1eeb Trung Qu\u1ed1c. B\u1eafc Kinh th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean l\u1ee3i d\u1ee5ng nh\u1eefng l\u00fac t\u00ecnh h\u00ecnh ph\u1ee9c t\u1ea1p, c\u00e1c n\u01b0\u1edbc c\u00f3 nh\u1eefng m\u1ed1i quan t\u00e2m kh\u00e1c, th\u00ec ra tay h\u00e0nh \u0111\u1ed9ng. B\u1eb1ng ch\u1ee9ng l\u00e0 h\u1ea3i chi\u1ebfn Ho\u00e0ng Sa n\u0103m 1974 hay s\u1ef1 ki\u1ec7n b\u00e3i \u0111\u00e1 V\u00e0nh Kh\u0103n h\u1ed3i th\u1eadp ni\u00ean 1990. Hi\u1ec7n nay khi c\u00e1c n\u01b0\u1edbc lo t\u1eadp trung \u1ee9ng ph\u00f3 d\u1ecbch b\u1ec7nh Covid-19 th\u00ec Trung Qu\u1ed1c t\u00e1i di\u1ec5n chi\u00eau tr\u00f2\u201d.<\/p>\n
Ph\u1ee5c v\u1ee5 m\u1ee5c ti\u00eau qu\u00e2n s\u1ef1<\/strong><\/p>\nPh\u00e2n t\u00edch s\u00e2u h\u01a1n, TS Satoru Nagao (Vi\u1ec7n Nghi\u00ean c\u1ee9u Hudson, M\u1ef9) cho r\u1eb1ng m\u1ee5c \u0111\u00edch c\u1ee7a vi\u1ec7c x\u00e2y d\u1ef1ng c\u00e1c c\u01a1 s\u1edf nghi\u00ean c\u1ee9u tr\u00ean l\u00e0 \u0111\u1ec3 ph\u1ee5c v\u1ee5 qu\u00e2n s\u1ef1.<\/p>\n
C\u1ee5 th\u1ec3, theo TS Nagao, B\u1eafc Kinh c\u1ea7n thu th\u1eadp th\u00f4ng tin \u0111\u1ec3 c\u1ee7ng c\u1ed1 kh\u1ea3 n\u0103ng ki\u1ec3m so\u00e1t \u1edf c\u00e1c th\u1ef1c th\u1ec3 nh\u00e2n t\u1ea1o m\u00e0 h\u1ecd \u0111ang chi\u1ebfm gi\u1eef phi ph\u00e1p. \u0110i\u1ec3n h\u00ecnh nh\u01b0 vi\u1ec7c b\u1ea3o t\u1ed3n n\u01b0\u1edbc ng\u1ecdt hay h\u1ec7 sinh th\u00e1i th\u1ef1c v\u1eadt l\u00e0 nh\u1eb1m \u0111\u1ea3m b\u1ea3o m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng s\u1ed1ng cho l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng binh s\u0129 m\u00e0 Trung Qu\u1ed1c \u0111ang \u0111\u1ed3n tr\u00fa t\u1ea1i \u0111\u00e2y.<\/p>\n
Hay nghi\u00ean c\u1ee9u m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng bi\u1ec3n \u0111\u1ec3 thu th\u1eadp th\u00f4ng tin nh\u1eb1m \u1ea9n n\u1eafp t\u00e0u ng\u1ea7m t\u1ea1i nh\u1eefng khu v\u1ef1c n\u00e0y. \u1ede trong l\u00f2ng bi\u1ec3n, n\u01a1i t\u00e0u ng\u1ea7m ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng, Trung Qu\u1ed1c c\u1ea7n n\u1eafm r\u00f5 c\u00e1c \u0111i\u1ec1u ki\u1ec7n d\u00f2ng n\u01b0\u1edbc \u0111\u1ec3 thi\u1ebft l\u1eadp h\u1ec7 th\u1ed1ng c\u1ea3m bi\u1ebfn ph\u1ee5c v\u1ee5 cho m\u1ea1ng l\u01b0\u1edbi li\u00ean l\u1ea1c, c\u1eadp nh\u1eadt th\u00f4ng tin c\u1ee7a t\u00e0u ng\u1ea7m.<\/p>\n
T\u01b0\u01a1ng t\u1ef1, B\u1eafc Kinh c\u0169ng mu\u1ed1n c\u1eadp nh\u1eadt nhi\u1ec1u h\u01a1n th\u00f4ng tin v\u1ec1 th\u1eddi ti\u1ebft v\u1ed1n c\u00f3 vai tr\u00f2 quan tr\u1ecdng \u0111\u1ec3 tri\u1ec3n khai m\u00e1y bay qu\u00e2n s\u1ef1. Ba b\u00e3i \u0111\u00e1 Ch\u1eef Th\u1eadp, Xu Bi v\u00e0 V\u00e0nh Kh\u0103n c\u00f3 vai tr\u00f2 quan tr\u1ecdng \u1edf khu v\u1ef1c qu\u1ea7n \u0111\u1ea3o Tr\u01b0\u1eddng Sa.<\/p>\n
