Người dân vơ vét thực phẩm giữa bối cảnh thiếu điện thiếu cả nước, liệu “thời kỳ đen tối” của Trung Quốc đã tới?
Trang SCMP vừa có bài viết nói về tình trạng “khốn khó” của Trung Quốc trong bối cảnh nguồn điện than và lương thực đang dần cạn kiệt.
Trang SCMP đưa tin, các nhà phân tích cho biết, nguồn cung năng lượng ngắn hạn của Trung Quốc đang bị đe dọa từ quyết định cấm xuất khẩu than nhiệt vào tháng Giêng của Indonesia, nhưng bất cứ tác động lâu dài nào đều “có thể kiểm soát được” do kỳ nghỉ Tết Nguyên đán đang tới gần.
Theo đó, quốc gia Đông Nam Á – nhà xuất khẩu than với mục đích phát điện lớn nhất thế giới – hôm 1/1 đã tuyên bố ngừng xuất khẩu trong tháng này để ưu tiên nguồn cung nội địa của mình và tránh tình trạng mất điện trên diện rộng.
Do tranh chấp thương mại với Úc, Trung Quốc ngày càng phụ thuộc vào than nhiệt của Indonesia và trong 11 tháng đầu năm ngoái, nước này đã nhập khẩu 177 triệu tấn.
Con số này thể hiện mức tăng 54% so với cùng kỳ năm 2020 và chiếm 74% tổng kim ngạch nhập khẩu của Trung Quốc, dữ liệu Hải quan Trung Quốc chỉ ra.
Trong khi đó, nhập khẩu than nhiệt từ Úc đã giảm 89% trong 11 tháng đầu năm ngoái do lệnh cấm không chính thức của Trung Quốc có hiệu lực từ tháng 10 năm 2019.
Tuy nhiên, tác động của lệnh cấm của Indonesia đối với Trung Quốc nhìn chung có thể kiểm soát được bởi mức tiêu thị điện dự kiến sẽ giảm đáng kể trong kỳ nghỉ Tết Nguyên đán kéo dài cả tuần lễ, dự kiến bắt đầu từ ngày 31/1/2021, nhà phân tích than Trung Quốc Du Rui cho biết.
“Lịch sử dữ liệu cho thấy mức tiêu thụ điện trong nước trong tháng 2 là thấp nhất trong một năm, gần như chỉ bằng một nửa so với tháng cao điểm,” ông Du cho biết hôm 3/1. “Trong khi tiêu thụ điện công nghiệp chiếm hơn 60% tổng tiêu thụ điện cả nước, thì việc hoạt động công nghiệp trong dịp Tết Nguyên đán chững lại sẽ giúp giảm lượng tiêu thụ điện. Tình trạng thiếu than mà đất nước phải đối mặt vào tháng 8 năm ngoái sẽ không xảy ra nữa.”
Các tàu chở than của Úc đến Trung Quốc đã bị giữ lại tại cảng trong nhiều tháng từ lệnh cấm không chính thức. Bắc Kinh sau đó đã phải đối mặt với tình trạng thiếu than trầm trọng trong bối cảnh khủng hoảng điện trên toàn quốc diễn ra vào năm ngoái.
Bắc Kinh đã buộc phải đẩy mạnh nguồn nhập khẩu để đảm bảo nguồn cung cấp than nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng, trong khi các nhà chức trách cũng thúc giục các công ty khai thác trong nước tăng cường sản xuất.
Theo báo cáo từ công ty dịch vụ tài chính Guosen Securities vào hôm 2/1, tình trạng thiếu điện than trên toàn quốc đã giảm bớt và giá điện đã giảm, nhưng việc ngừng xuất khẩu của Indonesia có khả năng làm nguồn cung thắt chặt thêm vì khoảng 5.3% tổng lượng than nhiệt ở Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng.
Báo cáo cho biết: “Do việc nhập khẩu than của Úc và lượng nhập khẩu tiềm năng từ các nước khác bị hạn chế, nên trong thời gian ngắn, khoảng cách có thể khó được lấp đầy bằng cách tìm nguồn cung ứng từ các nước khác.”
Một báo cáo khác từ công ty nghiên cứu SWS Research cho biết, do lệnh cấm xuất khẩu của Indonesia, tồn kho than nhiệt tại các nhà máy điện của Trung Quốc có thể giảm xuống cùng mức đã thấy vào đầu tháng 10 ở đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng điện với khoảng 20 triệu tấn nguồn cung bị gián đoạn.
Không những khủng hoảng năng lượng, Trung Quốc còn rơi vào tình trạng khủng hoảng lương thực trong bối cảnh Tết Nguyên đán đang đến gần. Trong cơn khát vô độ, người dân Trung Quốc điên cuồng mua vét thực phẩm khiến giá lương thực leo thang kinh khủng.
Có nhiều lí do khiến Trung Quốc đẩy mạnh dự trữ lương thực: chiến tranh thương mại, đại dịch COVID-19 kéo dài, mùa vụ thu hoạch kém và hậu quả của cuộc khủng hoảng năng lượng.
Theo chuyên gia kinh tế Leonid Khazanov, một trong những nguyên nhân chính là cuộc khủng hoảng năng lượng khiến các nhà máy sản xuất phân khoáng giảm năng xuất, phải tạm ngưng xuất khẩu.
Các sản phẩm nhập khẩu rất đắt, trong khi các nhà máy hóa chất cũng hoạt động kém hiệu quả hoặc các nước như Nga áp dụng hạn ngạch xuất khẩu nitơ, phân bón phức hợp… khiến việc gieo trồng cây nông nghiệp ở Trung Quốc và nhiều quốc gia khác trên thế giới có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến giảm sản lượng.
Ngoài ra, cuộc khủng hoảng năng lượng đã khiến nhiều nhà máy trong các ngành công nghiệp khác ngừng hoạt động, gia tăng tỷ lệ thất nghiệp.
“Trong những trường hợp như vậy, việc tích trữ lượng lớn lương thực là lựa chọn đơn giản và đáng tin cậy nhất để cung cấp cho người dân trong trường hợp khẩn cấp”, ông Khazanov chỉ ra.
Bảo Trâm (Theo SCMP)
