Những tranh cãi còn bỏ ngõ liên quan đến đại án Vạn Thịnh Phát
Gần 1 tháng TAND TP.HCM xét xử sơ thẩm vụ án Trương Mỹ Lan – Vạn Thịnh Phát, nhiều nội dung tranh luận giữa Viện KSND TP.HCM (Viện kiểm sát) và luật sư về tội danh, thiệt hại, vai trò đồng phạm giúp sức nhưng chưa thống nhất quan điểm. HĐXX đang nghị án.
Kể từ ngày 5/4, phiên toà xét xử vụ án Vạn Thịnh Phát và SCB tạm dừng để Hội đồng xét xử (HĐXX) tiến hành nghị án. Sau khi kết thúc phần lời nói sau cùng của 79 bị cáo có mặt tại toà, chủ tọa phiên tòa thông báo ngày tuyên án các bị cáo dự kiến sẽ diễn ra vào sáng 11/4.
Bên cạnh đó, chủ toạ cũng thông báo các luật sư, bị cáo và những người có liên quan có thể bổ sung thêm tài liệu hoặc những tình tiết mới thông qua thư ký phiên toà. Qua đó, HĐXX sẽ có thêm những xem xét, đánh giá trong phần nghị án. Như vậy, các bị cáo sẽ chờ đợi HĐXX tuyên án trong 1 tuần. Đây là khoảng thời gian các bị cáo sẽ hồi hộp và lo lắng cho mức án mà toà tuyên cho bản thân mình với những vi phạm đã gây ra.
Trước đó, đại diện VKS đề nghị áp dụng hình phạt mới, giảm nhẹ đối với 22 bị cáo ăn năn hối cải, nộp tiền khắc phục kể từ sau phiên luận tội đề nghị án trước đó của Viện kiểm sát (VKS).
Trong đó, có bị cáo Chu Lập Cơ (chồng bị cáo Trương Mỹ Lan – cựu Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần đầu tư Times Square) đề nghị giảm từ 11-12 năm tù xuống còn 10-11 năm tù; Trương Huệ Vân (cựu Tổng Giám đốc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) đề nghị giảm từ 19-20 năm xuống còn 17-18 năm tù; Nguyễn Cao Trí (cựu Chủ tịch Tập đoàn Capella) đề nghị giảm từ 10-11 năm xuống còn 9-10 năm tù; Nguyễn Văn Hưng (cựu Phó Chánh thanh tra phụ trách Cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng) đề nghị giảm từ 14-15 năm xuống mức 11-12 năm tù. Đáng chú ý, trong số các bị cáo được VKS đề nghị giảm án, không có tên bị cáo Trương Mỹ Lan và Đỗ Thị Nhàn.
Trong phiên luận tội, VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Trương Mỹ Lan 20 năm tù về tội Đưa hối lộ, 19-20 năm tù về tội Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng và tử hình về tội Tham ô tài sản: tổng hình phạt chung là tử hình.
Ngày 11/4 tới, TAND TP.HCM sẽ tuyên án vụ Trương Mỹ Lan (68 tuổi, Chủ tịch HĐQT tập đoàn Vạn Thịnh Phát) và 84 bị cáo khác thực hiện hành vi phạm tội, gây thiệt hại cho Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) hơn 677.000 tỉ đồng, theo cáo buộc của Viện kiểm sát.
Theo diễn biến phiên tòa từ 5.3 – 4.4, 66 bị cáo làm việc tại SCB – hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát, công ty thẩm định giá tài sản đảm bảo, doanh nghiệp khác, đồng phạm giúp sức cho bị cáo Trương Mỹ Lan đều thừa nhận hành vi phạm tội theo cáo trạng, nhưng đề nghị được xem xét vai trò hạn chế, làm công ăn lương, tin tưởng tuyệt đối vào Trương Mỹ Lan và không hưởng lợi trong vụ án để được mức án khoan hồng.
