Cụ thể, dự thảo luật đề xuất Ngân hàng Nhà nước được quyết định cho vay tổ chức tín dụng vay đặc biệt có hoặc không có tài sản bảo đảm. Tài sản bảo đảm của khoản vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc, với mức lãi vay 0% một năm.
Các tổ chức tín dụng được vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước trong trường hợp trả cho người gửi tiền khi họ bị rút tiền hàng loạt; thực hiện phương án phục hồi, chuyển giao bắt buộc.
“Việc chuyển thẩm quyền từ Thủ tướng sang Ngân hàng Nhà nước nhằm triệt để phân cấp, phân quyền, giảm bớt khâu trung gian, từ đó rút ngắn thời gian xử lý, bảo đảm việc thực hiện kịp thời, an ninh, an toàn hệ thống tín dụng”, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nêu.
Thẩm tra nội dung này, ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính, cho biết cơ quan này tán thành việc điều chỉnh thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt lãi suất 0% một năm, không có tài sản bảo đảm từ Thủ tướng sang Ngân hàng Nhà nước.
Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ rà soát các quy định hiện hành về cho vay đặc biệt. Chính phủ cũng cần nghiên cứu quy định chi tiết tiêu chí, điều kiện cho vay đặc biệt với khoản vay lãi suất 0% một năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm.
“Cần quy định rõ ràng, minh bạch trình tự, thủ tục cho vay và các biện pháp cường kiểm soát, ngăn ngừa và hạn chế tổn thất có thể xảy ra”, ông Mãi nói.
Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị rà soát lại luật hiện hành về thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt để sửa đổi, bổ sung phù hợp việc phân cấp thẩm quyền cho Ngân hàng Nhà nước, tránh phát sinh vướng mắc trong thực hiện.
Điểm mới khác tại dự thảo luật là tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán và xử lý nợ được quyền thu giữ tài sản bảo đảm.
Việc thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu chỉ được thực hiện khi hợp đồng nêu điều khoản, rằng bên nhận được quyền thu giữ khi xử lý.
Thu giữ tài sản cũng không phải đơn phương, vô điều kiện mà phải tuân thủ phạm vi, giới hạn, điều kiện theo quy định của luật.
Để tránh việc lạm dụng quyền thu giữ tài sản bảo đảm, dự thảo luật quy định trong quá trình thu giữ, tổ chức tín dụng không được áp dụng các biện pháp vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội.
Tổ chức tín dụng chỉ được ủy quyền thu giữ cho công ty quản lý nợ và khai thác tài sản của tổ chức tín dụng đó. Các ngân hàng chuyển giao bắt buộc được ủy quyền thu giữ tài sản bảo đảm cho tổ chức tín dụng hoặc công ty quản lý nợ, khai thác tài sản này.
Ủy ban Kinh tế và Tài chính khi thẩm tra, nhận thấy việc bổ sung quy định về quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu là cần thiết.
Việc này được đặt ra trong bối cảnh tỷ lệ nợ xấu nội bảng (nợ của các ngân hàng mua lại bắt buộc, nhà băng trong diện kiểm soát đặc biệt) ở mức 4,75%, tính tới cuối tháng 7/2024. Mức này tăng 0,2% so với cuối 2023 và trên 2% cuối 2022. Tháng đầu năm nay, tỷ lệ nợ xấu nội bảng ở mức 4,3%.
Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ rà soát các điều kiện để thực hiện quyền thu giữ tài sản bảo đảm khoản nợ xấu. Chính phủ cũng cần làm rõ vai trò, trách nhiệm của UBND cấp xã và cơ quan công an cấp xã trong việc giữ an ninh, trật tự, an toàn xã hội trong quá trình thu giữ tài sản bảo đảm; việc ủy quyền thu giữ tài sản bảo đảm.
Quy trình, thủ tục thu giữ tài sản bảo đảm và xử lý tài sản này, cơ quan thẩm tra đề nghị giao Chính phủ quy định chi tiết. Việc này để minh bạch, bảo vệ quyền, lợi ích của người bị thu giữ tài tài sản bảo đảm và các bên liên quan.
Quốc hội sẽ thảo luận tại tổ về dự luật này vào chiều nay, hội trường ngày 29/5 và biểu quyết thông qua 17/6.
Thảo Nguyên
