Nợ phải trả của EVN hơn 440.000 tỷ đồng
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã ghi nhận lỗ lớn trong năm 2022, và có nhiều yếu tố đóng góp vào tình hình tài chính không thuận lợi này. Theo các thông tin trong báo cáo tài chính hợp nhất năm 2022, các số liệu kiểm toán đã cho thấy rõ nguyên nhân chính của sự thua lỗ này.
Tính đến cuối năm 2022, tổng tài sản hợp nhất của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và các công ty con còn hơn 666.000 tỷ đồng, tức là giảm hơn 5% so với đầu năm. Trong số này, các khoản tiền gửi ngân hàng riêng biệt đã được ghi nhận với số tiền hơn 100.000 tỷ đồng. So với năm trước, số tiền gửi ngân hàng của EVN và các công ty con đã giảm hơn 30.000 tỷ đồng.
Các khoản nợ vay và thuê tài chính của EVN và các công ty con đã được ghi nhận với số tiền hơn 320.000 tỷ đồng tính đến cuối năm 2022. Quy mô tổng nợ phải trả của tập đoàn là hơn 440.000 tỷ đồng, tức là giảm gần 4% so với đầu năm.
EVN là doanh nghiệp nhà nước có vai trò chiến lược trong việc cung cấp điện cho phát triển kinh tế – xã hội và bảo đảm an ninh quốc phòng. Tuy nhiên, năm 2022, EVN đã ghi nhận khoản lỗ sau thuế 20.747 tỷ đồng, trong khi năm 2021 doanh nghiệp lãi 14.725 tỷ đồng. Lỗ ròng thuộc về cổ đông công ty mẹ là 22.256 tỷ đồng.
Nguyên nhân chính khiến EVN thua lỗ là giá mua điện cao hơn giá bán ra, thể hiện ở doanh thu bán điện và giá vốn điện. Theo báo cáo tài chính kiểm toán năm 2022, doanh thu bán điện năm 2022 của công ty mẹ EVN là 372,9 nghìn tỷ đồng. Thế nhưng, giá vốn điện lại lên tới hơn 402,6 nghìn tỷ đồng. Điều này có nghĩa, EVN bán thấp hơn giá vốn tới 29,7 nghìn tỷ đồng.
Lý do giá mua điện cao hơn giá bán ra là do các thông số đầu vào khâu phát điện năm 2022 tăng đột biến, chủ yếu là giá than tăng cao. Theo Bộ Công Thương, giá thành sản xuất kinh doanh điện năm 2022 là 2.032,26 đồng/kWh, tăng 9,27% so với năm 2021. Như vậy, giá thành sản xuất kinh doanh điện năm 2022 của EVN cao hơn giá bán lẻ điện bình quân theo Quyết định 648 ngày 20-3-2019 của Bộ Công Thương gần 168 đồng/kWh.
Với vai trò là người mua duy nhất, để đảm bảo đủ điện cho phát triển kinh tế – xã hội, EVN đã phải mua 80% sản lượng điện năng còn lại từ các nhà máy điện độc lập theo các hợp đồng mua bán điện. Giá điện được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, với với bình quân 1.757,5 đồng/kWh (chưa bao gồm chi phí truyền tải, phân phối – bán lẻ, phụ trợ) để cung cấp cho khách hàng.
Trong khi đó, giá bán lẻ điện bình quân từ áp dụng từ năm 2019 đến nay là 1.864,44 đồng/kWh theo Quyết định 648. Với mỗi kWh bán cho khách hàng sử dụng điện năm 2022 thì EVN lỗ 149,53 đồng/kWh.
Để khắc phục tình trạng này, EVN đã gửi kiến nghị tới Bộ Công Thương về việc điều chỉnh tăng giá điện ngay trong năm 2022 trước áp lực chi phí đầu vào tăng mạnh.
Việc tăng giá bán điện là việc cần thiết và hợp lý để giúp EVN cân bằng thu chi, giảm lỗ lũy kế và nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh. Có nguồn vốn đầu tư vào các dự án mới, nâng cấp và mở rộng hạ tầng điện lực, đảm bảo cung ứng điện ổn định và an toàn cho xã hội.
Thực hiện nhiệm vụ chính trị mà Chính phủ giao trong việc đầu tư lưới truyền tải và mạng lưới bán điện đến cả vùng núi, hải đảo và bán thấp hơn giá thành, góp phần xóa đói giảm nghèo, giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm an ninh quốc phòng tại các địa bàn trọng điểm.
Giúp EVN chuyển dịch cơ cấu nguồn phát điện, tăng tỷ trọng các nguồn năng lượng sạch và tái tạo, giảm phụ thuộc vào than và khí đốt, góp phần bảo vệ môi trường và thực hiện cam kết giảm khí thải nhà kính.
Tuy nhiên, việc tăng giá bán điện cũng cần được thực hiện một cách cẩn trọng và hợp lý để không gây áp lực lên chi phí sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, ảnh hưởng đến sự phục hồi và phát triển của nền kinh tế sau đại dịch.
Không gây khó khăn cho người dân, đặc biệt là những người có thu nhập thấp, trong việc sử dụng điện cho sinh hoạt và học tập. Không gây mất cân đối trong cơ cấu giá điện theo các biểu giá khác nhau, ảnh hưởng đến công bằng và minh bạch trong việc tính toán và thu tiền điện của EVN.
EVN cần có sự phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương và các cơ quan liên quan để xem xét các phương án tăng giá điện phù hợp với thực tế và có lộ trình rõ ràng. Đồng thời, EVN cũng cần nỗ lực để tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất lao động, ứng dụng công nghệ mới và cải thiện chất lượng dịch vụ cho khách hàng.
Ngọc Anh
