“Mỹ trục xuất 33 người gốc Việt, các nhóm vận động tức giận”

Mới đây, một loạt các trang mạng ở Mỹ và của người gốc Việt tại Mỹ như “VOA tiếng Việt, “Người-Việt”, “VietRise”, “SBTN”,… đồng loạt đưa tin về việc 33 người gốc Việt vừa bị trục xuất khỏi nước Mỹ. Các thông tin này chưa được kiểm chứng, xin tóm tắt một số nội dung chính như sau:

“Bà Nancy Dung Nguyen, giám đốc điều hành của nhóm VietLEAD hôm 16/3 xác nhận với tờ The American Independent qua email rằng “Đêm qua, chuyến bay #N234AX cất cánh từ Fort Worth, Texas, trục xuất 33 thành viên trong cộng đồng Việt Nam bao gồm Hieu Huynh, Tien Pham và 31 người tị nạn và di dân khác. Chuyến bay hiện đang trên đường về Việt Nam”.

“Chúng tôi cảm thấy tuyệt vọng và rất đau buồn. Chúng tôi ghê tởm trước hành động này của Nhà Trắng”, The American Independent dẫn lời bà Nancy Dung Nguyen nói và đổ lỗi cho Tổng thống Joe Biden.

“Có 33 người Việt nằm trong số những người bị trục xuất khỏi Mỹ vào ngày 15/3. Trong số này có 2 trường hợp được các nhóm vận động đề cập đến là Hieu Huynh, 49 tuổi, một người tị nạn đến Mỹ năm 1980 cùng với gia đình sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc, và Tien Pham, cũng là một người tị nạn Việt Nam đã định cư ở San Jose, bang California, sau nhiều năm ở trại tị nạn”.

“Các nhà hoạt động và các nhóm vận động cho cộng đồng Đông Nam Á tỏ ra giận dữ và thất vọng trước việc 33 người Việt Nam vừa bị trục xuất khỏi nước Mỹ, nói rằng việc trục xuất người dân giữa cơn đại dịch là một việc làm “vô lương tâm” và vi phạm thỏa thuận năm 2008 giữa Hoa Kỳ và Việt Nam.

“Việc trục xuất người nhập cư và người tị nạn Việt Nam về một đất nước mà họ không còn biết đến từ thủa bé là một cuộc tấn công bạo lực chống lại người châu Á, không chỉ đối với cá nhân họ, mà còn đối với gia đình họ và cộng đồng người Việt Nam và người nhập cư trên khắp đất nước”, hơn 25 tổ chức vận động dân sự tại Mỹ nói trong một thông cáo báo chí gửi ra trước khi nhóm người Việt bị trục xuất.

“Có 33 người Việt nằm trong số những người bị trục xuất khỏi Mỹ vào ngày 15/3. Trong số này có 2 trường hợp được các nhóm vận động đề cập đến là Hieu Huynh, 49 tuổi, một người tị nạn đến Mỹ năm 1980 cùng với gia đình sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc, và Tien Pham, cũng là một người tị nạn Việt Nam đã định cư ở San Jose, bang California, sau nhiều năm ở trại tị nạn”.

Theo hãng tin AP, Tổng thống Joe Biden đã đề xuất lệnh hoãn trục xuất 100 ngày ngay sau khi lên nhậm chức. Nhưng vào cuối tháng 2, một thẩm phán liên bang đã ra lệnh cấm vô thời hạn việc chính quyền thực thi lệnh tạm dừng. Sau phán quyết này, 15 người đã bị trục xuất đến Jamaica và hàng trăm người đến Trung Mỹ.

“Thật vô lương tâm khi DHS và ICE tiếp tục trục xuất người Mỹ gốc Đông Nam Á và các cộng đồng người tị nạn và nhập cư khác trong đại dịch này. Những cá nhân này đã hoàn thành án tù của họ, và giống như mọi người Mỹ khác, họ xứng đáng có cơ hội thứ hai được sống tại Hoa Kỳ”, The American Independent dẫn lời bà Quyen Dinh, giám đốc điều hành của Trung tâm Hành động Nguồn lực Đông Nam Á nói.

