Mỹ tung đòn thách thức Trung Quốc trên Biển Đông

Theo số liệu vừa được công bố, tần suất tuần tra gần các địa điểm tranh chấp mà Trung Quốc tuyên bố ở Biển Đông của Hải quân Mỹ đạt mức cao kỷ lục vào năm ngoái. Tất cả cho thấy nỗ lực của Mỹ trong công cuộc tăng cường thách thức các yêu sách sai trái của Trung Quốc trên Biển Đông.

Theo các dữ liệu của Hạm đội Thái Bình Dương Mỹ, số lượng tuần tra tự do hàng hải (FONOPs) của Mỹ tăng dầ đều kể từ khi Trung Quốc bắt đầu xây dựng nhân tạo các đảo xung quanh các rạn san hô tranh chấp trong đường thủy năm 2014.

Mỹ đã thực hiện tuần tra 5 lần trong năm 2018, 6 lần trong năm 2017. Trong đó vào năm 2014 không hề có cuộc tuần tra nào. Đến khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức vào 2015, ông đã ra lệnh tuần tra 2 lần, kế tiếp là 3 lần vào 2016.

Cuối tháng trước, Trung Quốc cáo buộc Mỹ cố tình khiêu khích khi đưa chiếc USS Montgomery tuần tra tại khu vực Đá Chữ Thập, nơi thuộc chủ quyền lãnh hải của Việt Nam.

Dữ liệu mới, được công bố bởi văn phòng các vấn đề công cộng của Hạm đội Thái Bình Dương Mỹ sau khi South China Morning Post yêu cầu tự do thông tin, là xác nhận chính thức đầu tiên về mức độ tự do hàng hải của Mỹ tuần tra ở Biển Đông trong 5 năm qua.

Theo phát ngôn của Hạm đội Thái Bình Dương, bà Rachel McMarr cho biết, Mỹ giữ nguyên quyền tự do hàng hải: “Các nhiệm vụ tuần tra của chúng tôi được tiến hành một cách hòa bình và không thiên vị cho hoặc chống lại bất kỳ quốc gia cụ thể nào”.

“Các nhiệm vụ này dựa trên luật pháp và thể hiện cam kết của chúng tôi nhằm duy trì các quyền, quyền tự do và sử dụng hợp pháp của biển và không phận được bảo đảm cho tất cả các quốc gia”, theo ông Rachel McMarr.

Biển Đông, nơi có trữ lượng năng lượng lớn chưa được khai thác và chiếm khoảng 1/3 lưu lượng thương mại hàng hải toàn cầu, đã trở thành một điểm nóng lớn trong cuộc cạnh tranh leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc, thậm chí cả Nga và Anh cũng muốn vào cuộc.

Trong khi đó, Trung Quốc luôn luôn có thái độ ngang ngược với những tuyên bố phi lí, bất chấp luật pháp quốc tế “Trung Quốc tuyên bố có chủ quyền khoảng 90 phần trăm của các vùng biển trên Biển Đông, ngang nhiên xây dựng đồn quân sự hóa hòn đảo trong đường thủy trong thời gian qua, khẳng định quyền kiểm soát các tính năng và vùng biển hàng trăm dặm từ bờ của nó”.

Trung Quốc đã thổi phồng các hoạt động của Mỹ, vốn không phải lúc nào cũng được Mỹ công khai, như một cuộc tấn công vào chủ quyền của nước này và là mối đe dọa đối với hòa bình và an ninh khu vực.

Theo phán quyết của tòa án trọng tài quốc tế đã ra phán quyết vào năm 2016 rằng Trung Quốc không có cơ sở pháp lý để đòi quền lịch sử với các nguồn tài nguyên bên trong “đường lưỡi bò”. Tòa trọng tài cho rằng tuyên bố của Trung Quốc đi ngược lại với Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), đồng thời không có thực thể nào ở quần đảo Trường Sa có thể mang lại vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) cho nước này.

Rõ ràng, dưới thời Tổng thống Donald Trump, chúng ta thấy một động lực cụ thể hơn đối với các FONOP ở Biển Đông như đã thấy trong sự gia tăng tần suất kể từ năm 2015 và sau khi ông nhậm chức.

Các hoạt động này có tác dụng nhấn mạnh sự thực thi của luật pháp quốc tế, ngăn chặn Trung Quốc khỏi sự xâm lược quyết liệt hơn ngoài quân sự hóa, cũng như thể hiện cam kết an ninh của Mỹ đối với khu vực, để hiển thị cho các quốc gia khu vực nhỏ hơn và yếu hơn mà họ vẫn quan tâm.

Bonnie Glaser, giám đốc Dự án Điện lực Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Mỹ, cho biết các hoạt động tuần tra tại Biển Đông là điều quan trọng để Mỹ tuyên bố rằng họ sẽ “bay, đi thuyền hay hoạt động” ở bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép.

Ông Tong Zhao, một thành viên cao cấp tại Trung tâm Chính sách Toàn cầu Carnegie-Tsinghua, cho biết tần suất tuần tra ngày càng tăng phản ánh quan điểm lên ngôi của Mỹ rằng Trung Quốc hãy ngừng tìm cách phản đối các quy tắc và trật tự quốc tế hiện có để theo đuổi lợi ích của chính mình. Đấy là điều mà Mỹ và cả thế giới không bao giờ chấp nhận.

“Nhưng Trung Quốc lại xem các hoạt động của Mỹ là bằng chứng cho thấy Mỹ đang cố dùng bàn tay đen của mình, tìm cách kích động căng thẳng với mục đích duy trì quyền bá chủ khu vực”, ông Zhao nói.

Vì vậy, Trung Quốc quyết tâm đáp trả mạnh mẽ và mạnh mẽ đối với từng hành động khiêu khích của Mỹ và đang tiến hành xây dựng cơ sở hạ tầng quân sự và xây dựng năng lực lâu dài để đảm bảo lợi thế trong tương lai.

Tuy nhiên, đến cuối cùng Trung Quốc đã và đang đi ngược lại với quy tắc và luật pháp quốc tế, ngang ngược tuyên bố chủ quyền không hề thuộc về mình với mong muốn kiểm soát Biển Đông. Hành động quá quắt đó sẽ không bao giờ được Mỹ hay bất kỳ quốc gia nào trên thế giới chấp nhận. Nếu cứ tiếp tục, chắc chắn Trung Quốc sẽ phải trả giá cho những hành vi phi pháp của mình trong tương lai.

Bảo Trâm (Theo South China Morning Post)