Ngân hàng Nhà nước được quyết định cho vay đặc biệt với lãi suất 0%/năm

Sáng 27/6, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng với tỷ lệ tán thành áp đảo – gần 93%. Một trong những điểm thay đổi then chốt là chuyển quyền quyết định cho vay đặc biệt lãi suất 0% một năm, không có tài sản đảm bảo từ Thủ tướng Chính phủ sang Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Trước đây, việc cấp khoản vay đặc biệt cho tổ chức tín dụng gặp khó khăn thường đòi hỏi một quy trình hành chính kéo dài, qua nhiều cấp phê duyệt. Nay, việc trao thẩm quyền cho NHNN không chỉ là bước đi hành chính, mà là sự điều chỉnh tư duy điều hành kinh tế: rút ngắn chu trình xử lý khủng hoảng thanh khoản, tạo điều kiện cho NHNN phản ứng tức thời trước nguy cơ lây lan rủi ro hệ thống.

Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh: Khoản vay đặc biệt chỉ cấp khi tổ chức tín dụng rơi vào khủng hoảng thanh khoản nghiêm trọng, hoặc để hỗ trợ phục hồi – tái cơ cấu bắt buộc. Đây không phải là “nới tay” để bao cấp thua lỗ, mà là “đặt phao cứu sinh” đúng lúc nhằm đảm bảo quyền lợi người gửi tiền và sự ổn định của hệ thống tài chính quốc gia.

Luật lần này tiếp tục kế thừa tinh thần của Nghị quyết 42 về xử lý nợ xấu. Theo đó, các tổ chức tín dụng và công ty mua bán nợ được quyền thu giữ tài sản bảo đảm, nhưng chỉ khi điều kiện pháp lý đã được thỏa thuận rõ ràng giữa các bên.

Điểm mới là luật chính thức đưa UBND và Công an cấp xã vào quy trình phối hợp hỗ trợ, thay vì bỏ mặc tranh chấp giữa ngân hàng và người dân. Đây là điều chỉnh phù hợp trong bối cảnh cả nước đang thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính và xây dựng mô hình chính quyền hai cấp.

Tuy nhiên, luật cũng nhấn mạnh: quyền thu giữ không được trở thành công cụ cưỡng chế bừa bãi. Tổ chức tín dụng không được xâm phạm quyền con người, không vi phạm đạo đức xã hội, và tài sản bị thu giữ không được là đối tượng tranh chấp pháp lý chưa giải quyết.

Luật sửa đổi cho thấy rõ sự chuyển mình trong điều hành kinh tế tài chính: giảm phụ thuộc hành chính, tăng tính chủ động và chịu trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước. Trong bối cảnh thị trường tài chính – ngân hàng ngày càng phức tạp và khó lường, việc cho NHNN quyền chủ động là hợp lý, đồng thời vẫn bảo lưu giới hạn kiểm soát thông qua quy trình nghiêm ngặt.

Đồng thời, việc tiếp tục hợp pháp hóa quyền thu giữ tài sản của tổ chức tín dụng – nhưng kèm theo ràng buộc pháp lý chặt chẽ – cho thấy nỗ lực cân bằng giữa bảo vệ dòng vốn lành mạnh và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người vay.

Đây là dấu hiệu cho thấy hệ thống pháp luật đang chuyển từ quản lý theo “can thiệp hành chính” sang quản trị rủi ro theo nguyên tắc thị trường, nhưng có kiểm soát. Một bước đi nhỏ, nhưng đáng kể, trong hành trình xây dựng một nền kinh tế minh bạch, hiệu quả và bền vững hơn.

Thảo Nguyên