Vụ Việt Á: Kịch hay còn ở phía trước
Liên quan đến vụ nâng khống giá kit test Covid-19 ở Công ty Việt Á của Việt Nam, nhiều ý kiến cho rằng, đây mới là bề nổi của tảng băng chìm, kịch hay còn ở phía trước, cứ chờ xem.
Thiếu tướng Nguyễn Mai Bộ, nguyên Phó Chánh án Tòa án Quân sự Trung ương cho rằng, Phan Quốc Việt hay những người bị Bộ Công an khởi tố mới chỉ là kẻ thực hành, giúp sức. Kẻ chủ mưu vẫn đang lẩn khuất, chưa lộ mặt.
Trung tướng Tô Ân Xô thông tin lời khai ban đầu của Phan Quốc Việt. Theo lời khai của Phan Quốc Việt cho thấy, đơn vị từng được cả Bộ Y tế và Bộ Khoa học & Công nghệ “tung hô” này đã đi đêm, bắt tay, thông đồng với các đối tác, nâng khống giá kit test Covid-19 lên khoảng 45%, số tiền Việt Á thu về là trên 500 tỷ đồng, chi hoa hồng, lại quả, biếu tặng các bên liên quan (đối tác) gần 800 tỷ.
Tất nhiên, đây chỉ là những con số bị lộ, phần nổi của tảng băng chìm. Sự thật như thế nào, “ăn chia” bao nhiêu sẽ sớm được cơ quan điều tra làm rõ. Những thế lực nào đứng sau Việt Á, ít nhiều, cũng dần lộ diện.
Trao đổi bên hành lang Quốc hội, ĐBQH Hoàng Anh Công, Phó Trưởng Ban Dân nguyện cho rằng, vụ Việt Á phải làm nghiêm.
Theo ông Công, thông qua tập hợp các ý kiến, kiến nghị của cử tri trên khắp cả nước gửi tới Ban Dân nguyện, một trong những vấn đề nổi lên chính là hoạt động hầu, đấu thầu thiết bị y tế, trong đó có liên quan đến test, kit xét nghiệm của các công ty, đặc biệt hiện tượng tiêu cực ở Công ty Việt Á.
Liên quan đến dấu hiệu lũng đoạn Nhà nước thông qua hành vi đẩy giá kit test Covid-19 ở Công ty Việt Á, theo ông Công thì có sự móc ngoặc giữa một số cán bộ thoái hóa biến chất tại một số CDC để trục lợi, có lợi ích phi pháp.
“Đây là điều rất đau xót trong giai đoạn cả nước đang gồng mình để chống dịch, chắt chiu từng đồng để phòng chống dịch cho người dân”, vị ĐBQH Đoàn Thái Nguyên bày tỏ.
Kịch liệt lên án hành vi đặc biệt nghiêm trọng này, ông Công nêu rõ, đây không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng mà còn vi phạm đạo đức con người, của doanh nghiệp.
“Để xảy ra hiện tượng này theo tôi phải đánh giá nhìn nhận lại các quy định của pháp luật liên quan đến đấu thầu, chỉ định thầu, thẩm định giá, xác định giá của các cơ quan nhà nước, vai trò của các cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực này”, ĐBQH nhấn mạnh.
Đại biểu Hoàng Anh Công lưu ý, cần sớm khẩn trương sửa đổi ngay Luật đấu thầu để không còn hiện tượng như Việt Á và những vụ việc tương tự. Theo đó, muốn ngăn chặn những “biến thể như Việt Á”, cần phải hoàn thiện hệ thống quy định về đấu thầu, về quản lý giá, về thẩm định giá và nâng cao trách nhiệm của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong thanh tra, kiểm tra, giám sát về các hoạt động liên quan đến đấu thầu nói chung và đấu thầu, thiết bị vật tư y tế nói riêng.
“Tôi nghĩ với quy định hiện nay chưa chặt chẽ thì những vụ việc như Việt Á hay kể cả những vụ việc tương tự vẫn còn cơ hội”, ông Công nhận định.
