Vì sao bạn tôi bỗng nghiên cứu tiếng Việt

Hắn là chủ đầu tư đang được nhà nước giao cho thực hiện một dự án lớn, trước kia suốt ngày ở công trình, bỗng mấy ngày nay đóng cửa không đi đâu cả, chúi mũi vào nghiền ngẫm cuốn Đại từ điển tiếng Việt.

Ngạc nhiên, tôi lại gặng hỏi việc thực hiện dự án với từ điển tiếng Việt thì có liên quan gì đến nhau. Hắn bảo:

– Nói cho ông biết nhé, dự án kinh tế và nghiên cứu tiếng Việt bây giờ tưởng là hai lĩnh vực khác nhau mà là một đó. Trong từ điển tiếng Việt có loại từ đối lập nhau, vấn đề là phải khéo vận dụng cho uyển chuyển. Cụ thể khi làm văn bản giải trình vì sao dự án có nguy cơ đổ bể, SAI thì phải viết là chưa đúng; THAM NHŨNG  thì phải viết là có hành động chưa đúng mực; THẤT BẠI thì phải viết là chưa được thành công; DỐT NÁT trong quản lý thì phải viết là chưa hiểu biết đầy đủ… Những ngôn từ này quan trọng lắm đấy, sẽ làm giảm nhẹ lỗi, giảm nhẹ tội, thậm chí còn được xem xét đủ điều kiện không phải truy cứu trách nhiệm hình sự mà chỉ ở mức rút kinh nghiệm sâu sắc.

Hắn nói thêm: “Càng nghiên cứu từ điển tiếng Việt, tôi càng phục nhà học giả Phạm Quỳnh năm 1924, trong một bài diễn thuyết về Truyện Kiều đã nói: “Truyện Kiều còn, tiếng ta còn, tiếng ta còn, nước ta còn”. Nay tôi cũng bắt chước, muốn nói: “Có trình độ sử dụng tiếng Việt thì dự án của tôi còn, dự án của tôi còn thì chức vị, quyền lợi của tôi còn”. Đối với không ít nhà quản lý kinh tế kém như tôi, nâng cao trình độ sử dụng tiếng Việt hiện nay là cấp thiết lắm, ông ạ”.

Nguyễn Đoàn