Phát triển nguồn nhân lực năng lượng: Động lực cho an ninh năng lượng dài hạn

Với mục tiêu phát triển thị trường năng lượng đồng bộ, minh bạch, hiệu quả và bền vững, Nghị quyết số 70 của Bộ Chính trị đặt nền móng cho hành trình xây dựng nền kinh tế độc lập về năng lượng, đồng thời khơi dậy tiềm lực to lớn của khu vực tư nhân, khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong việc bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Phát biểu tại hội nghị quán triệt Nghị quyết số 70, Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương Nguyễn Thanh Nghị khẳng định: bảo đảm an ninh năng lượng là một trong những trụ cột quan trọng của an ninh phi truyền thống, ngày càng có ý nghĩa chiến lược trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi khí hậu.

Nghị quyết 70 nhấn mạnh rằng, phát triển năng lượng phải phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Điều này khẳng định sự đồng bộ giữa chiến lược an ninh năng lượng với mục tiêu phát triển kinh tế bền vững, công bằng và hiện đại hóa đất nước.

Một trong những nội dung then chốt của Nghị quyết là phát triển thị trường điện cạnh tranh, minh bạch, hiệu quả, từng bước xóa bỏ cơ chế bù chéo và bảo đảm quyền lợi cho cả người tiêu dùng lẫn nhà đầu tư. Nghị quyết đặt ra yêu cầu hoàn thiện cơ chế mua bán điện trực tiếp, cho phép khách hàng được lựa chọn nhà cung cấp phù hợp, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ điện và tối ưu hóa chi phí sử dụng.

Đồng thời, Nghị quyết khuyến khích tư nhân đầu tư vào lưới điện truyền tải và hạ tầng lưu trữ năng lượng, đổi mới cơ chế giá điện truyền tải để thu hút nguồn lực xã hội, giảm áp lực đầu tư công.

Nghị quyết số 70 đưa ra định hướng huy động tối đa nguồn vốn từ khu vực tư nhân và đầu tư nước ngoài trong phát triển các dự án năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo, năng lượng sạch và các công nghệ carbon thấp.

Việc cải cách mạnh mẽ thể chế, chính sách tài chính – tín dụng – thuế, tháo gỡ các điểm nghẽn trong thủ tục đầu tư và vận hành dự án, đồng thời ưu tiên vốn cho năng lượng xanh, năng lượng tái tạo là các bước đi cụ thể để tạo đột phá trong huy động nguồn lực xã hội.

Một điểm nhấn quan trọng khác là việc Nghị quyết xác định rõ: khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là phương thức đột phá để bảo đảm an ninh năng lượng.

Trong đó, làm chủ công nghệ năng lượng nguyên tử, nâng cao năng lực nội địa hóa thiết bị, phát triển công nghiệp năng lượng phục vụ cả trong nước và xuất khẩu là hướng đi chiến lược, giúp Việt Nam giảm phụ thuộc vào công nghệ nhập khẩu, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Nhận thức được vai trò của nhân lực chất lượng cao trong ngành năng lượng, Nghị quyết 70 yêu cầu xây dựng đề án phát triển nhân lực năng lượng trọng điểm, trong đó có kế hoạch đào tạo 25.000 – 35.000 kỹ sư, chuyên gia năng lượng đến năm 2030. Đặc biệt ưu tiên các lĩnh vực như năng lượng nguyên tử, năng lượng tái tạo, công nghệ carbon thấp.

Đây là bước chuẩn bị bài bản nhằm đáp ứng nhu cầu nhân lực cho các dự án quy mô lớn và công nghệ cao, đồng thời tăng tính tự chủ và năng lực nội sinh của ngành năng lượng quốc gia.

Nghị quyết số 70 không chỉ đề cập đến mục tiêu bảo đảm đủ điện cho phát triển kinh tế – xã hội, mà còn thể hiện một tầm nhìn chiến lược sâu rộng, hướng tới một nền kinh tế xanh, tuần hoàn, phát triển bền vững và có năng lực tự chủ về năng lượng.

Việc hoàn thiện thị trường năng lượng minh bạch, đồng bộ, giá do thị trường quyết định có sự điều tiết hợp lý của Nhà nước, sẽ tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, công bằng và hấp dẫn cho nhà đầu tư.

Đồng thời, các chính sách an sinh xã hội được thiết kế song hành, nhằm bảo vệ người tiêu dùng yếu thế, giữ vững ổn định xã hội trong quá trình chuyển đổi sang cơ chế thị trường năng lượng hiện đại.

Nghị quyết số 70 là một cột mốc quan trọng, định hình lộ trình phát triển ngành năng lượng Việt Nam trong dài hạn, bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia trong thời kỳ hội nhập và chuyển đổi số.

Với định hướng đúng đắn, cơ chế rõ ràng và sự đồng thuận từ Trung ương đến địa phương, từ khu vực công đến tư nhân, Việt Nam đang sẵn sàng chuyển mình trở thành quốc gia có nền năng lượng hiện đại, xanh, sạch, an toàn và cạnh tranh toàn cầu.

Thảo Nguyên