Nhiều tỉnh miền Tây công bố tình huống hạn mặn khẩn cấp
Hạn mặn vượt mốc lịch sử 2016, nhiều địa phưởng ĐBSCL đã công bố tình huống khẩn cấp, tập trung ứng phó.
Cà Mau, Long An công bố tình huống khẩn cấp
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Long An Phạm Văn Cảnh vừa ký quyết định công bố tình huống khẩn cấp do xâm nhập mặn trên địa bàn tỉnh, với cấp độ rủi ro thiên tai do xâm nhập mặn thuộc cấp độ 2. Các hoạt động, biện pháp công trình và phi công trình để thực hiện ứng phó, khắc phục trong thời gian diễn ra thiên tai xâm nhập mặn được thực hiện theo tình huống khẩn cấp.
UBND tỉnh Long An giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – Thường trực Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh, chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan, UBND các huyện, thị xã, thành phố tổ chức triển khai thực hiện các giải pháp cấp bách nhằm bảo vệ an toàn sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và bảo đảm cấp nước sinh hoạt cho người dân.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Long An cho biết, theo dự báo của Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, xâm nhập mặn có khả năng diễn biến gay gắt, nghiêm trọng trong thời gian tới. Cụ thể, nhận định khu vực sông Vàm Cỏ, ảnh hưởng bắt đầu từ tháng 1/2020, cao nhất vào các tháng 2, 3, 4/2020; tăng dần và kết thúc vào cuối tháng 5/2020. Cửa sông Sông Vàm Cỏ Đông có phạm vi xâm nhập 100 km, cao hơn trung bình nhiều năm 40 km, có khả năng cao hơn năm 2016 hơn 3 km. Sông Vàm Cỏ Tây có phạm vi xâm nhập 110 km, cao hơn trung bình nhiều năm 52 km, có khả năng cao hơn năm 2016 khoảng 5 km.
Tỉnh Long An đang tập trung cả hệ thống chính trị chủ động, quyết liệt, triển khai thực hiện có hiệu quả các giải pháp cấp bách để phòng chống, ứng phó với diễn biến xâm nhập mặn, đồng thời bảo vệ sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và cấp nước sinh hoạt cho người dân, hạn chế đến mức thấp nhất do thiệt hại xâm nhập mặn gây ra.
Trước đó, ngày 3/3, Văn phòng UBND tỉnh Cà Mau cho biết, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau đã chính thức ban hành Quyết định công bố tình huống khẩn cấp hạn hán cấp độ 2 tại vùng ngọt hóa thuộc huyện U Minh và huyện Trần Văn Thời.
Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh là Cơ quan thường trực Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành, đơn vị, UBND 2 huyện U Minh và Trần Văn Thời tiếp tục thực hiện các giải pháp ứng phó hạn hán theo Kế hoạch số 142 của Chủ tịch UBND tỉnh ban hành về phòng, chống, khắc phục thiệt hại do hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn.
Các cơ quan, đơn vị có liên quan xác định, khoanh vùng những khu vực bị ảnh hưởng do hạn hán; huy động mọi nguồn lực triển khai ngay phương án ứng phó hạn hán theo phương án, kịch bản ứng phó với rủi ro thiên tai trên địa bàn do hạn hán cấp độ 2 đã được phê duyệt.
Đến đầu tháng 3/2020, do ảnh hưởng của hạn hán, xâm nhập mặn kéo dài đã khiến nước trên hệ thống kênh, rạch vùng ngọt hóa tỉnh Cà Mau khô cạn gần như hoàn toàn. Thực tế trên đã tác động xấu đến sản xuất nông nghiệp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết cấu các công trình về giao thông, thủy lợi của tỉnh Cà Mau.
Khô hạn làm thiệt hại hơn 18.000 ha lúa, hoa màu. Toàn tỉnh Cà Mau hiện có hơn 20.000 hộ dân vùng ngọt hóa đang thiếu nước ngọt phục vụ nhu cầu sinh hoạt, sản xuất, nuôi trồng thủy sản.
Đối phó “khó khăn kép”
Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bến Tre Trần Ngọc Tam cho biết, năm nay hạn mặn trên địa bàn tỉnh Bến Tre diễn ra gay gắt và nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân. Tỉnh đang gặp khó khăn kép là vừa phải tập trung cho công tác phòng, chống dịch COVID-19 vừa phải phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn.
