Tăng lương gấp đôi, gấp ba cho giáo viên: Người giỏi phải được trả giá xứng đáng
Sáng 9.6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận về dự thảo Luật Nhà giáo – một văn bản pháp lý được kỳ vọng sẽ định hình lại vị thế, chế độ đãi ngộ và trách nhiệm của đội ngũ giáo viên trong thời đại mới. Trong phiên họp, phát biểu gây chú ý nhất thuộc về ông “Phan Văn Mãi”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, khi ông đề nghị: “Không chỉ xếp lương cao nhất, mà phải có chế độ gấp đôi, gấp ba mới đủ sức giữ người tài làm giáo viên.”
Phát ngôn này ngay lập tức tạo ra nhiều luồng ý kiến trái chiều. Có người ủng hộ, cho rằng đó là bước đi cấp thiết nếu Việt Nam thực sự muốn có nền giáo dục chất lượng cao. Nhưng cũng không ít đại biểu và chuyên gia băn khoăn: Nguồn lực từ đâu? Và nếu không kiểm soát chặt chẽ tiêu chí “người giỏi”, có thể gây méo mó, bất bình đẳng giữa các nhóm giáo viên.
Giữ người giỏi: Phải trả giá xứng đáng
Từ nhiều năm nay, tình trạng giáo viên bỏ nghề, sinh viên sư phạm ra trường làm trái ngành, hoặc giáo viên vùng sâu vùng xa phải sống chật vật, đã trở thành vấn đề nhức nhối. Khi được hỏi, phần lớn đều trả lời lý do: “Không sống được với nghề.”
Nếu Việt Nam thực sự coi “giáo dục là quốc sách hàng đầu”, thì việc giữ chân người giỏi trong ngành sư phạm phải là ưu tiên số một. Và điều đó không thể chỉ bằng những lời tri ân, mà bằng chế độ đãi ngộ thực tế, đủ để người giỏi có thể yên tâm cống hiến.
Tuy nhiên, bài toán tài chính không hề dễ dàng. Bộ trưởng Bộ GD-ĐT “Nguyễn Kim Sơn” cho biết hiện cả nước có khoảng “1,2 triệu nhà giáo”. Việc tăng lương gấp đôi, gấp ba – dù áp dụng từng bước – sẽ tạo áp lực cực lớn lên ngân sách, đặc biệt với các địa phương còn khó khăn.
“Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương” cho rằng: “Chỉ cần bảo đảm xếp lương nhà giáo là cao nhất trong hệ thống là đã thể hiện rõ chính sách ưu tiên.” Tuy nhiên, nhiều chuyên gia phản biện rằng “cao nhất” nhưng không đủ sống thì cũng chỉ là khẩu hiệu.
Một ý kiến đáng chú ý là: tăng lương phải đi kèm “đánh giá năng lực thực chất”. Không thể trả lương cao cho tất cả một cách cào bằng. Cần cơ chế đánh giá dựa trên năng lực giảng dạy, kết quả học sinh, tinh thần đổi mới sáng tạo… Có như vậy, những người thực sự giỏi mới được đãi ngộ đúng mực.
Ngoài ra, trong dự thảo Luật, cũng có quy định “khuyến khích” lương nhà giáo ở trường tư thục có thể thấp hơn công lập. Điều này được cho là để tôn trọng tính tự chủ, nhưng cũng gây lo ngại về việc mất cân bằng giữa hai khối trường, tạo chênh lệch không đáng có trong hệ thống giáo dục.
Muốn có giáo viên giỏi, không thể chỉ dựa vào lòng yêu nghề. Nếu không có chính sách tiền lương xứng đáng, ngành sư phạm sẽ tiếp tục mất người, khó thu hút thế hệ trẻ tài năng. Do đó, việc cân nhắc trả lương gấp đôi, gấp ba cho giáo viên – đặc biệt với những người thực sự xuất sắc – là bước đi cần thiết, nhưng đòi hỏi phải có “lộ trình cụ thể, cơ chế minh bạch và nguồn lực hợp lý”.
Đây không chỉ là bài toán của ngành giáo dục, mà là trách nhiệm chung của Nhà nước, của toàn xã hội, nếu chúng ta thật sự muốn đầu tư cho tương lai đất nước.
Ngọc Lâm
