Thủ tướng đồng ý cho xuất khẩu gạo trở lại bình thường từ 1/5/2020

Thủ tướng nêu rõ, Chính phủ đồng ý với đề xuất của Bộ Công thương về phương án xuất khẩu gạo bình thường từ tháng 5/2020.

Chiều 28/4, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì cùng lãnh đạo một số bộ, ngành họp với lãnh đạo chủ chốt các địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long, các doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực lương thực để bàn về biện pháp cho phép xuất khẩu gạo nhiều hơn trên cơ sở đảm bảo an ninh lương thực trong nước.

Có dư địa xuất khẩu 6,5-6,7 triệu tấn gạo

Theo báo cáo của Bộ Công thương, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ đã tổ chức đoàn kiệm tra liên ngành làm việc với một số cơ quan liên quan để cập nhật tình hình sản xuất, xuất khẩu, tồn kho thóc gạo, ghi nhận các ý kiến đề xuất về phương án điều hành xuất khẩu gạo.

Theo đó, năm nay, cả nước ước đạt 43,5 triệu tấn thóc. Trong khi đó, nhu cầu tiêu thụ trong nước năm nay, đã bao gồm cả dự trữ, là khoảng gần 30 triệu tấn. Như vậy sau khi cân đối thì lượng thóc còn dư có thể xuất khẩu là khoảng 13,5 triệu tấn, tương đương khoảng 6,5 đến 6,7 triệu tấn gạo.

Sau khi các bộ, ngành, doanh nghiệp và địa phương phát biểu ý kiến, kết luận phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu, thời gian tới, Bộ Công thương, Bộ Tài chính, các cơ quan liên quan cần nâng cao trách nhiệm, chủ trì các cân đối lớn, phối hợp tốt hơn trong đảm bảo an ninh lương thực và xuất khẩu lương thực được thuận lợi và hiệu quả hơn.

Trên cơ sở đề xuất của Bộ Công thương, trưởng đoàn kiểm tra liên ngành và ý kiến của các địa phương, doanh nghiệp, Thủ tướng kết luận: “Chính phủ đồng ý với đề xuất của Bộ Công thương về phương án từ ngày 1/5/2020, cho phép xuất khẩu gạo trở lại bình thường theo Nghị định 107 năm 2018 về kinh doanh xuất khẩu gạo, tiếp tục thực hiện nghiêm việc xuất khẩu gạo qua các cửa khẩu quốc tế, bao gồm cả đường bộ, đường sắt, đường biển, đường hàng không”.

Trên tinh thần đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan chỉ đạo để tạo thuận lợi cho xuất khẩu gạo từ tháng 5, đảm bảo quyền lợi của nông dân và doanh nghiệp, gồm cả việc đảm bảo thuận lợi về vốn tín dụng phục vụ xuất khẩu. Bộ Tài chính phải đảm bảo mua đủ lúa gạo dự trữ quốc gia theo quy định; chỉ đạo Tổng cục Hải quan tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu gạo.

Thủ tướng giao Bộ Công thương chủ trì phối hợp với các Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thu hoạch, tiêu thụ lúa gạo trong nước và xuất khẩu gạo. Nếu xuất khẩu gạo ảnh hưởng đến an ninh lương thực quốc gia phải báo cáo để có biện pháp xử lý kịp thời và phù hợp.

Trong quá trình điều hành xuất khẩu gạo, các bộ, ngành phải lắng nghe ý kiến của các địa phương, các nhà xuất khẩu gạo.

Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Công thương và các địa phương tăng cường đôn đốc các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo thực hiện nghiêm quy định của Nghị định 107 của Chính phủ về việc thường xuyên duy trì mức dự trữ lưu thông tối thiểu tương đương 5% số lượng gạo mà thương nhân đã xuất khẩu trong 6 tháng trước đó và cam kết cung cấp ngay ra thị trường trong nước nếu được Chính phủ yêu cầu.

Đồng thời, Thủ tướng yêu cầu yêu cầu 20 thương nhân xuất khẩu gạo lớn nhất ký thỏa thuận với ít nhất 1 hệ thống siêu thị về việc đảm bảo cung cấp lượng dự trữ lưu thông 5% khi được yêu cầu. Nếu không thực hiện thì cho phép Bộ Công thương cho phép rút giấy phép xuất khẩu gạo.

Yêu cầu Bộ Công thương chủ trì sửa đổi, bổ sung Nghị định 107 của Chính phủ về xuất khẩu gạo theo hai hướng: Một là tránh tình trạng “tay không bắt giặc” của một số doanh nghiệp như vừa qua một số doanh nghiệp không làm xuất khẩu gạo nhưng lại đăng ký hạn ngạch xuất khẩu. Hai là chú trọng hơn đến vai trò của UBND các địa phương sản xuất lúa gạo lớn, nhất là các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, một số tỉnh vùng đồng bằng Bắc Bộ, có chế tài đối với các doanh nghiệp không tuân thủ nghiêm quy định dự, trữ lưu thông cũng như xuất khẩu gạo…

Xuất khẩu gạo có kiểm soát là việc làm cần thiết 

Trước đó, phát biểu mở đầu cuộc họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhắc lại tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn ra toàn cầu, cùng thiên tai hạn hán ở nhiều nước, Liên hợp quốc cũng đã thảo luận vấn đề an ninh lương thực thế giới, nên nhiều nước đã dừng xuất khẩu gạo để đề phòng khan hiếm lương thực có thể xảy ra trên phạm vi toàn cầu. Do đó dù mục tiêu xuất khẩu khoảng 6 triệu tấn gạo trong năm nay, nhưng trong bối cảnh bất ổn nên từ đầu năm đến nay, Chính phủ đã chỉ đạo việc điều hành xuất khẩu gạo gạo trên cơ sở đảm bảo an ninh lương thực.

Chính vì thế, Chính phủ đã yêu cầu xuất khẩu gạo có kiểm soát. Vừa qua đã thực hiện phương án này và cùng với đó là xem xét tình hình các vụ sản xuất đông-xuân, vụ hè-thu để đánh giá năng suất, sản lượng cụ thể, nhằm đảm bảo an ninh lương thực cho đất nước 100 triệu dân, đề phòng bất trắc xảy ra. Đó là việc làm hết sức cần thiết.

“Năm nay điều đáng mừng là trong bối cảnh hạn hán, mặn xâm nhập sâu ở đồng bằng sông Cửu Long, nhưng do quyết tâm các địa phương, đặc biệt là sự chỉ đạo của Trung ương và Chính phủ, chúng ta đã điều chỉnh mùa vụ sớm, đảm bảo cơ cấu cây trồng hợp lý, nên được mùa lúa rất lớn trên cả nước. Và theo dự báo, cả nước sẽ thu được trên 43 triệu tấn lúa và sẽ có khoảng trên 22 triệu tấn gạo. Đây là lý do hôm nay chúng tôi mời các địa phương, các bộ, ngành và doanh nghiệp thảo luận về phương án xuất khẩu lương thực bình thường trên cơ sở đảm bảo giá cả, quyền lợi tốt nhất cho người nông dân, đồng thời đảm bảo an ninh lương thực”, Thủ tướng nhấn mạnh.