Thiếu tướng Nguyễn Mai Bộ, nguyên Phó Chánh án Tòa án Quân sự Trung ương nêu quan điểm, những người đã bị khởi tố trong vụ Việt Á chỉ là kẻ thực hành, là phần nổi của tảng băng chìm, kẻ chủ mưu vẫn chưa lộ diện.
Theo tướng Nguyễn Mai Bộ, cũng như các vụ việc khác của ngành y tế đã xảy ra trong thời gian qua, dường như có liên quan, đó là sự tham gia không phải là một cá nhân, một vài công ty mà là một kịch bản đã được chuẩn bị sắp đặt trước một cách bài bản nhằm lợi dụng tình hình dịch bệnh để trục lợi.
“Vụ án Việt A cũng vậy. Đây là một vụ án phạm tội có tổ chức, các đối tượng đã bị khởi tố trong vụ án này mới chỉ là những kẻ thực hành, giúp sức, còn kẻ chủ mưu vẫn đang lẩn khuất”, tướng Nguyễn Mai Bộ khẳng định.
Cũng như nhiều ĐBQH, các chuyên gia khác từng phát biểu về vụ Việt Á, tướng Bộ bày tỏ trên VOV rằng, những thông tin ban đầu về vụ việc này cũng chỉ mới là bề nổi của tảng băng chìm của tình trạng tham nhũng từ chính sách.
“Trước đó CDC Hà Nội đã có người vào tù, nhưng CDC các tỉnh vẫn không coi đó là bài học mà câu kết với nhau”, ông Bộ bức xúc.
Theo vị chuyên gia, một doanh nghiệp nhỏ (như Việt Á) thì khó làm được nên vẫn còn phải làm rõ những thế lực đứng sau Phan Quốc Việt.
Ông Phí Ngọc Tuyển, Phó Cục trưởng Cục phòng chống tham nhũng, Thanh tra Chính phủ đánh giá, một bên cơ quan nhà nước dùng ngân sách nhà nước mua sản phẩm với doanh nghiệp và doanh nghiệp ấy đã trả lại cho cá nhân, người lãnh đạo đơn vị có thẩm quyền được giao nhiệm vụ đấy với một tỷ lệ rất cao.
“Đây là vụ việc tham nhũng rất điển hình về đưa và nhận hối lộ”, ông Tuyển nêu quan điểm.
Trong khi đó, TS Nguyễn Việt Hùng, nguyên Vụ trưởng Vụ quản lý đấu thầu, Bộ Kế hoạch Đầu tư nói thẳng, với một vụ phạm tội nghiêm trọng như vậy không thể không làm rõ trách nhiệm của Bộ Y tế và Bộ Khoa học và Công nghệ.
“Bởi, các nhà thầu, xu hướng chung là họ muốn dành lợi nhuận cao nhất, nhưng nếu họ chỉ có độc diễn mà không có sự ủng hộ của bên quản lý Nhà nước thì họ không làm được”, ông Hùng nêu rõ.
Do đó, theo vị chuyên gia, vụ việc thổi giá này, Việt Á không thể tự mình làm được mà chắc chắn bên cạnh họ phải có người giúp đỡ thì họ mới có thể làm được.
TS Nguyễn Việt Hùng cũng chỉ ra một tồn tại rất phổ biến ở Việt Nam, đó chính là khi một sự việc xảy ra thì các cơ quan Nhà nước hay “đổ trách nhiệm cho nhau”.
“Và trong câu chuyện này, trách nhiệm đầu tiên thuộc về Bộ Y tế. Còn vấn đề thẻ test COVID-19 có dùng được không thì trách nhiệm thuộc về Bộ Khoa học và Công nghệ”, ông Hùng không giấu giếm quan điểm.
Nguyên Vụ trưởng Vụ quản lý đấu thầu, Bộ Kế hoạch Đầu tư nhận xét, nếu Bộ Khoa học và Công nghệ đưa ra những thông tin không chính xác, với tư cách là nhà khoa học, “trọng danh dự” cũng nên sẵn sàng chịu trách nhiệm trước toàn dân mà không đổ lỗi cho người khác.