Theo Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bến Tre, khả năng tỉnh còn phải đối mặt khoảng 3 tháng nữa với hạn hán, xâm nhập mặn cho đến khi mùa mưa bắt đầu. Vì vậy, địa phương rất cần sự hỗ trợ của Trung ương trong việc ứng phó với hạn mặn, đồng thời có giải pháp hỗ trợ tỉnh đưa nước từ thượng nguồn về để phục vụ cho các nhà máy và cung cấp nước thô cho nhân dân sử dụng trong sinh hoạt, sản xuất.
Tại Tiền Giang, theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Hoàng Nhật Nam, vùng cây ăn quả ở phía Nam Quốc lộ 1 chịu ảnh hưởng trực tiếp của hạn, mặn với trên 36.000 ha. Trong đó, trên 24.000 ha mẫn cảm với mặn cần bảo vệ, đặc biệt là vùng trồng sầu riêng chuyên canh trên 12.000 ha, tập trung tại huyện Cai Lậy và địa bàn lân cận.
Trước tình hình trên, huyện Cái Bè thi công nâng cấp, sửa chữa 16 cống đập, 16 công trình kênh mương thủy lợi nội đồng, trang bị 15 máy đo độ mặn, tiến hành đo độ mặn hàng ngày và thông báo rộng rãi trên phương tiện thông tin đại chúng để nông dân chủ động phòng chống.
Huyện Châu Thành cho đóng toàn bộ 173 cống ngăn mặn, triều cường. Địa phương trang bị cho mỗi xã từ 2 – 3 bút đo mặn, kịp thời thông báo tới người dân biết để chủ động lấy nước tưới và dự trữ.
Huyện Cai Lậy huy động nguồn vốn khoảng 35,5 tỉ đồng thi công các công trình phòng chống hạn, mặn cho vùng chuyên canh. Trong đó, huyện nạo vét 42 công trình kênh mương, sửa chữa 12 công trình cống, thi công thêm 28 cống mới, đắp 24 công trình đập ngăn mặn bảo vệ các vùng chuyên canh cây ăn quả phía Nam, vùng trồng lúa năng suất cao phía Bắc Quốc lộ 1.
Tỉnh đã đầu tư khoảng 39,2 tỉ đồng thi công các công trình ứng phó hạn, mặn cho vùng trồng cây ăn quả. Tỉnh giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp cùng các địa phương thường xuyên theo dõi xâm nhập mặn để có biện pháp ứng phó…
Ngoài ra, trước tình hình thiên tai phức tạp, khó lường, nhân dân các địa phương tăng cường nạo vét kênh mương trữ ngọt, kết hợp tưới tiết kiệm, trang bị dụng cụ trữ ngọt thậm chí dùng sà lan lên vùng đầu nguồn chở nước ngọt về tưới cho cây trồng…
Ổn định nước sinh hoạt cho người dân
Tính đến nay, trên địa bàn các huyện An Biên, An Minh, Giang Thành, Phú Quốc, U Minh Thượng, Châu Thành, Hòn Đất, Kiên Lương, Kiên Hải và Gò Quao của tỉnh Kiên Giang, 20.476 hộ có khả năng bị ảnh hưởng không có nước sinh hoạt, thiếu nước sinh hoạt trong mùa khô năm 2019 – 2020. Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Kiên Giang đã chủ động xây dựng các giải pháp trước mắt và trong những năm tiếp theo, để ổn định nguồn nước sinh hoạt cho người dân trong mùa khô.
Theo Giám đốc Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Kiên Giang Nguyễn Thanh Bình, nếu tình hình nắng hạn kéo dài khoảng một tháng nữa, các xã đảo thuộc huyện Kiên Hải chắc chắn sẽ thiếu nước. Trong trường hợp khẩn cấp, đối với một số khu vực không có công trình cấp nước tập trung (trạm cấp nước), Trung tâm sẽ phối hợp với các địa phương lập một số điểm cấp nước tập trung ở các vị trí thuận tiện giao thông thủy và bộ, để người dân có thể chở nước về sử dụng.