\u00d4ng Nagao ch\u1ec9 ra r\u1eb1ng tr\u01b0\u1edbc khi x\u00e2y d\u1ef1ng 2 c\u01a1 s\u1edf nghi\u00ean c\u1ee9u \u1edf c\u00e1c b\u00e3i \u0111\u00e1 Ch\u1eef Th\u1eadp v\u00e0 Xu Bi, th\u00ec Trung Qu\u1ed1c v\u00e0o n\u0103m 2018 c\u0169ng \u0111\u00e3 x\u00e2y d\u1ef1ng m\u1ed9t c\u01a1 s\u1edf t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1 \u1edf b\u00e3i \u0111\u00e1 V\u00e0nh Kh\u0103n. C\u00f3 3 v\u1ea5n \u0111\u1ec1 li\u00ean quan c\u00e1c \u0111\u1ed9ng th\u00e1i n\u00e0y c\u1ee7a Trung Qu\u1ed1c.<\/p>\n
Ba b\u00e3i \u0111\u00e1 n\u00e0y h\u00ecnh th\u00e0nh n\u00ean 3 c\u1ea1nh c\u1ee7a m\u1ed9t tam gi\u00e1c mang t\u00ednh chi\u1ebfn l\u01b0\u1ee3c \u1edf khu v\u1ef1c n\u00e0y. B\u1eafc Kinh c\u0169ng \u0111\u00e3 x\u00e2y d\u1ef1ng \u0111\u01b0\u1eddng b\u0103ng v\u00e0 nh\u00e0 ch\u1ee9a m\u00e1y bay t\u1ea1i c\u1ea3 3 b\u00e3i \u0111\u00e1 n\u00e0y.<\/p>\n
B\u00ean c\u1ea1nh m\u1ee5c ti\u00eau qu\u00e2n s\u1ef1, theo TS Nagao, th\u00f4ng qua c\u00e1c c\u01a1 s\u1edf n\u00e0y, Trung Qu\u1ed1c mu\u1ed1n th\u1ec3 hi\u1ec7n v\u1edbi th\u1ebf gi\u1edbi r\u1eb1ng h\u1ecd ki\u1ec3m so\u00e1t v\u00f9ng bi\u1ec3n t\u1ea1i \u0111\u00e2y. Vi\u1ec7c thu th\u1eadp c\u00e1c th\u00f4ng tin d\u1eef li\u1ec7u c\u0169ng c\u00f3 th\u1ec3 \u0111\u01b0\u1ee3c Trung Qu\u1ed1c d\u00f9ng \u0111\u1ec3 bi\u1ec7n minh r\u1eb1ng h\u1ecd n\u1eafm r\u00f5 v\u1ec1 v\u00f9ng bi\u1ec3n n\u00e0y, nh\u1eb1m c\u1ee7ng c\u1ed1 cho quy\u1ec1n ki\u1ec3m so\u00e1t.<\/p>\n
Ngo\u00e0i ra, Trung Qu\u1ed1c s\u1ebd v\u1eabn kh\u1eb3ng \u0111\u1ecbnh c\u00e1c c\u01a1 s\u1edf n\u00e0y l\u00e0 nghi\u00ean c\u1ee9u khoa h\u1ecdc d\u00e2n s\u1ef1 \u0111\u1ec3 m\u1eddi gi\u1edbi nghi\u00ean c\u1ee9u n\u01b0\u1edbc ngo\u00e0i \u0111\u1ebfn h\u1ee3p t\u00e1c. T\u1ea5t nhi\u00ean, h\u1ecd c\u0169ng \u201cn\u00fap b\u00f3ng\u201d r\u1eb1ng \u0111\u00f3 l\u00e0 nghi\u00ean c\u1ee9u d\u00e2n s\u1ef1 v\u00ec h\u00f2a b\u00ecnh v\u00e0 ph\u00e1t tri\u1ec3n c\u1ee7a th\u1ebf gi\u1edbi. Nh\u01b0ng th\u1ef1c ch\u1ea5t th\u00ec c\u00e1c th\u00f4ng tin c\u00f3 th\u1ec3 s\u1eed d\u1ee5ng cho nhi\u1ec1u m\u1ee5c \u0111\u00edch, bao g\u1ed3m c\u1ea3 m\u1ee5c ti\u00eau qu\u00e2n s\u1ef1.<\/p>\n
Ch\u00ednh v\u00ec th\u1ebf, c\u1ed9ng \u0111\u1ed3ng qu\u1ed1c t\u1ebf c\u1ea7n ph\u1ed1i h\u1ee3p \u0111\u1ec3 y\u00eau c\u1ea7u Trung Qu\u1ed1c minh b\u1ea1ch th\u00f4ng tin v\u1ec1 qu\u00e1 tr\u00ecnh ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a c\u00e1c c\u01a1 s\u1edf tr\u00ean.<\/p>\n
\u1ea4n \u0110\u1ed9 b\u00e1o \u0111\u1ed9ng v\u00ec t\u00e0u l\u1eb7n kh\u00f4ng ng\u01b0\u1eddi l\u00e1i Trung Qu\u1ed1c<\/strong><\/p>\n