Tiền mã hoá – cơ hội tiềm năng hay rủi ro tiềm ẩn?

Việt Nam hiện nằm trong top 15 nước có lượng người tham gia thị trường tiền mã hoá (crypto) đông đảo nhất thế giới. Với xu hướng này, nhiều người trẻ Việt được chứng kiến tài khoản thu về hàng tỷ đồng chỉ trong vài tháng và cũng không ít người đã mất tất cả sau một đêm. Vậy tiền mã hoá có thật sự là một cơ hội làm giàu tiềm năng hay chỉ là một trò may rủi tiềm ẩn nhiều rủi ro?

Hiện nay, loại tiền ảo này vẫn chưa có giá trị pháp lý tại Việt Nam. Cụ thể, theo quy định của pháp luật Dân sự, tiền ảo không được coi là tài sản, bởi lẽ nó không thuộc các loại tài sản được quy định tại Điều 105 Bộ luật Dân sự. Bên cạnh đó, việc phát hành, cung ứng, sử dụng Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự khác làm phương tiện thanh toán có thể bị xử lý vi phạm hành chính với mức phạt từ 150 – 200 triệu đồng theo quy định tại Khoản 6 Điều 27 Nghị định 96/2014/NĐ- CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng.

Tuy nhiên, điều đó có vẻ không phải là vấn đề lớn đối với các bạn trẻ Việt, số lượng người dưới 35 tuổi chạy theo xu hướng tài chính này vẫn rất nhiều. Đặc biệt là sự bứt phá của Crypto trong 2 năm vừa qua nhờ cú sốc Covid-19 khiến kênh này thu hút được một số lượng đông đảo nhà đầu tư “nghiệp dư” với tài sản nhàn rỗi. Những cá nhân bỏ tiền vào nền tảng này dù tin hay không vào tương lai dài hạn của Bitcoin đều có điểm chung họ đều thấy đây là “game tài chính” kiếm tiền một cách nhanh chóng và tiềm năng. Có những người thậm chí xem việc nghiên cứu và đầu tư crypto trở thành nghề toàn thời gian để kiếm tiền.

Có người đổi đời nhưng vẫn cũng có người kết thúc cuộc đời. Biết bao nhiêu người tán gia bại sản, thậm chí phải chọn cái chết để giải thoát cho chính mình. Ma lực thay đổi vận mệnh một con người của đồng tiền ảo này làm chúng ta dễ dàng liên tưởng tới bộ môn “đỏ đen” đã tồn tại lâu đời. Có chăng Crypto cũng là một hình thức khác của cờ bạc? Nói như vậy, có lẽ nhiều người sẽ không đồng tình. Bởi rất nhiều cá nhân đã bỏ chất xám, thời gian ra để nghiên cứu thuật toán của thị trường này. Bộ phận này có những tổ chức, hội nhóm đầu tư Bitcoin một cách chuyên nghiệp mà mỗi một lệnh được đặt vào thị trường là cả một quá trình nghiên cứu, bàn bạc kỹ càng. Có rất nhiều người nói Crypto là một dạng của chứng khoán, nhưng vấn đề ở chỗ nhà đầu tư chứng khoán có thể dựa vào báo cáo tài chính của tập đoàn (hợp pháp, được Nhà nước bảo hộ) mình muốn đầu tư để đánh giá cơ hội và rủi ro còn Bitcoin thì khác. Mỗi đồng coin có một thế lực đứng đằng sau tạo lập và thao túng, họ có thể là một người, hoặc một sàn giao dịch, trại đào coin, quỹ đầu tư hay thậm chí là các quan chức Chính phủ các nước lớn rửa tiền. Nắm trong tay rất nhiều tiền, quyền lực và trí tuệ, họ có thể thao túng điều khiển cả thị trường này theo ý muốn. Người chơi chủ yếu dựa vào danh tiếng của thế lực phía sau đồng coin và xu hướng phát triển của đồng coin dựa trên phân tích biểu đồ nến để đầu tư. Tuy nhiên, với tính chất phi tập trung, không như các đồng tiền pháp định thường bị kiểm soát bởi Chính phủ hoặc các ngân hàng trung ương của mình, một đồng coin có thể biến mất khỏi thị trường bất cứ lúc nào. Vừa qua, thế giới Crypto đã có một pha chao đảo vì đồng Luna, được coi là “stable coin” vì tính ổn định của mình, đã biến mất khỏi sàn giao dịch kéo theo sự thay đổi vận mệnh của rất nhiều người chơi. Có người bỏ cả gia tài của mình vào đồng Luna này vì nó từ lâu đã nổi tiếng là ổn định, là sự đầu tư chắc chắn, lợi nhuận ít và rủi ro cũng không cao.

Bitcoin có thể là siêu lợi nhuận như nó vẫn được ca tụng, nhưng đi kèm với mức lãi lớn là chỉ số rủi ro rất cao. Đó giống như một pha đặt cược lớn, được ăn cả ngã về không mà không có một tổ chức nào đứng ra đảm bảo quyền lợi cho người chơi. Thị trường này chắc chắn không phải là sân chơi dành cho tay mơ. Chỉ có số ít nhà đầu tư dày dặn kinh nghiệm và “cảm” được thị trường mới mong kiếm được tiền từ kênh này. Đầu tư crypto, ngoài lựa chọn được dự án tốt, việc quản trị rủi ro cùng với sự vô cảm và kiên nhẫn giúp bản thân không chạy theo số đông cũng vô cùng quan trọng. Vậy nên, nếu muốn tham gia vào sân chơi này thì phải trang bị cho bản thân không chỉ kiến thức vững vàng mà còn phải có cả bản lĩnh cùng một cái đầu lạnh. Trước sự phát triển không ngừng nghỉ của công nghệ số, không có cách gì có thể ngăn cản “sự bành trướng” của thị trường này. Có lẽ, đã đến lúc các thế lực phía sau đồng coin nên có một chính sách hợp lý, cơ chế quản lý đảm bảo quyền lợi cho người chơi để Chính phủ các nước có thể xem xét hợp pháp hoá đồng tiền này.

Ngân hàng Nhà nước từng nhiều lần khẳng định, Bitcoin và các loại tiền mã hoá khác không phải là tiền điện tử, không được thực hiện chức năng của đồng tiền pháp lệnh ở Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay,  Trước thời điểm đó, mỗi một quyết định trên thị trường này là một sự đánh đổi đầy rủi ro.

LS Lê