Sai phạm hàng loạt tại Thủ Thiêm, trách nhiệm thuộc về ai?
Mới đây, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ (TTCP) Đặng Công Huẩn đã ban hành thông báo kết luận thanh tra về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai tại Khu đô thị mới (KĐTM) Thủ Thiêm – TP Hồ Chí Minh, trong đó có việc không trình duyệt theo chỉ đạo của Thủ tướng, ưu ái cho doanh nghiệp, mất cân đối vốn..v..v.
Dẫu biết trước những sai phạm ở Thủ Thiêm là “mười năm rõ mười”, nhưng bản kết luận khi được công bố vẫn khiến cho dư luận cảm thấy thật sự bất ngờ và lo ngại về vấn đề xử lý trách nhiệm.
Khu đất màu mỡ nên cán bộ khó cưỡng
Những sai phạm ở KĐTM Thủ Thiêm phải nói là khủng khiếp đến ngỡ ngàng.
Theo đó, Thường trực Thành ủy, UBND TP phê duyệt chi phí đầu tư bình quân là 26 triệu đồng/m2 đất thương mại – dịch vụ – nhà ở, giảm khoảng 50% so với đơn giá đã được các sở, ngành đề xuất ban đầu. Phương án giá này, thậm chí còn không buồn tính lãi với số tiền tạm ứng từ ngân sách nhà nước (NSNN).
Toàn bộ quỹ đất 221,68 ha được tạo ra bằng nguồn vốn NSNN và được sử dụng chủ yếu để thanh toán đối ứng cho các dự án BT được chỉ định nhà đầu tư mà không qua đấu thầu. Trong 12.000 tỉ cho dự án 4 tuyến đường chính một số khoản phê duyệt không đúng quy định với tổng giá trị hơn 1.500 tỉ.
Tại dự án BT cầu Thủ Thiêm 2, TP cũng “trái lệnh” Thủ tướng khi tự ý thay đổi chỉ định nhà đầu tư, thay đổi quy mô đầu tư. Trong 4.000 tỉ tổng mức đầu tư, thanh tra phát hiện một số khoản chi phí không đúng quy định 250 tỉ.
Người ta muốn hỏi: Vì sao “chi phí đầu tư bình quân đất thương mại – dịch vụ – nhà ở được phê duyệt với giá 26 triệu đồng/m2 trong khi đơn giá được đề xuất ban đầu gấp đôi con số đó? Tại sao những quy định thuộc về kiến thức kế toán tối thiểu “tính lãi suất”, hoặc các quy định tối thiểu về đấu thầu đều đã bị/ được dễ dàng bỏ qua? Ai là người được lợi, chênh lệch địa tô lọt túi ai?
TTCP khẳng định trách nhiệm liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc lãnh đạo UBND TP và các sở, ngành theo thời kỳ. Do vậy, Tổng TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP Hồ Chí Minh thực hiện thu hồi và hoàn trả ngay khoản tiền đã tạm ứng từ ngân sách không đúng quy định đến thời điểm 30-9-2018 là hơn 26.300 tỉ đồng.
Sai phạm là sai phạm và khắc phục chỉ là một phần của việc xử lý. Huống chi còn chưa biết 26.300 tỉ mà “UBND TP Hồ Chí Minh phải thu hồi và hoàn trả ngay” hay 4.200 tỉ các khoản vay ngân hàng để đầu tư cho Thủ Thiêm – một mảnh đất màu mỡ khiến cho không ít cán bộ khó cưỡng lại trước những lời “mời gọi”. Và không chừng lại lấy từ NSNN mà chi trả cho những sai phạm đó!?
Gian nan bài toán “xử lý”?
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã từng nói “Lò đã nóng thì củi tươi, củi khô cũng phải cháy”. Những chỉ đạo, hành động và quyết tâm của Đảng, Nhà nước đã thực sự tạo được khí thế, củng cố niềm tin của người dân về sự lãnh đạo của Đảng, về công cuộc đổi mới của đất nước. Và người dân cũng rất mong chờ những sai phạm ở Thủ Thiêm sẽ được giải quyết thấu tình đạt lý.
Về xử lý trách nhiệm, bản kết luận dài 15 trang của Thanh tra Chính phủ nêu rõ hàng loạt sai phạm ở Thủ Thiêm và nhắc đến trách nhiệm của nhiều đơn vị, sở, ngành. TTCP chuyển kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với các tổ chức, cá nhân thuộc diện Bộ Chính trị và Ban Bí thư quản lý có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm được nêu trong kết luận.
