Nga sử dụng tên lửa Iskander-M tấn công Odessa: Tín hiệu chiến lược giữa căng thẳng toàn cầu
Trong bối cảnh xung đột Nga – Ukraine đang bước vào giai đoạn tiêu hao kéo dài, vụ tấn công chính xác bằng tên lửa Iskander-M vào trung tâm trinh sát điện tử Ukraine tại Odessa hôm 15/7 đã thu hút sự quan tâm lớn của giới quan sát quốc tế. Không chỉ đơn thuần là một hành động quân sự, đây còn là đòn răn đe chiến lược, phản ánh bước chuyển mình của Nga trong cách tiếp cận chiến tranh hiện đại.
Theo Bộ Quốc phòng Nga, vụ tấn công sử dụng tên lửa 9M723-1 từ tổ hợp Iskander-M đã phá hủy nghiêm trọng một trung tâm trinh sát điện tử tại vùng Odessa – nơi vận hành hệ thống Krug từ thời Liên Xô, hiện do Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) và các đơn vị quân sự chuyên trách sử dụng. Hạ tầng bị phá hủy nặng nề, gây hỏa hoạn, dù chưa có báo cáo chính thức về thương vong.
Hệ thống Krug được đánh giá là một trong những mắt xích quan trọng trong mạng lưới tình báo tín hiệu (SIGINT) của Ukraine tại miền Nam. Việc mất đi cơ sở này có thể làm gián đoạn hoạt động thu thập và phân tích dữ liệu điện tử tại khu vực cảng chiến lược Odessa – một điểm nóng trong các chiến dịch gần đây của Nga.
Với tầm bắn lên tới 500km, khả năng cơ động cao và độ chính xác chỉ sai lệch 5-7m, tên lửa 9M723-1 thuộc hệ thống Iskander-M được xem là một trong những vũ khí chiến thuật tầm trung hiện đại nhất của Nga. Loại vũ khí này đã được Nga sử dụng thường xuyên trong chiến dịch quân sự đặc biệt nhằm vào các mục tiêu cố định có giá trị cao như sở chỉ huy, kho đạn, hệ thống radar và trung tâm tình báo.
Theo các chuyên gia, đây là biểu hiện rõ ràng của học thuyết “chống tiếp cận, chống xâm nhập” (A2/AD) mà Nga đang tăng cường áp dụng – nhằm vô hiệu hóa các hạ tầng tình báo, trinh sát, tác chiến của đối phương trước khi lực lượng mặt đất hoặc không quân triển khai sâu hơn vào chiến trường.
Odessa không chỉ là khu vực có giá trị kinh tế – cảng biển lớn kết nối xuất khẩu ngũ cốc – mà còn là đầu mối chiến lược trọng yếu của Ukraine ở phía Nam. Việc Nga tấn công chính xác vào hạ tầng tình báo tại đây mang nhiều tầng ý nghĩa.
Trước hết, đây là lời cảnh báo trực tiếp đến Ukraine về việc bất kỳ hệ thống chỉ huy – kiểm soát nào cũng có thể bị vô hiệu hóa, bất chấp sự hỗ trợ từ phương Tây. Thứ hai, nó phát đi thông điệp đến NATO và các nước hỗ trợ Kyiv rằng sự hiện diện gián tiếp của họ – dù qua cung cấp khí tài, huấn luyện hay tình báo – cũng nằm trong phạm vi răn đe chiến lược của Moscow.
Trong bối cảnh vũ khí hạt nhân không dễ được sử dụng, các cường quốc quân sự đang hướng tới việc sử dụng vũ khí chính xác cao tầm trung như một tầng răn đe “phi hạt nhân”. Iskander-M chính là đại diện tiêu biểu cho xu thế này. Việc triển khai loại tên lửa này một cách thường xuyên cho thấy Nga đang tạo ra một ngưỡng mới về sức mạnh tác chiến – đủ mạnh để thay đổi cục diện địa phương, nhưng không vượt ngưỡng dẫn đến xung đột toàn diện với phương Tây.
Trong chiến tranh hiện đại, thông tin là yếu tố then chốt. Cuộc tấn công vào hệ thống Krug cũng chính là một đòn đánh vào khả năng “thấy và biết” của quân đội Ukraine. Khi mạng lưới tình báo bị suy yếu, khả năng phát hiện – phản ứng – phản công của Kyiv cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Điều này mở đường cho các chiến dịch khác từ Nga, đặc biệt là các cuộc tấn công bằng UAV, tên lửa hành trình hoặc lực lượng đặc nhiệm.
Trong khi Mỹ đang tăng cường hiện diện ở châu Á – Thái Bình Dương để đối trọng Trung Quốc, và châu Âu lo ngại về rủi ro an ninh biên giới, Nga đang tái định hình vai trò của tên lửa chiến thuật như một công cụ kiểm soát vùng xám – giữa chiến tranh công khai và chiến tranh uỷ nhiệm.
Theo giới phân tích, vụ tấn công ngày 15/7 là ví dụ điển hình cho cách mà các quốc gia lớn đang “chiến đấu” bằng công nghệ, cảm biến và dữ liệu hơn là binh lực thuần túy. Trong tương lai, những đòn đánh như thế này – chính xác, bất ngờ và không cần mở rộng chiến tuyến – sẽ trở thành hình mẫu cho tác chiến hiện đại.
Vụ phóng Iskander-M vào trung tâm tình báo Ukraine tại Odessa không chỉ là một thắng lợi chiến thuật, mà là tuyên bố chiến lược rõ ràng của Nga trong cuộc cạnh tranh dài hạn với phương Tây. Khi chiến trường không còn chỉ là nơi đấu pháo, mà trở thành đấu trường công nghệ và tư duy quân sự, những quốc gia làm chủ được vũ khí chính xác, mạng lưới cảm biến và chiến lược dữ liệu sẽ chiếm ưu thế.
Trong cuộc chơi địa chính trị toàn cầu, mọi đòn tấn công đều là thông điệp, và mọi mục tiêu đều có giá trị chiến lược – dù nằm sâu sau tuyến đầu.
Thảo Nguyên
