Nguyên nhân xuất hiện biến thể Omicron của Covid-19

Việc xuất hiện biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2, theo các nhà khoa học cho rằng đây là “hậu quả tự nhiên của việc thế giới tiêm chủng quá chậm.”

Theo hãng tin CNN (Mỹ), một số nhà khoa học cho rằng biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2 có thể đã xuất hiện ở vùng Nam sa mạc Sahara ở châu Phi vốn có tỷ lệ tiêm chủng vaccine ngừa COVID-19 thấp.

Họ cho rằng có thể đây là “hậu quả tự nhiên của việc thế giới tiêm chủng quá chậm.”

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho rằng việc các nước giàu trên thế giới tích trữ vaccine, thậm chí số liều vaccine những nước này có gấp vài lần dân số, trong khi liên tục không thực hiện cam kết chia sẻ vaccine với các nước đang phát triển, là cách tiếp cận “tự chuốc lấy thất bại.”

WHO cảnh báo hành động này có thể đang bắt đầu có tác động nghiêm trọng, cụ thể là việc xuất hiện biến thể Omicron được cho là có khả năng lây nhiễm cao hơn những biến thể trước đó.

Biến thể Omicron lần đầu tiên được báo cáo cho WHO là từ Nam Phi vào ngày 24/11 với tên gọi là B.1.1.529.

Ngày 26/11, WHO đã xác định biến thể này là biến thể đáng quan ngại.

Theo các nhà khoa học, biến thể Omicron có 32 đột biến trong protein gai và hiện chưa rõ biến thể này chính xác bắt nguồn từ đâu.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng nhiều khả năng virus đã biến đổi ở những nơi có tỷ lệ tiêm chủng thấp và có mức độ lây nhiễm cao.

Theo họ, biến thể này có thể đã xuất hiện ở một khu vực khác và sau đó được phát hiện ở Nam Phi, quốc gia có khả năng giải trình tự gene tốt.

Ông Michael Head, nhà nghiên cứu cao cấp về y tế toàn cầu tại Đại học Southampton (Anh), nhận định đây có thể là hậu quả của một đợt bùng phát dịch, có khả năng đã xảy ra ở một số khu vực thuộc vùng Nam sa mạc Sahara ở châu Phi, nơi ít có hoạt động giám sát bộ gene của virus và tỷ lệ tiêm chủng thấp.

Theo ông Head, sự xuất hiện của các biến thể mới là “hậu quả tự nhiên của việc thế giới tiêm chủng quá chậm.”

Giám đốc quỹ từ thiện Wellcome Trust (Anh) chuyên nghiên cứu y tế, Jeremy Farrar, cho rằng sự xuất hiện của biến thể mới cho thấy tại sao thế giới cần đảm bảo khả năng tiếp cận công bằng hơn đối với vaccine ngừa COVID-19 và các công cụ y tế công cộng khác.

Những gì đã biết về Omicron

Ngày 28/11, Tổ chức Y tế Thế giới đăng tải thông tin cập nhật đầu tiên về biến chủng mới Omicron. Đây là động thái tiếp theo của WHO sau khi liệt kê B.1.1.529 vào danh sách các biến chủng đáng quan ngại theo lời khuyên của Nhóm cố vấn kỹ thuật về sự tiến hóa của virus (TAG-VE).

Về khả năng lây truyền: WHO vẫn chưa rõ liệu Omicron có khả năng lây truyền cao hơn các biến chủng khác hay không. Số người có kết quả dương tính đã tăng lên ở nhiều khu vực của Nam Phi bị ảnh hưởng bởi biến chủng này. Giới dịch tễ học đang nghiên cứu để tìm hiểu xem sự gia tăng các ca nhiễm ở khu vực trên có phải do biến chủng Omicron hay yếu tố khác.

Mức độ nghiêm trọng của bệnh: WHO cũng chưa có câu trả lời chính xác những người nhiễm chủng Omicron có tình trạng bệnh nặng hơn so với khi nhiễm chủng khác hay không, bao gồm cả Delta.

Dữ liệu sơ bộ cho thấy tỷ lệ nhập viện ngày càng tăng ở Nam Phi, nhưng điều này có thể là do tổng số người bị nhiễm bệnh ngày càng tăng, không hẳn xuất phát từ Omicron. Hiện tại, chúng ta không có thông tin nào cho thấy các triệu chứng liên quan Omicron khác với các triệu chứng ở các biến thể khác.

Các trường hợp nhiễm Omicron được báo cáo ban đầu là sinh viên đại học. Họ là người trẻ nên xu hướng mắc bệnh có thể nhẹ hơn, song, việc biểu hiện mức độ nghiêm trọng của bệnh khi nhiễm Omicron có thể sẽ mất vài ngày đến vài tuần. Tất cả biến chủng của Covid-19, bao gồm Delta, đều có thể gây bệnh nặng hơn hoặc nguy cơ tử vong cao hơn.

Nguy cơ tái nhiễm trước biến chủng Omicron: Bằng chứng sơ bộ cho thấy có thể những F0 từng mắc Covid-19 có tăng nguy cơ tái nhiễm Omicron. Điều đó có nghĩa sau khi khỏi Covid-19, họ có thể bị tái nhiễm nCoV dễ dàng hơn trước chủng mới so với các chủng đáng quan ngại khác. Song, thông tin này cũng còn rất hạn chế và WHO nhấn mạnh cần chờ thêm vài ngày đến vài tuần tới để có kết luận cuối cùng.

Hiệu quả của vaccine: WHO đang làm việc với các chuyên gia để tìm hiểu tác động tiềm tàng của Omicron với những biện pháp đối phó hiện có như vaccine. Vaccine Covid-19 được xem là rất quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh nặng, tử vong. Theo kết quả hiện tại, các vaccine Covid-19 vẫn có hiệu quả với biến chủng Omicron.

Hiệu quả của các xét nghiệm hiện tại: Các xét nghiệm rRT-PCR đang sử dụng rộng rãi được cho là vẫn có tác dụng phát hiện ca nhiễm biến chủng Omicron và tất cả biến chủng khác. Các nghiên cứu đang xem xét liệu nó có gây bất kỳ tác động nào đến xét nghiệm kháng nguyên, test nhanh hay không.

Hiệu quả của phương pháp điều trị hiện tại: Corticosteroid và thuốc chẹn thụ thể IL6 sẽ vẫn có hiệu quả để điều trị F0 thể nặng. Các phương pháp điều trị khác sẽ được đánh giá để xem liệu chúng có còn hiệu quả hay không khi có những thay đổi đối trong trình tự gene, đột biến của Omicron.

Minh Ngọc