WHO cảnh báo, một đại dịch toàn cầu khác có thể đang diễn ra

Nipah được Tổ chức Y tế Thế giới xác định là căn bệnh được ưu tiên cao với khả năng gây ra một đại dịch toàn cầu khác, khiến bất kỳ đợt bùng phát nào cũng trở thành một cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng.

“Virus Nipah là một loại virus lây truyền từ động vật sang người và cũng có thể lây truyền qua thực phẩm bị ô nhiễm hoặc lây truyền trực tiếp giữa người với người”, WHO tuyên bố trên trang web của mình.

Hai người đã chết ở Ấn Độ do virus Nipah trong những tuần gần đây và nhiều người khác được cho là mang căn bệnh chết người, giết chết tới 75% số người bị lây nhiễm. Các quan chức ở Ấn Độ đang nỗ lực ngăn chặn virus, đóng cửa các trường học, văn phòng và phương tiện giao thông công cộng để ngăn chặn căn bệnh dễ lây lan này.

Bệnh này không chỉ dễ lây lan mà thời gian ủ bệnh có thể kéo dài tới 45 ngày, vì vậy những người mang virus Nipah không có triệu chứng và cảm thấy khỏe mạnh – ngay cả khi họ lây nhiễm sang người khác.

Virus Nipah từ dơi bắt đầu lây nhiễm cho 6 người ở bang Kerala (miền nam Ấn Độ) vào cuối tháng 8 qua, 2 người trong đó đã chết. Sau đó vi rút này tiếp tục lây nhiễm cho hơn 700 người, kể cả nhân viên y tế.

Rajib Ausraful Islam, bác sĩ thú y chuyên về mầm bệnh do dơi tại Trung tâm nghiên cứu bệnh tiêu chảy quốc tế ở Dhaka, Bangladesh, cho biết vi rút Nipah có tỉ lệ tử vong từ 40 – 75% tùy thuộc vào chủng. Ông nói mỗi đợt bùng phát đều là một mối lo ngại, vì có thể tạo cơ hội cho mầm bệnh tự biến đổi.

Đợt bùng phát vi rút Nipah này là đợt thứ tư tấn công bang Kerala trong vòng 5 năm. Một số nhà khoa học lo ngại sự lây lan ngày càng tăng giữa người với người có thể dẫn đến vi rút ngày càng dễ lây lan.

Không có vắc xin hoặc thuốc chữa bệnh nhiễm Nipah, vì vậy việc điều trị thường chỉ giới hạn ở việc làm giảm các triệu chứng – sốt, nhức đầu, ho, đau họng và nôn mửa – ở những người mắc bệnh.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, trong những trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể bị mất phương hướng, co giật, hôn mê hoặc sưng não (viêm não).

Trên thực tế, một số người sống sót sau đợt nhiễm Nipah có các triệu chứng thần kinh lâu dài như co giật, co giật và thay đổi tính cách thất thường.

Virus Nipah có thể lây nhiễm sang nhiều loài động vật khác nhau, bao gồm ngựa, lợn, cừu, dê, mèo, chó và đặc biệt là dơi.

Tiến sĩ Joanne Macdonald, phó giáo sư kỹ thuật phân tử tại Đại học Sunshine Coast ở Úc, nói với Guardian: “Nó được mang đi bởi những con dơi ăn quả đậu trên ngọn cây. Chúng có thể đi tiểu và làm ô nhiễm trái cây, và khi mọi người ăn thứ đó, họ sẽ nhiễm virus và sau đó bị bệnh.”

Các đợt bùng phát virus Nipah đã xảy ra kể từ khi loại virus này được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1998 ở lợn và người chăn nuôi lợn ở Malaysia và Singapore. Đợt bùng phát hiện nay tập trung ở bang Kerala phía nam Ấn Độ, nơi các đợt bùng phát trước đó được ghi nhận vào năm 2018, 2019 và 2021.

Cùng với Nipah, WHO đã xác định được những “bệnh ưu tiên” khác có khả năng gây ra đại dịch tiếp theo: virus Marburg và Ebola; sốt xuất huyết Crimean-Congo; sốt Lassa; Sốt rift thung lũng; Hội chứng hô hấp Trung Đông (còn được gọi là MERS); hội chứng hô hấp cấp tính nặng (thường được gọi là SARS); COVID-19 và virus Zika.

Bảo Trâm