Tổng thống Joe Biden công bố lệnh trừng phạt mới cho Nga
Tối 22/2, Tổng thống Joe Biden công bố các lệnh trừng phạt mới lên Nga, nhìn nhận rằng hành động của Tổng thống Vladimir Putin ở Ukraine là “sự khởi đầu” của một cuộc xâm lấn.
“Chúng tôi vẫn tin rằng Nga đã sẵn sàng tiến xa hơn nữa và tiến hành một cuộc tấn công quân sự lớn nhằm vào Ukraine”, ông Biden nói.
Các biện pháp trừng phạt sẽ nhằm vào ngân hàng Nga VEB và khoản nợ công, khiến nước này không thể tiếp cận nguồn tài chính của phương Tây. Ông Biden cho biết các biện pháp trừng phạt cũng sẽ nhằm vào giới tinh hoa Nga và gia đình của họ, nhằm đảm bảo những người thân cận với ông Putin “cùng chịu nỗi đau”.
Tổng thống Mỹ cũng nói rằng ông đang điều động một số binh lính và thiết bị của Mỹ có sẵn ở châu Âu để tăng cường sức mạnh cho các đồng minh ở khu vực Baltic, nhưng đó là một động thái “phòng thủ”. “Chúng tôi không có ý định đánh Nga”, Biden nói.
Ông Biden cho biết hơn 150.000 quân Nga tiếp tục bao vây Ukraine và Moscow đã bố trí các thiết bị quân sự, y tế và nguồn cung cấp máu gần biên giới. “Bạn không cần máu trừ khi bạn định bắt đầu một cuộc chiến”, tổng thống nói.
Tổng thống tiếp tục giữ khả năng xoa dịu cuộc khủng hoảng bằng ngoại giao, đồng thời cho biết Mỹ sẽ vẫn cởi mở trao đổi với Nga và các đối tác để ngăn chặn chiến tranh toàn diện. Ông đồng thời nhấn mạnh lần nữa sự phản đối về việc Nga hôm 21/2 công nhận độc lập của hai vùng ly khai của Ukraine.
“Đây là hành vi vi phạm rõ ràng luật pháp quốc tế, đòi hỏi cộng đồng quốc tế phản ứng cứng rắn”, ông Biden nói.
Bên cạnh những lệnh trừng phạt hà khắc mà Tổng thống Joe Biden cam kết sẽ thực thi, Nhà Trắng tuyên bố sẵn sàng áp dụng một vũ khí kinh tế khác nếu Nga theo đuổi tấn công quân sự nhằm vào Ukraine.
Quy định Quản lý Xuất khẩu (EAR) cho phép chính quyền Tổng thống Joe Biden ban hành lệnh cấm các công ty Mỹ và nước ngoài xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao, như bán dẫn, sang Nga. Hiện chưa biết mức độ hiệu quả của đòn cấm vận này ra sao trước Nga, nhưng trong một số trường hợp khác, hạn chế xuất khẩu theo EAR đã phát huy công dụng và giới chức Nhà Trắng cam kết đây sẽ là một yếu tố chủ chốt để cô lập, ngắt kinh tế Nga với thế giới bên ngoài.
Theo Douglas Rediker, học giả cấp cao tại Viện Brookings, “vũ khí trừng phạt nguyên tử” này là điều ông Putin không mong đợi. Nga sẽ bị ngắt khỏi tất cả liên kết trong phát triển trí tuệ nhân tạo và rộng hơn là mọi công nghệ giữ vai trò then chốt trong nền kinh tế của thế kỷ 21. Đây là lần đầu tiên Mỹ bóng gió đề cập đến trừng phạt qua EAR và có thể hành động đơn phương, không cần sự góp sức của Liên minh châu Âu (EU).
EAR nêu rõ Mỹ lệnh cấm vận không chỉ áp dụng đối với các mặt hàng của Mỹ, mà còn cả các sản phẩm, công nghệ được sản xuất, chế tạo ở những địa điểm, khu vực bên ngoài nước Mỹ nằm trong tiêu chí “sản phẩm trực tiếp” của các ngành như công nghệ, phầm mềm, chế tạo của Mỹ.
EAR bao gồm các quy định được nêu trong Phần 730–774 của Đề mục 15 trong Bộ luật Quy định Liên bang (CFR) và do Bộ Thương mại Mỹ ban hành để triển khai Đạo luật Quản lý Xuất khẩu và các yêu cầu luật định khác. EAR được sửa đổi theo các quy tắc được công bố trong Công báo Liên bang.
Ngay sau khi ông Biden tuyên bố Mỹ tin rằng Nga đã có sẵn kế hoạch tấn công quân sự nhằm vào Ukraine, Phó Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Daleep Singh ngày 18/2 đã làm rõ hơn những tính toán của Mỹ trong răn đe trừng phạt Nga. Phát biểu trước báo giới về kế hoạch tổng thể của Nhà Trắng, ông Singh cho biết cấm vận tài chính nhằm triệt tiêu khả năng tiếp cận vốn nước ngoài của Nga, còn kiểm soát xuất khẩu là giải pháp tước đoạt các sản phẩm công nghệ đầu vào mà Nga cần để đa dạng hóa nền kinh tế.
Phạm Hùng