Đồng thời, kiến nghị Thủ tướng giao UBND TP Hồ Chí Minh kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền như: Ban Quản lý KĐTM Thủ Thiêm; các sở Giao thông Vận tải, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Quy hoạch – Kiến trúc, Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Viện Nghiên cứu Phát triển TP; các đơn vị tư vấn, các nhà đầu tư dự án… đã có khuyết điểm, vi phạm nêu trên.
Có người nói: “Tuy việc thực hiện dự án KĐTM Thủ Thiêm đã được “chà đi, xát lại” nhiều lần trong một thời gian dài nhưng đến nay, Thanh tra của chính phủ Việt Nam vẫn kiên trì trong việc bảo mật danh tính các thủ phạm gây ra thảm kịch mà hàng chục ngàn gia đình tại quận 2 đã phải mang vác suốt hai thập niên”.
Nhìn vào bản kết luận công khai, chưa có cá nhân hay cái tên cụ thể nào được đề cập, đây có thể là sự thận trọng. “Việc này phải giải quyết làm sao để vừa được lòng dân, vừa không làm mất uy tín của tổ chức Đảng và chính quyền nơi đó nên cần có bước đi vững chắc, thận trọng” – Ông Nguyễn Túc (Ủy viên Đoàn Chủ tịch, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Văn hóa – Xã hội, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam).
Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thành Phong cho hay: “Đang lập kế hoạch thực hiện những đầu việc liên quan đến dự án KĐTM Thủ Thiêm sau khi có kết luận của TTCP. Thứ hai tuần sau, UBND TP Hồ Chí Minh sẽ báo cáo với Thường trực Thành ủy, sau đó sẽ tổ chức họp báo. Việc này phải làm khẩn trương, không thể chậm trễ hơn nữa”.
Tuy nhiên, có ý kiến của vị chuyên gia cho rằng: “Với rất nhiều sai phạm gây thất thoát số tiền lớn như kết luận đã nêu, chúng ta hoàn toàn đủ cơ sở chuyển hồ sơ sang công an để tiếp tục giai đoạn điều tra, chứ không cần thiết phải “gia hạn” đến 31/12”.
Đúng là, trong năm vừa qua sự phát triển của đất nước thể hiện trên nhiều lĩnh vực. Có nhiều yếu tố góp phần cho sự phát triển chung của đất nước, một trong những yếu tố quan trọng là quyết tâm của Đảng, của cả xã hội trong việc phòng chống tham nhũng, xử lý nghiêm cán bộ sai phạm, dù ở cấp nào, ngành nào. Chúng ta mừng là vì đã quyết tâm xử lý, kể cả cán bộ cấp chiến lược.
Người đứng đầu Đảng, Nhà nước chỉ đạo rõ ràng về việc với sai phạm phải nêu rõ ai sai, sai ở đâu, sai ở mức độ nào. Kết luận vấn đề sai phạm ở Thủ Thiêm cũng phải như vậy. Theo đó, phải nêu rõ những quyết định nào có sai phạm và người ký quyết định ấy phải chịu trách nhiệm. Nhưng lại phải tự thấy rằng, hôm qua chúng ta đã có khuyết điểm, đã đưa vào những cương vị lãnh đạo, không kiểm tra, kiểm soát, không chú ý xây dựng từ cơ sở.
Liên quan đến vấn đề này, ông Phạm Thế Duyệt, nguyên Uỷ viên thường trực Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam nhấn mạnh: “Đảng ta đã quyết tâm không có “vùng cấm”, không ngoại trừ một ai, nếu như người đó có sai phạm, khuyết điểm trong việc quản lý đất nước, quản lý kinh tế, ảnh hưởng đến Đảng, đến nhân dân. Nhưng tôi cũng có suy nghĩ, chúng ta mừng là vì đã quyết tâm xử lý, kể cả cán bộ cấp chiến lược. Nhưng lại phải tự thấy rằng, hôm qua chúng ta đã có khuyết điểm, đã đưa họ vào những cương vị lãnh đạo, không kiểm tra, kiểm soát”.
Điều này cũng có nghĩa, kể cả với những cán bộ đã về hưu cũng không thể “ngồi yên trong nhà đóng cửa”, mà phải tích cực tham gia giải quyết hậu quả. Phải sớm kiểm điểm rõ trách nhiệm của tất cả những người có liên quan, vì đây là sự việc đã kéo dài quá lâu và ai cũng hiểu, đề bài mang tên Thủ Thiêm – đây là bài toán thật sự gian nan.
Dù sao đi nữa, điều quan trọng nhất là thu hồi số tiền thất thoát, phục hồi quyền lợi cho nhân dân cho đất nước, sau đó là xử lý nghiêm minh những ai sai phạm. Phải làm tới nơi tới chốn đúng với tinh thần của hai chữ Thanh tra, chậm trễ nữa là không thể chấp nhận.
(Theo Bút Danh)
