Tàu Trung Quốc tiến sát giàn khoan ở Bãi Tư Chính
Vừa qua, Trung Quốc đã cho tàu Hải cảnh 5402 áp sát giàn khoan của Việt Nam tại mỏ Lan Tây và Phong Lan Dại thuộc lô 06.01, nhằm gây áp lực và cản trở hoạt động khai thác dầu khí của phía ta.
Theo Dự án Đại Sự Ký Biển Đông đã dẫn phân tích dữ liệu theo dõi tàu thuyền quốc tế cho biết, vào khoảng 5h sáng 9/7, tàu khảo sát Hải cảnh 5402 của Trung Quốc đã rời khỏi nơi neo đậu ở phía Tây Nam Bãi Tư Chính (tức lô 06.01), tăng tốc hướng về mỏ Lan Tây. Vào lúc 5h48, tàu di chuyển với tốc độ 15 hải lý/giờ tại vị trí cách mỏ Lan Tây khoảng 21 hải lý.
Động thái của tàu hải cảnh Trung Quốc đã thu hút sự chú ý của dư luận khu vực. Hãng tin Asia’s Premier News Agency (ANI) bình luận: Tàu Hải cảnh 5402 của Trung Quốc một lần nữa lại xuất hiện tại khu vực Bãi Tư Chính, trước đó tàu thăm dò Hải Dương 8 của Trung Quốc đã đến đây gây hấn nhiều ngày rồi rút về nước. Từ sáng 4/7, tàu này chạy với tốc độ nhanh – 15 hải lý/giờ, về hướng giàn khoan khai thác mỏ khí đốt Lan Tây của Việt Nam, một giàn khoan đã hoạt động ổn định từ nhiều năm qua. Đôi khi, tàu Trung Quốc chỉ cách giàn Lan Tây có 1,3 hải lý. Đây là lần đầu tiên tàu Trung Quốc vào sát các công trình trong vùng biển của Việt Nam, chỉ cách hơn 1 hải lý.
ANI nhận định sự hiện diện của các tàu Trung Quốc trong điểm nóng tranh chấp giữa hai nước có thể khiến lặp lại cuộc đối đầu kéo dài tại phía Nam Biển Đông trong nửa cuối năm nay. Dựa trên các dữ liệu về sự di chuyển của các tàu bè thì có lúc tàu hải cảnh Trung Quốc chỉ còn cách mỏ khí Lan Tây có 1,3 hải lý, sâu bên trong khu đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Việt Nam.
Tới ngày 6/7, tàu Hải cảnh 5402 đã tiến gần một giếng khoan thuộc mỏ Phong Lan Dại, đây là nơi tập đoàn Rosneft của Nga khoan thăm dò hồi năm ngoái, nhưng đã bị tàu Hải Dương 8 cùng các tàu hộ tống sách nhiễu.
Vào cuối tháng 6/2020, một tàu hải cảnh khác của Trung Quốc số hiệu 5403 cũng tiến sát lô 06.1 của Việt Nam. Tàu di chuyển quanh 2 giếng khoan thuộc mỏ Lan Đỏ, cách nơi này từ 1 tới 2 hải lý. Tàu hải cảnh 5403 đã rời khỏi khu vực từ ngày 30/6 và đến ngày 5/7 đã tới Đá Subi.
Mặc dù vậy, Việt Nam là một đất nước yêu hòa bình, kiên quyết không đáp trả bằng vũ lực. Thay vào đó, Việt Nam tiếp tục hoạt động khai thác bình thường. Vẫn có lực lượng chấp pháp bám sát, theo dõi tình hình thực địa, kịp thời hỗ trợ cho hoạt động khai thác.
Khoảng 7h sáng 9/7, hải cảnh 5402 đã di chuyển qua khu vực cách nhà giàn tại mỏ khí Lan Tây khoảng hơn 4 hải lý sau đó đổi hướng về phía đông bắc tiếp cận giếng PLDCC-1X khoảng hơn 2 hải lý. Hành trình qua các vị trí trên tàu đều duy trì tốc độ 14 hải lý/giờ.
Khoảng gần 9h sáng 9/7, hải cảnh 5402 giảm tốc độ tại vị trí cách giếng LD-1P khoảng 20 hải lý về phía nam. Đồng thời tại thời điểm này, chúng tôi phát hiện một tàu chấp pháp của Việt Nam di chuyển gần Hải cảnh 5402 ở khoảng cách hơn 2 hải lý. Sau đó 2 tàu di chuyển chậm, thậm chí dừng lại và duy trì khoảng cách từ 2 đến 5 hải lý cho đến khi Hải cảnh 5402 tăng tốc rời khỏi khu vực lúc 12h ngày 9/7, kết thúc thêm một vòng tiếp cận các mỏ khí ở lô 06.1.
Năm 2019, Trung Quốc cho tàu hải giám và tàu thăm dò địa chất tiến vào sâu vùng biển của Việt Nam, gây nên cuộc đối đầu và căng thẳng ngoại giao kéo dài nhiều tháng. Trung Quốc tuyên bố có quyền lịch sử đối với vùng đặc quyền kinh tế này của Việt Nam và gần hết phần Biển Đông còn lại. Đất nước này còn ngang nhiên tuyên bố tập trận ở khu vực quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam. Hơn nữa, Bắc Kinh nhiều lần quả quyết rằng việc khai thác năng lượng ở Biển Đông phải được thực hiện với đối tác Trung Quốc chứ không phải một nước nào khác ngoài khu vực. Lập trường này được Trung Quốc đưa ra khi đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử (COC) giữa nước này và Đông Nam Á, nhằm đưa ra một khuôn khổ tránh xung đột trên biển. Tuy nhiên, các động thái khiêu khích của Trung Quốc gần đây đã khiến người ta hoài nghi tính khả thi của các cuộc đàm phán COC. Chính Việt Nam cũng đã lên tiếng phản đối hành động phi lý của Trung Quốc tại các hội nghị ngoại giao quốc tế, thậm chí là gửi công hàm lên Liên Hợp quốc.
Nhà khoa học chính trị cấp cao tại Tổ chức RAND (Mỹ) Andrew Scobell đã từng nhận định rằng: “Trung Quốc đang dùng khiêu khích, áp lực, vũ trang hạng nặng nhưng đồng thời cũng dùng củ cà rốt và tỏ ra có lý lẽ về mặt ngoại giao khi tìm kiếm một giải pháp đàm phán. Đây là một phần của một chiến lược toàn diện nhằm mở rộng lợi ích của Trung Quốc ở Biển Đông”.
ANI nhận định, việc điều động tàu hải giám tới Bãi Tư Chính là một trong rất nhiều hành động khiêu khích khác của Trung Quốc đối với các nước láng giềng trong thời điểm mà hầu hết mọi người kỳ vọng Bắc Kinh sẽ xuống thang đối đầu để tập trung khôi phục kinh tế trong nước. Ngoài ra, các vụ đụng độ gần đây với Ấn Độ tại Thung Lũng Galwan gần biên giới hai nước, khiêu khích tấn công Đài Loan cùng với một loạt chiến dịch trấn áp bạo lực Hồng Kông sau khi ban hành Luật an ninh quốc gia mới đã cho thấy rõ sách lược bàn tay sắt của Bắc Kinh đối với hiện trạng địa chính trị trong khu vực.
Hạ Trắng (TH)