Riêng bị cáo Trương Mỹ Lan đưa ra nhiều quan điểm lý giải không thao túng SCB, không chiếm đoạt tiền SCB mà đưa tài sản của gia tộc, người thân, bạn bè để tái cơ cấu SCB nhưng thất bại.
18 bị cáo thuộc đoàn thanh tra, tổ giám sát thuộc Ngân hàng Nhà nước tại SCB và lãnh đạo Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng thuộc Ngân hàng Nhà nước nhận tiền của SCB trong giai đoạn thanh tra ngân hàng này để bưng bít sai phạm, che giấu thực trạng tài chính đặc biệt yếu kém, tại tòa đều thừa nhận hành vi sai phạm.
Song giữa bị cáo Đỗ Thị Nhàn (trưởng đoàn thanh tra, cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng II thuộc Ngân hàng Nhà nước) và bị cáo Nguyễn Văn Hưng (Phó chánh thanh tra phụ trách Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, người ra quyết định thanh tra) tranh cãi khi xác định ai có vai trò chủ mưu trong nhóm sai phạm này. Đỗ Thị Nhàn cho rằng làm sai do Nguyễn Văn Hưng chỉ đạo; còn Viện kiểm sát xác định bị cáo Hưng chủ mưu, cầm đầu. Ngược lại, bị cáo Hưng cho rằng không chỉ đạo ai, không chủ mưu.
Luận tội, Viện kiểm sát đánh giá bị cáo Trương Mỹ Lan từng bước nắm giữ, chi phối đến 91,5% cổ phần SCB, là người thực tế có quyền lực chỉ đạo, điều hành tuyệt đối mọi hoạt động của SCB; tuyển chọn, bố trí nhân sự chủ chốt tại SCB.
Từ đó, Trương Mỹ Lan sử dụng SCB như là công cụ tài chính, huy động vốn từ các tổ chức, cá nhân, rồi sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi lập hồ sơ vay khống, nâng khống giá trị tài sản đảm bảo…, rút tiền SCB sử dụng cho mục đích cá nhân.
Trong 10 năm, từ 2012 đến 2022, SCB đã giải ngân cho nhóm bị cáo Trương Mỹ Lan hơn 2.500 khoản vay với tổng số tiền hơn 1 triệu tỉ đồng, chiếm 93% số tiền cho vay của ngân hàng. Đến năm 2022, nhóm bị cáo Lan còn 1.284 khoản vay, dư nợ tại SCB hơn 677.000 tỉ đồng (gần 484.000 tỉ đồng dư nợ gốc, 193.000 tỉ tiền lãi), nằm trong nhóm không có khả năng thu hồi.
Với thiệt hại trên, Viện kiểm sát đề nghị Trương Mỹ Lan tử hình về tội tham ô tài sản, 20 năm tù về tội đưa hối lộ, 19 – 20 năm tù về tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng. Tổng hợp hình phạt tử hình.
Theo Viện kiểm sát, bị cáo Trương Mỹ Lan đã tích cực tham gia các hoạt động từ thiện, phòng chống dịch Covid-19; được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng 3 và 31 bằng khen của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Chủ tịch UBND TP.HCM…
Tuy nhiên, bị cáo Trương Mỹ Lan phạm tội nhiều tội danh đặc biệt nghiêm trọng; bị cáo tổ chức thực hiện chuỗi hành vi phạm tội trong một thời gian dài, bằng nhiều thủ đoạn tinh vi, gian dối; chiếm đoạt và gây thiệt hại số tiền đặc biệt lớn cho Nhà nước, nhân dân và SCB.
Trương Mỹ Lan có 3 tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự: bị cáo thực hiện hành vi phạm tội có tổ chức; phạm tội từ 2 lần trở lên; dùng thủ đoạn tinh vi để phạm tội.
Vì vậy, cần phải có mức hình phạt nghiêm khắc tương xứng với hành vi và hậu quả bị cáo gây ra, loại bỏ bị cáo khỏi đời sống xã hội, đáp ứng yêu cầu phòng ngừa tội phạm nói chung và tội phạm kinh tế chức vụ nói riêng.
Bào Trâm
