Từ việc nhập viện của cựu thủ tướng Thái Lan Thaksin và ngày về của người em Yingluck
Trong suốt 15 năm qua, dư luận không chỉ ở Thái Lan mà cả quốc tế đều thắc mắc, điều gì sẽ chờ đợi cựu thủ tướng Thaksin khi ông trở về và ông sẽ phải ngồi tù bao lâu. Những gì diễn ra trong vỏn vẹn mươi ngày qua dường như là câu trả lời.
Kể từ khi bị lật đổ, ông Thaksin Sinwatra đã phải sống cuộc đời lưu vong với bản án tù lơ lửng. Khi em gái Yingluck và đảng Pheu Thai tiếp tục giành chiến thắng vang dội và trở thành thủ tướng, những tưởng sự trở về của ông Thaksin chỉ còn là tương lai không xa, nhưng chính giới thân quân đội lại nghĩ khác. Chỉ vài năm sau khi nắm quyền, gia tộc Sinwatra lại chứng kiến một cuộc chính biến, bà Yingluck rơi vào cảnh ngộ như anh trai.
Có lẽ gia tộc Sinwatra đã kỳ vọng sự trở lại ngoạn mục lần thứ hai khi con gái Paetongtarn của Thaksin tiếp tục lãnh đạo Pheu Thai bước vào cuộc bầu cử mới. Oái oăm thay, 20 năm trước, chính chiến lược huy động “những tiếng nói nhỏ bé nhưng đông đảo” từng giúp nhà Sinwatra thành công, lại được một thế lực mới sử dụng và đánh bại họ.
Đảng Tiến Bước (Move Forward) của tỉ phú Pita đã lấy được sự ủng hộ của nhóm cử tri mà cả quân đội lẫn Pheu Thai đều ít để ý: Tầng lớp trẻ mong chờ cải cách. Sau hơn một thập kỷ biến động, hóa ra lớp trẻ quan tâm đến chính trị nhiều hơn và người dân Thái mong chờ cải cách nhiều hơn là phúc lợi. Nghịch lý ở chỗ, một phần chính là vì Thaksin đã làm… quá tốt. Chất lượng đời sống người nông dân tốt hơn nhiều dưới thời Thaksin, sự bất bình trong bộ phận này vì thế cũng giảm bớt, dù họ vẫn ủng hộ Pheu Thai.
Trong bầu cử, chiến lược thu hút nhóm cử tri đông đảo nhưng ít được chú ý được xem là “high risk – high reward” (rủi ro cao, lợi ích lớn). Tiến Bước đã làm đúng như vậy và vô hình trung đạt được “thành tựu” (mà chưa chắc chính họ đã thích): Trở thành mối đe dọa với không chỉ quân đội và cả Pheu Thai. Lần đầu tiên trong lịch sử, quân đội và Pheu Thai đồng lòng ngăn chặn sự trỗi dậy của một kẻ thù chung.
Kết quả thì đã rõ, Pheu Thai thành lập liên minh với nhiều đảng thân quân đội và gạt Tiến Bước ra một bên. Câu hỏi “Ông Thaksin sẽ ngồi tù bao lâu?” có vẻ như đã có câu trả lời: Chỉ vài tiếng đồng hồ.
Về danh nghĩa, ông Thaksin vẫn là phạm nhân và phải nộp đơn xin ân xá đến Hoàng gia. Nhưng, ngay khi đặt chân về nước, chỉ vài tiếng sau khi bạn thân Srettha Thavisin đắc cử thủ tướng, ông Thaksin thừa hiểu mình đã có được gì. Một chiếc xe áp giải ông đến nhà tù để thi hành án tù và chỉ vài giờ sau, vì lý do lên cơn đau tim, ông được đưa đến một bệnh viện của Cảnh sát để điều trị. Như vậy, về hình thức, ông Thaksin xem như đã có đi tù và vẫn là phạm nhân.
Vậy kịch bản có lặp lại cho người em Yingluck vẫn còn ở nước ngoài hay không? Nhiều nhà quan sát cho là có, nhưng có lẽ sẽ không phải là bây giờ, hay vài tháng nữa, bởi sẽ rất không hay cho những người đứng đầu nhà nước Thái. Quan trọng hơn, là người dân Thái liệu có thay đổi cảm tình của mình trong nhiệm kỳ của thủ tướng Thavisin hay không? Bởi lẽ, việc Pheu Thai xoay trục cộng tác với chính giới quân đội, chắc chắn đã làm mất đi không ít sự ủng hộ. Một thời, gia tộc Sinawatra và Pheu Thai là biểu tượng chống tư tưởng bảo thủ của quân đội. Thế nên đối với nhiều người, động thái gần đây là một sự phản bội.
Liệu họ có quay lưng với Pheu Thai – một thời là biểu tượng chống tư tưởng bảo thủ của quân đội – để hướng về thế lực mới Tiến Bước hay không? Pheu Thai có thể đang khá lo ngại về viễn cảnh đó.
Bích Vân
