Nga tiến thoái lưỡng nan trước căng thẳng Ấn-Trung
Cuộc xung đột giữa Ấn Độ và Trung Quốc vừa qua đã đặt đường lối ngoại giao cân bằng của Nga lên bàn cân.
Hôm 15-6, lực lượng quân sự Ấn Độ và Trung Quốc (TQ) xảy ra đụng độ ở khu vực biên giới trong thung lũng Galwa thuộc vùng Ladakh khiến hàng chục binh sĩ hai bên thương vong. Đến ngày 23-6, Nga lập tức chủ trì hội nghị cấp ngoại trưởng ba bên Nga-Ấn-Trung (RIC) trong nỗ lực xoa dịu căng thẳng. Đến ngày 24-6, Nga lại tiếp tục đón Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh và Bộ trưởng Quốc phòng TQ Ngụy Phượng Hòa đến dự duyệt binh kỷ niệm 75 năm ngày Chiến thắng phát xít.
Nga muốn cân bằng Trung Quốc và Ấn Độ
Theo tạp chí The Diplomat, việc giới chức Moscow nhanh chóng có động thái giúp hòa hoãn Ấn Độ và TQ cho thấy nước này đang lo ngại nếu để lâu có thể sẽ bị buộc phải chọn giữa hai phe. Giới phân tích cho rằng việc thể hiện vai trò trung gian trong xung đột biên giới Ấn – Trung còn là cơ hội để Nga xây dựng hình ảnh là “người giữ gìn hòa bình trong khu vực” bởi Nga rất sợ nếu không làm tốt vai trò trung gian thì Ấn Độ sẽ có những điều chỉnh chính sách, tham gia các sáng kiến của Mỹ.
Kể từ khi bị phương Tây áp đặt lệnh cấm vận, Nga đang trở nên gắn bó với TQ hơn bao giờ hết trong lĩnh vực kinh tế, thương mại. Tuy nhiên, Ấn Độ lại là đối tác quốc phòng hàng đầu của Nga. Ấn Độ đã xây dựng mối quan hệ đối tác sâu rộng với Nga suốt gần 70 năm.
Đơn cử, Ấn Độ đã chi hàng tỉ USD để mua hàng loạt trang thiết bị vũ khí Nga, từ các vũ khí chiến lược như tàu ngầm hạt nhân, tàu sân bay cho đến các vũ khí thông thường như xe tăng T-90. Liên doanh Ấn Độ, Nga cũng hợp tác sản xuất mẫu tên lửa hành trình siêu thanh BrahMos. Ước tính 60%-70% vũ khí Ấn Độ hiện nay có nguồn gốc từ Nga.
Nhờ kho vũ khí này mà Nga thu lời lớn từ hoạt động bán phụ tùng, hỗ trợ bảo dưỡng cho khí tài quân sự Ấn Độ. Do đó, trong bối cảnh Moscow vẫn đang phục hồi nền kinh tế bị đại dịch COVID-19 tác động, mối quan hệ hợp tác quốc phòng Nga – Ấn Độ là thứ mà Moscow không hề muốn từ bỏ.
Nhìn từ kinh nghiệm quá khứ
Khả năng và nỗ lực cân bằng quan hệ với TQ và Ấn Độ của Moscow trên thực tế đã nhiều lần được thể hiện trong quá khứ. Trong quá khứ, Liên Xô không đứng về phía Ấn Độ trong cuộc chiến biên giới Trung-Ấn năm 1962 nhưng đến năm 1971 lại ngả sang ủng hộ New Delhi. Đến cuộc khủng hoảng ở cao nguyên Doklam thuộc biên giới Trung – Ấn năm 2017, các nhà ngoại giao Nga ở Bắc Kinh nằm trong số những người đầu tiên được chính phủ TQ tham vấn.
“Nga không hoàn toàn ngả về phía Ấn Độ nhưng cũng không muốn TQ chèn ép Ấn Độ. Với vị thế và tầm ảnh hưởng to lớn, Moscow có thể tác động để Bắc Kinh thay đổi lập trường cứng rắn trong vấn đề biên giới” – The Indian Express bình luận.
Tuy rằng Nga đã tìm mọi cách để giảng hòa và xoa dịu căng thẳng giữa Ấn Độ và TQ, giữa hai bên vẫn còn nhiều khác biệt trong vấn đề tranh chấp nên nhiều khả năng các cuộc đụng độ quy mô nhỏ lẻ sẽ vẫn tái diễn. Khu vực biên giới Ladakh sẽ tiếp tục chứng kiến các cường quốc tìm mọi cách để chứng minh vị thế trong khu vực.
GRIGORIY MAKAROV, GS chính trị học thuộc ĐH Moscow
Hôm 17-6, Đại sứ Nga tại Ấn Độ Nikolay Kudashev từng khẳng định Moscow sẽ giữ lập trường trung lập về vấn đề đụng độ Trung – Ấn ở Galwa. Quan chức này cho biết dù Nga quan ngại về đụng độ chết người ở biên giới Trung – Ấn nhưng tin rằng hai quốc gia nên tự mình giải quyết xung đột và Nga chỉ có thể đứng ngoài hỗ trợ.
“Chúng tôi sẽ luôn theo sát tình hình ở biên giới Trung – Ấn. Chúng tôi coi cuộc đụng độ gần đây là diễn biến đáng báo động. Chúng tôi mong muốn hai quốc gia có thể ngăn sự cố tương tự xảy ra trong tương lai để đảm bảo an ninh và ổn định trong khu vực, trước hết là có lợi cho cả Ấn Độ và TQ” – ông Kudashev nói.
Ấn Độ triển khai tên lửa sát biên giới Trung Quốc
Hãng tin AP ngày 27-6 đưa tin quân đội Ấn Độ vừa triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa đất-đối-không phản ứng nhanh tiên tiến có tên Akash đến khu vực tranh chấp với TQ ở vùng Ladakh.
AP cho hay việc triển khai diễn ra sau khi TQ tăng cường hoạt động của các máy bay chiến đấu và máy bay trực thăng dọc theo đường phân định khu vực tranh chấp giữa Ấn Độ với TQ ở hai khu vực khác là Jammu và Kashmir.
“Hệ thống phòng không của cả quân đội Ấn Độ và không quân Ấn Độ đều đã được triển khai đến khu vực này để ngăn chặn bất cứ sự cố nào gây ra bởi máy bay chiến đấu của không quân TQ” – một quan chức Ấn Độ giấu tên cho biết.
Akash là hệ thống phòng thủ tên lửa đất-đối-không tầm trung di động, được phát triển bởi Tổ chức Nghiên cứu và Phát triển quốc phòng Ấn Độ. Một hệ thống Akash trung bình có bốn xe dàn phóng (mỗi xe mang ba quả tên lửa), xe chỉ huy, radar, xe tiếp tế và máy phát điện. Hệ thống Akash có thể theo dõi đồng thời 64 mục tiêu và có thể phóng tên lửa bắn cùng lúc 12 mục tiêu.
VĨ CƯỜNG/PL