Bên cạnh đó, Trung tâm phối hợp chặt chẽ với Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Cấp nước Kiên Giang và các doanh nghiệp khai thác nước hỗ trợ nguồn bổ sung khi cần thiết; huy động lực lượng bộ đội, biên phòng, các “mạnh thường quân” sử dụng phương tiện vận chuyển nước ở đất liền ra các xã đảo, kéo đường ống từ các trạm cấp nước tập trung tại các xã lân cận không bị thiếu nước đến các điểm tập trung (trụ sở xã, trạm y tế, bến đò) cho người dân đến lấy nước…
Hiện Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Kiên Giang đầu tư xây dựng, đẩy nhanh tiến độ các công trình cấp thoát nước đang triển khai.
Cần Thơ chủ động ứng phó với xâm nhập mặn
UBND thành phố Cần Thơ vừa tổ chức cuộc họp đánh giá tình hình xâm nhập mặn trên địa bàn trong những tháng đầu năm 2020 và dự báo về xâm nhập mặn trong thời gian tới với sự tham dự của các sở, ban ngành, UBND quận Cái Răng – nơi bị ảnh hưởng xâm nhập mặn của thành phố.
Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường thành phố Cần Thơ, hầu hết người dân trên địa bàn đều sử dụng nước sông để phục vụ sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản. Chính vì vậy, mặn có xâm nhập vào các sông, rạch sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sản xuất của người dân.
Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ Nguyễn Thanh Dũng yêu cầu các sở, ngành, địa phương trước mắt chủ động triển khai các biện pháp phòng chống xâm nhập mặn, nhất là vào thời điểm cuối tháng 3, đầu tháng 4/2020; tuyên truyền cho người dân tại những khu vực được dự báo sẽ bị ảnh hưởng từ xâm nhập mặn để chủ động lấy nước sản xuất, sinh hoạt.
Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ, trước tiên cần tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền cho người dân biết về tình hình xâm nhập mặn. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, quận Cái Răng cần thông báo cho người dân biết thời gian, địa điểm sẽ bị mặn xâm nhập, đặc biệt là trong đợt điều cường tháng 2 âm lịch. Khi mặn xâm nhập, những khu vực, đối tượng cây trồng, vật nuôi nào sẽ bị ảnh hưởng để tính toán cho từng khu vực, chủ động ứng phó đến hết các đợt triều cường trong năm 2020.
Về giải pháp lâu dài, Phó Chủ tịch UBND thành phố đề nghị các sở, ngành, địa phương nghiên cứu, đề xuất mở rộng hệ thống cấp nước nông thôn hiện có để đảm bảo 100% người dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh; ứng dụng kỹ thuật xử lý và lọc nước nhiễm mặn; nghiên cứu canh tác các giống lúa, cây ăn trái, rau màu chủ lực của thành phố có thể chịu được sự thay đổi của biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn.
Nhận định về xu thế xâm nhập mặn từ 6-10/3, Trưởng phòng thủy văn Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia Phùng Tiến Dũng cho biết, tình trạng xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục diễn ra gay gắt trong tháng 3/2020, đặc biệt là thời kỳ từ 11-15/3, xâm nhập mặn ở mức tương đương và cao hơn đợt mặn cao điểm giữa tháng 2/2020 và cùng kỳ tháng 3 năm 2016, ảnh hưởng lớn đến sản xuất và sinh hoạt, sau đó có xu thế giảm dần đến cuối tháng 3; xâm nhập mặn các sông Vàm Cỏ, sông Cái Lớn duy trì ở mức cao tới cuối tháng 4/2020, sau đó xâm nhập mặn có khả năng giảm dần.
Trong trường hợp cực đoan, thời gian thiếu mưa kéo dài kết hợp với tăng sử dụng nước trên các dòng nhánh và trữ nước tại các đập sẽ làm cho tình trạng hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn kéo dài hơn và trầm trọng hơn.
Dòng chảy trên sông Mê Công về Đồng bằng sông Cửu Long trong tháng 3/2020 ở mức thiếu hụt so với trung bình nhiều năm và năm 2016 từ 5-20%, mực nước tại Biển Hồ (Campuchia) ở mức thấp, khả năng bổ sung nước cho Đồng bằng sông Cửu Long không nhiều.
Thu Hà/VGP
