Trưởng thôn, Tổ trưởng dân phố được hưởng phụ cấp bằng 6,0 lần mức lương cơ sở
Từ ngày 1/7/2025, Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố ở những địa bàn trọng điểm – như khu vực biên giới, hải đảo, an ninh phức tạp, hoặc có từ 350–500 hộ dân trở lên – sẽ được hưởng mức phụ cấp cao nhất lên đến 14,04 triệu đồng/tháng, tương ứng 6 lần mức lương cơ sở hiện hành.
Đây không chỉ là một con số. Đó là tín hiệu chính trị rõ ràng về việc tái định vị vai trò của đội ngũ cán bộ ở cơ sở – từ “người hoạt động không chuyên trách” thành “tuyến đầu thực hiện chính sách”.
Trong nhiều năm, chức danh Trưởng thôn hay Tổ trưởng tổ dân phố vẫn được liệt vào nhóm “không chuyên trách”. Họ không thuộc ngạch công chức, không biên chế, không hợp đồng lao động, không bảo hiểm hưu trí đầy đủ. Nhưng thực tế, họ là những người chịu trách nhiệm gần như toàn diện trong mọi hoạt động cộng đồng: từ giám sát dân cư, xác nhận hồ sơ, hòa giải tranh chấp, vận động tiêm chủng, an ninh trật tự, đến cả việc… nhắc dân đổ rác đúng giờ.
Từng người một, gõ cửa từng nhà, xử lý từng tình huống – không phải ở cấp phường, không phải ở xã – mà chính là những “mắt xích dân cư” ở cấp thôn, tổ.
Chính vì vậy, việc nâng mức phụ cấp lên đến hơn 14 triệu đồng/tháng, cùng với quy định tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo Luật BHXH 2024, không đơn thuần là tăng thu nhập, mà là một bước chuyển hóa địa vị pháp lý: từ “hỗ trợ chính quyền” sang “trụ cột chính quyền”.
Thôn có từ 350 hộ dân trở lên hoặc tổ dân phố từ 500 hộ trở lên, hoặc địa bàn biên giới – hải đảo – an ninh phức tạp, sẽ được khoán quỹ phụ cấp bằng 6,0 lần mức lương cơ sở, tương ứng 14,04 triệu đồng/tháng (với mức lương cơ sở hiện hành là 2.340.000 đồng).
Các địa bàn khác được khoán 4,5 lần mức lương cơ sở, tương ứng 10,53 triệu đồng/tháng.
Đáng chú ý, ngân sách Trung ương sẽ đảm bảo chi trả, không để địa phương phải gánh thêm gánh nặng ngân sách – một thiết kế thể chế có tính chia sẻ trách nhiệm.
Đồng thời, theo Luật BHXH năm 2024, người giữ các chức danh này cũng sẽ được hưởng đầy đủ 5 chế độ BHXH bắt buộc: ốm đau, thai sản, hưu trí, tử tuất và bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.
Tức là, họ không còn là những người “vác việc công, nhận hỗ trợ tượng trưng” nữa, mà trở thành những cá nhân được Nhà nước bảo đảm an sinh, lương – thưởng – bảo hiểm như các viên chức trong hệ thống hành chính.
Câu hỏi này đặt ra trong bối cảnh Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 159/2024/QH15 với nội dung: chưa tăng lương cơ sở cho khu vực công trong năm 2025. Vậy tại sao lại chi mạnh tay cho Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố?
Câu trả lời nằm ở chiến lược phân bổ lại nguồn lực công. Khi ngân sách không thể tăng đều cho tất cả, cần tăng cho nơi tạo ra hiệu quả thực chất nhất. Những người trực tiếp gắn với dân – nơi chính sách đi vào đời sống – cần được tăng đãi ngộ để giữ chân, để nâng chất, để giảm hình thức. Đó là tăng có mục tiêu, không phải tăng theo kiểu dàn hàng ngang.
Lần đầu tiên trong lịch sử, chức danh Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố được ghi nhận như một mắt xích chính quy trong bộ máy quản lý nhà nước. Khi đã có lương tương đương viên chức, có BHXH như cán bộ công vụ, thì điều tất yếu đi kèm sẽ là:
Chuẩn hóa quy trình tuyển chọn;
Ràng buộc trách nhiệm công vụ;
Đánh giá định kỳ kết quả thực hiện nhiệm vụ.
Điều đó cũng có nghĩa là: sẽ không còn những chức danh “luân phiên hình thức” hay “thôn cha truyền con nối” như từng xảy ra ở nhiều nơi.
Việc tăng phụ cấp lên đến hơn 14 triệu đồng cho Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố là một động thái tiền tệ hóa trách nhiệm chính trị – nhưng chỉ là một phần. Quan trọng hơn là định vị lại vai trò, chính danh hóa vị trí, và từ đó tháo gỡ sự bất cân xứng trong bộ máy: khi người làm việc gần dân nhất lại là người ít được bảo vệ nhất.
Và cũng từ đó, cải cách bộ máy không còn là chuyện cắt giảm hay gộp ghép, mà là tái cấu trúc để giữ những người thật sự có giá trị trong vận hành chính quyền – từ gốc rễ là cấp thôn, tổ dân phố.
Không phải cứ có biên chế mới là “cán bộ Nhà nước”. Không phải cứ ở xã, huyện mới là “chính quyền”. Cải cách lần này đã chạm tới vùng cơ sở sâu nhất, nơi từng tờ giấy khai sinh, từng giấy xác nhận… đều bắt đầu từ một con dấu nhỏ ở thôn, tổ.
Và nếu có điều gì đáng mừng trong chính sách lần này, thì đó là: Nhà nước đang bắt đầu trả đúng giá cho những người giữ gìn nền nếp xã hội mỗi ngày, bằng cả lương, bảo hiểm – và cả sự tôn trọng.
Thảo Nguyên
