Tại sao hiến máu không được tiền nhưng truyền máu lại mất tiền?

Khi được vận động hiến máu, nhiều người đặt câu hỏi: “Tại sao hiến máu thì không được tiền mà muốn truyền máu thì lại phải mất tiền???”. Một số người ác ý thì quy chụp rằng các bệnh viện “lấy máu được hiến miễn phí để bán lại cho người bệnh nhằm thu lợi bất chính”. Điều này gây hoang mang cho xã hội, tạo tâm lý nghi ngờ cho người dân, gây ảnh hưởng đến công tác tuyên truyền, vận động hiến máu cứu người.

Vậy, để một lượng máu được hiến đến tay người nhận máu phải trải qua những quá trình, công đoạn, thủ tục như thế nào? Tại sao máu được hiến là miễn phí nhưng đến tay người nhận máu lại mất phí? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây:

Máu sau khi được hiến có “đường đi” như thế nào?

Để có được mỗi lít máu dùng được, Nhà nước phải bù lỗ khá nhiều cho việc thu nhận, xử lý và bảo quản, chứ không đơn giản là “xin được” từ người này rồi “đem bán” cho bệnh nhân như nhiều người vẫn lầm tưởng. Trên thực tế, không phải tất cả lượng máu thu được từ các chương trình hiến máu nhân đạo là đều có thể giữ lại sử dụng. Các đơn vị máu sau khi thu nhận sẽ được chuyển về Ngân hàng máu để tiến hành sàng lọc, sản xuất, bảo quản và phân phối.

Trước tiên, chúng sẽ được làm các xét nghiệm sàng lọc máu bằng kỹ thuật Elisa với hai loại xét nghiệm: Xét nghiệm nhóm máu để phân thành hai hệ nhóm máu ABO và RH+; Xét nghiệm sàng lọc virut, bao gồm virut viêm gan B, viêm gan C, virut HIV, ký sinh trùng sốt rét, vi khuẩn giang mai,… Máu sau khi sàng lọc đạt yêu cầu xong sẽ được đưa vào sản xuất thành các sản phẩm khác nhau, bao gồm: Khối Hồng cầu, khối Tiểu cầu, khối Huyết tương và khối Bạch cầu để đảm bảo tiêu chí “người bệnh thiếu gì truyền nấy”. Sau đó, các sản phẩm máu sẽ được đưa vào bảo quản theo tiêu chuẩn nhiệt độ riêng cụ thể để chờ đến khi sử dụng.

Tất cả các khâu này đều được thực hiện bằng kỹ thuật hiện đại và tốn rất nhiều tiền. Cả nước hiện nay có 4 trung tâm truyền máu ở Hà Nội, Huế, Chợ Rẫy – TP. HCM và Cần Thơ. Riêng tại Hà Nội, Viện huyết học – truyền máu Trung ương chịu trách nhiệm cung cấp máu cho 54 bệnh viện và 16 tỉnh /thành khu vực phía Bắc.

Tại sao máu hiến nhân đạo lại được bán với giá cao?

Hãy nghĩ về thực trạng thiếu máu ở các bệnh viện hiện nay. Máu được mua, được hiến tặng cũng chỉ đáp ứng được một phần nhỏ nhu cầu. Ngay đến cả lượng máu thu được từ Lễ hội Xuân Hồng – chương trình tình nguyện hiến máu lớn nhất hiện nay, cũng chỉ đủ đáp ứng được nhu cầu máu trong vòng một tuần. Đấy là còn chưa kể đến việc kho máu tại trung tâm còn có trách nhiệm đáp ứng cho 123 các bệnh viện khác tại Hà Nội và khu vực miền Bắc. Vào những đợt cao điểm, trung tâm còn huy động cả gần 800 cán bộ nhân viên tham gia hiến máu để có thể chữa trị cho bệnh nhân một cách tốt nhất.

Như đã nói ở trên, thực tế là các đơn vị máu sau khi được hiến sẽ còn phải trải qua nhiều khâu xử lý trước khi sử dụng được cho bệnh nhân, hơn nữa, quá trình bảo quản trong ngân hàng máu cũng khá tốn kém chi phí vì đòi hỏi cần đến hệ thống bảo quản hiện đại. Do đó, cái giá mà người bệnh phải chi trả cho một đơn vị máu cao cũng là chuyện bình thường.

Một người có tài khoản mang tên Polizia phản hồi ý kiến trên diễn đàn otofun: “Bây giờ thiếu cái gì người ta truyền cái đó chứ không hẳn truyền máu không, ví dụ thiếu hồng cầu người ta truyền hồng cầu, thiếu huyết tương người ta truyền huyết tương…Thế nên em nghĩ không nên so đo đắt rẻ ở đây”. Hiếm nguồn máu, đắt đỏ chi phí cổ động, thu mua, xét nghiệm (máy móc, hóa chất nhập khẩu,..), bảo quản, thủ thuật truyền,… chính là yếu tố khiến cho giá máu cao lên đến vài triệu cho một đơn vị mà nhiều người vẫn không thể mua để dùng. Có được một đơn vị máu thì coi như là có thể cứu sống được một mạng người. Mà mạng người thì không thể nào so đo chuyện cao thấp được.

Theo thống kê của Ngân hàng máu Việt Nam thì mỗi năm, các bệnh viện trong nước cần khoảng 1,8 triệu đơn vị máu, nhưng thực tế lượng máu nhận được chỉ xấp xỉ 1 triệu đơn vị, mới đáp ứng được khoảng 53% nhu cầu sử dụng. Mặt khác, số lượng người tham gia hiến máu hiện nay chỉ khoảng 700.000 đến gần 1.000.000 người trên 95 triệu dân, tính ra tỷ lệ chưa đạt đến 1%. Quả thật là những con số đáng buồn!

TH