VTV đừng dại giữ “ký sinh trùng”
Sáng 17/8, như thường lệ, Đài truyền hình VTV1 lại lên sóng bản tin Tài chính kinh doanh. Nhưng buổi sáng đó, khán giả lại phải chứng kiến những lời xúc phạm nặng nề từ người biên tập chương trình đối với một bộ phận không nhỏ quần chúng. Biên tập viên Anh Quang (còn được biết với biệt danh Wang Phố Cổ), trong bản tin về chuyện mưu sinh của những gánh hàng rong ở TP.HCM thời dịch Covid-19, không thể tưởng tượng nổi, đã dùng cụm từ “ký sinh trùng” để nói về những con người đang vất vả kiếm sống từng ngày trên những con phố Sài Gòn.
Đối với bất kỳ một ai, cho dù là những người đang bị biên tập viên Anh Quang “công kích” trực tiếp, hay chỉ là khán giả xem đài, đều không thể nào chấp nhận cách gọi của người biên tập chương trình. “Ký sinh trùng” – tên gọi xuất phát từ loài vi sinh gây hại – dùng để chỉ những người dựa dẫm vào thực thể lớn hơn để đục khoét, mưu lợi cá nhân, gây hại cho “vật chủ”. Trong câu chuyện này, thực thể mà biên tập viên Anh Quang đang ám chỉ là những con phố du lịch, hay nói rộng hơn, là cả cộng đồng, xã hội. Nhưng dường như người làm chương trình của VTV1 lại quên đi rằng những gánh hàng rong – một hình thức mưu sinh vốn đã tồn tại từ rất lâu trong lịch sử – là một nét văn hóa rất đặc trưng của người Á Đông nói chung, và của Việt Nam nói riêng. Những con phố du lịch, chính vì vậy, cũng không thể vắng bóng hình ảnh quen thuộc của họ. Đối với cả hai phía, người bán hàng rong và phố du lịch, đó là một mối quan hệ cộng sinh, trong đó người bán rong kiếm sống nhờ vào những du khách thập phương; và ngược lại, chính sự hiện diện của một nét văn hóa rất Việt Nam đã thu hút những vị khách từ khắp thế giới đến với các con phố. Chỉ cần thiếu vắng một nhân tố, sức sống của bên kia sẽ lụi tàn, mà bằng chứng nằm ở ngay chính phóng sự của VTV1. Khi thiếu vắng du khách, những người buôn gánh bán bưng bỗng chốc thấy mình bơ vơ trong dòng mưu sinh vốn đã vất vả, nay lại càng khó khăn trăm bề. Chỉ tiếc rằng, những người làm chương trình đã không hình dung được điều ngược lại, nếu thiếu những gánh hàng rong đó, liệu các con phố du lịch có tấp nập, sầm uất như bây giờ?
Không thể phủ nhận rằng có nhiều vấn đề phát sinh từ những gánh hàng rong, đặc biệt là về an ninh trật tự, khi nhiều trường hợp vi phạm hành chính, lấn chiếm lòng lề đường, gây mất trật tự xuất phát từ đây. Tuy nhiên, việc cân bằng giữa đảm bảo trật tự xã hội và nhu cầu mưu sinh của những người bán hàng rong vẫn luôn được chính quyền TP.HCM quan tâm đặc biệt. Phố du lịch, chợ đêm cũng là một phần trong các giải pháp được đưa ra, tạo ra môi trường vừa đảm bảo kế sinh nhai của người bán rong, vừa kiểm soát trật tự, trị an. Vậy mà biên tập viên Anh Quang lại gọi họ là “ký sinh trùng”, chẳng phải là vô hình chung làm xấu đi những nỗ lực của cả một tập thể hay sao? Nỗ lực của chính quyền thành phố dành cho người bán hàng rong, từ việc tạo ra môi trường lành mạnh, đến không ít các chính sách hỗ trợ kinh tế cho những người kiếm sống trên đường phố, không phải để cho những chương trình như bản tin Tài chính Kinh doanh vừa qua gọi họ là “ký sinh trùng”.
Và cũng “nhờ” vào phát ngôn phản cảm, thậm chí vô học của biên tập viên Anh Quang, mà các trang mạng và các đối tượng đã “được dịp” bôi nhọ thành quả bao nhiêu năm của thành phố, xúc phạm danh dự của các lãnh đạo nước ta. Biên tập viên Anh Quang có đang thấy hổ thẹn khi tự biến mình thành “món mồi ngon” cho những kẻ cơ hội lợi dụng công kích không chỉ cá nhân anh ta, mà cả tập thể Đài truyền hình Việt Nam, và hơn nữa là toàn thể Nhà nước và các cấp lãnh đạo, những người đang ngày đêm lo nghĩ, đi tìm giải pháp cho kế sinh nhai của những gánh hàng rong bị anh ta gọi là “ký sinh trùng”?
Đài truyền hình Việt Nam VTV không chỉ là nơi đưa tin, mà còn là cầu nối để người dân tiếp cận với các chính sách của Nhà nước. Một nhiệm vụ quan trọng như vậy, thiết nghĩ không có chỗ cho các biên tập viên như Anh Quang đi “mạt sát” những người dân vốn đã có hoàn cảnh, điều kiện kinh tế khó khăn hơn bình thường. Nếu tiếp tục tồn tại những “con sâu” như chương trình vừa lên sóng, liệu có còn không uy tín và tiếng nói của đài truyền hình quốc gia? Còn đâu cảm tình suốt bao nhiêu năm qua của người dân Việt Nam dành cho VTV?
HẠNH VĂN