Ông Hùng kịch liệt phản đối lề lối làm việc như vậy vì những thông tin không chính xác hoặc thổi phồng sự thật liên quan đến test xét nghiệm của Việt Á là biểu hiện của thói thực dụng, cơ hội, chỉ lo thu vén cá nhân.
“Đó là sự vô đạo đức, vô trách nhiệm với sức khỏe tính mạng của hàng chục triệu người dân”, chuyên gia bức xúc.
Theo ông Hùng, việc lợi dụng lúc dịch bệnh nguy cấp để vơ vét tiền bạc bằng cách thổi giá, nâng khống giá trị các kit test khiến cho kinh tế của mỗi gia đình, doanh nghiệp, đơn vị đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.
TS. Nguyễn Việt Hùng nhấn mạnh, quy định pháp luật đã nói rõ trong hoàn cảnh cấp bách, có thể rút bớt quy trình và người đứng đầu phải chịu trách nhiệm hoàn toàn.
“Vậy ai sẽ chịu trách nhiệm trước thông tin giả cao bất thường để trục lợi nhiều tỷ đồng? Ai đã cấp phép cho các sản phẩm của Việt Á là những câu hỏi mà dư luận đang rất mong chờ cơ quan chức năng sớm điều tra làm rõ”, TS. Hùng thẳng thắn.
Tại Hội nghị tổng kết công tác ngành Nội chính Đảng năm 2021, triển khai nhiệm vụ năm 2022, vụ Việt Á tiếp tục được đề cập.
Theo đó, ông Phan Đình Trạc, Trưởng Ban Nội chính Trung ương nhắc lại vụ kit xét nghiệm Covid-19 tại công ty Việt Á đã được đưa vào diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo như Sputnik đề cập trước đó.
Theo ông Phan Đình Trạc, qua vụ việc này chúng ta cũng thấy được sơ hở, yếu kém trong công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng trong nước.
“Vụ việc cũng là sự cảnh báo “virus tham nhũng” còn rất nhiều, rất phức tạp, nhiều biến thể, nhờn thuốc, bất chấp”, ông Trạc nói thẳng những lời “gan ruột”.
Trưởng Ban Nội chính Trung ương cho rằng, trong bối cảnh ấy, đòi hỏi không được chủ quan, thỏa mãn mà phải chủ động tấn công, “tăng sức đề kháng nếu không sẽ dễ bị tác động, lây nhiễm hoặc vi phạm”.
Lãnh đạo Ban Nội chính Trung ương yêu cầu năm tới, tích cực, chủ động, sâu sát, quyết liệt hơn nữa trong tham mưu chỉ đạo phát hiện, xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng, tiêu cực, theo đúng chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng không để “chững lại hay chùng xuống”, “không vì có dịch Covid-19 mà ngừng lại, không xử lý”.
Trong đó, ông Trạc lưu ý đến việc tập trung tham mưu chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, nhất là về giám định, định giá để đẩy nhanh tiến độ điều tra, xử lý dứt điểm các vụ án tham nhũng, tiêu cực đã khởi tố.
“Tập trung tham mưu chỉ đạo khẩn trương kiểm tra, thanh tra, điều tra xử lý nghiêm các sai phạm liên quan vụ án kít xét nghiệm của Công ty Việt Á và các vụ, việc liên quan đến lĩnh vực y tế đã được đưa vào diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo”, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc nêu rõ.
Đích thân Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng gần đây đã nhấn mạnh sẽ tiếp tục họp Ban Chỉ đạo trung ương về phòng chống tham nhũng, làm liên tục, chứ không phải vì có dịch Covid-19 mà ngừng lại, dừng làm, không dám xử lý cái nọ cái kia”.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu bế mạc kỳ họp bất thường lần thứ nhất ngày hôm qua 11/1 cũng yêu cầu điều tra vụ Việt Á “không vùng cấm, không ngoại lệ”, có nhiều khả năng, sẽ còn thêm nhiều cán bộ biến chất bị đưa ra ánh sáng, kịch hay sẽ còn ở phía trước, hãy cứ chờ xem.
Hạnh Nhân
