The Diplomat: Vì sao Mỹ muốn tăng cường hợp tác dầu khí với Việt Nam?
Tờ Diplomat ngày 07/09/2020 đã có bài phân tích về ý nghĩa của hợp tác dầu khí Việt – Mỹ trong đó nhấn mạnh: Hợp tác với các công ty Mỹ sẽ giúp giảm thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ và là cách Mỹ đẩy mạnh hoạt động của nước này ở khu vực Biển Đông.
Là một nền kinh tế đang phát triển nhanh, nhu cầu năng lượng của Việt Nam được dự báo sẽ tăng từ 8,5 đến 9,5% hàng năm trong vòng 5 năm tới. Cùng với nhu cầu giảm sự phụ thuộc vào các nhà máy nhiệt điện than, điều này đã tạo cơ hội cho Việt Nam khám phá các nguồn năng lượng thay thế. Ngoài đầu tư vào năng lượng tái tạo, Việt Nam cũng đang tìm cách làm việc với các đối tác có trụ sở tại Hoa Kỳ để phát triển nguồn cung cấp dầu khí và các nhà máy nhiệt điện – một nỗ lực được thúc đẩy bởi các tính toán chiến lược, cũng như động cơ kinh tế thuần túy.
Việt Nam hiện đang làm việc với ExxonMobil để phát triển mỏ khí Cá Voi Xanh ngoài khơi bờ biển miền Trung của đất nước, có trữ lượng ước tính khoảng 150 tỷ mét khối. Khí từ mỏ này sẽ được sử dụng để vận hành ba nhà máy nhiệt điện khí dự kiến được xây dựng tại Khu kinh tế Dung Quất gần đó. Vào tháng 11 năm 2019, Tập đoàn AES của Mỹ cũng đã được chấp thuận xây dựng khu liên hợp nhiệt điện khí Sơn Mỹ 2 với công suất 2,25 GW tại tỉnh Bình Thuận. Nhà máy sẽ chạy bằng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) nhập khẩu từ Mỹ. Ngoài Sơn Mỹ 2, Việt Nam hiện đang phát triển 4 dự án điện khí khác sử dụng LNG nhập khẩu là Cà Ná 1 (1,5 GW), Sơn Mỹ 1 (2,25GW), Bạc Liêu (3,2 GW) và Long Sơn 1 (1,2 GW).
Theo Bộ Công Thương Việt Nam, các dự án mới này sẽ đẩy tổng công suất lắp đặt của các nhà máy nhiệt điện khí của Việt Nam từ 9 GW hiện nay lên 19 GW vào năm 2029, đồng nghĩa với việc nước này sẽ phải tăng nhập khẩu LNG. Đồng thời, Mỹ đã nổi lên là nước xuất khẩu LNG lớn thứ ba trên thế giới .
Năm 2019, Mỹ chiếm hơn một nửa công suất hóa lỏng khí mới toàn cầu. Ngành công nghiệp LNG của Mỹ đang phát triển nhanh chóng và nhu cầu nhập khẩu LNG ngày càng tăng của Việt Nam mở ra một biên giới mới cho hợp tác Việt – Mỹ. Ví dụ, khi đi vào hoạt động, tổ hợp điện Sơn Mỹ 2 sẽ tạo ra nhu cầu hàng năm về LNG của Mỹ trị giá 2 tỷ USD . Đây là một con số đáng kể khi mà năm 2019, tổng kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ Hoa Kỳ đạt 14,4 tỷ USD.
Mặc dù có khả năng nhập khẩu LNG từ một số quốc gia khác nhau, nhưng Việt Nam đặc biệt quan tâm đến việc khai thác các nhà cung cấp của Mỹ, do khả năng của những hoạt động mua này giúp cải thiện cán cân thương mại với Mỹ. Theo Hải quan Việt Nam, Việt Nam đã có đến 47 tỷ đô la thặng dư mậu dịch với Mỹ trong năm 2019. Đáp lại, Việt Nam cam kết cải thiện cán cân thương mại, đặc biệt bằng cách tăng nhập khẩu từ Mỹ. Mua LNG của Mỹ để cung cấp nhiên liệu cho các nhà máy nhiệt điện khí đã được lên kế hoạch.
Hiện nay, việc Trung Quốc liên tục quấy rối các hoạt động dầu khí của Việt Nam ở Biển Đông cho Việt Nam một lý do chính đáng khác để thu hút các công ty Mỹ như ExxonMobil tham gia vào các dự án dầu khí của mình.
Gần đây, Mỹ đã cứng rắn lập trường về các yêu sách hàng hải bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông và lên án việc Bắc Kinh cản trở các hoạt động dầu khí hợp pháp của các quốc gia tranh chấp khác trong vùng biển của họ. Trong bối cảnh đó, hợp tác với các công ty Mỹ để phát triển các nguồn hydrocacbon có thể là một chiến lược khả thi đối với VN, vì Mỹ đang thể hiện rằng sẽ sẵn sàng hơn hầu hết các quốc gia khác trong việc hỗ trợ VN trước sự quấy rối của Trung Quốc.
Quan điểm lâu đời của Việt Nam là tránh đối đầu với Trung Quốc và duy trì sự cân bằng giữa Trung Quốc và Mỹ. Nhưng trước những hành động gây hấn quá đáng của Trung Quốc ở Biển Đông, việc hợp tác dầu khí với Mỹ phải chăng sẽ là hình thức đòn bẩy chiến lược chống lại sự cưỡng bức trên biển của Trung Quốc?
Hồng Vân
* Bài viết thể hiện văn phong và quan điểm riêng của tác giả