Các nhóm vận động cho rằng việc trục xuất nhóm người Việt là trực tiếp vi phạm một thỏa thuận song phương được ký kết vào năm 2008 giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, trong đó nói rằng tất cả những người nhập cư Việt Nam đến Mỹ trước năm 1995 sẽ được bảo vệ khỏi việc trục xuất, bất kể tình trạng giấy tờ hay tiền án có thể có của họ.

Trong thông cáo báo chí, các tổ chức vận động kêu gọi chính quyền Biden hãy “làm tốt hơn cho các cộng đồng châu Á so với người tiền nhiệm của ông, chấm dứt bạo lực chống lại người châu Á vô nghĩa này”.

“Hôm 14/3, dân biểu Alan Lowenthal (Dân Chủ-California) cũng gửi một lá thư cho Tổng thống Biden, kêu gọi ông “can thiệp ngay lập tức” để dừng chuyến bay chở 33 người gốc Việt về Việt Nam.

Vị dân biểu giải thích việc trục xuất này không đúng theo tinh thần của Bản Ghi Nhớ Mỹ – Việt (US-Vietnam Memorandum of Understanding – MOU), được Hoa Kỳ và Việt Nam ký kết hồi năm 2008, đồng ý không trục xuất về Việt Nam những người Việt đến định cư tại Mỹ trước năm 1995 và sau cuộc chiến Việt Nam. 

“Thoả thuận lâu đời này được ký kết dưới thời Tổng Thống George W. Bush và chính quyền Việt Nam từ năm 2008, và được tuân thủ dưới thời Tổng Thống Barack Obama, được hai quốc gia đồng ý không trục xuất những công dân Việt Nam nào đến Hoa Kỳ trước ngày 12 Tháng Bảy năm 1995,” ông Lowenthal viết.

“Ngay cả những người đến Hoa Kỳ sau ngày 12 Tháng Bảy, 1995 cũng được thoả thuận này bảo vệ việc phải cân nhắc trên tinh thần nhân đạo, sự đoàn tụ gia đình và những hoàn cảnh khác liên đới khác cho từng cá nhân trước khi có quyết định hồi hương,” lá thư viết tiếp.

Trong thư, dân biểu Lowenthal giải thích với tổng thống rằng, rất nhiều người nằm trong số trục xuất trước kia là những thanh thiếu niên sang đến Mỹ gặp khó khăn để hội nhập khi định cư trong những khu vực không có đủ sự hỗ trợ và nguồn lực cần thiết để vượt qua ảnh hưởng tinh thần vì hậu quả cuộc chiến Việt Nam.

“Tôi khẩn khoản tổng thống hãy vì lòng nhân đạo và tôn trọng thoả thuận đã ký năm 2008. Vì nếu làm khác đi có nghĩa là chúng ta đưa những người Việt tị nạn này về một nơi mà họ đã trốn chạy khỏi từ nhiều năm trước, một nơi mà họ không còn quen thuộc, và chia rẽ gia đình mà họ đang có tại đây. Hành động trục xuất này gây đổ vỡ cho những cộng đồng di dân và tị nạn tại nước Mỹ,” lá thư kết thúc.

Hồi Tháng Năm, 2020, Dân Biểu Lowenthal cùng với tám đồng viện tại Hạ Viện Mỹ đệ trình một dự luật có tên là “Honor Our Commitment Act” (Tôn Trọng Lời Cam Kết Của Chúng Ta), nhằm giữ nguyên các quyền được bảo vệ hiện có của người Việt tị nạn tại Hoa Kỳ.

Dự luật này tìm sự trì hoãn 24 tháng đối với các trường hợp của những người Việt có lệnh bị trục xuất khỏi Hoa Kỳ.

Dù đã có thoả thuận giữa chính phủ George W. Bush và chính phủ Việt Nam, tuy nhiên, vào năm 2019, chính phủ Donald Trump đàm phán lại về thoả thuận 2008 nhằm gia tăng các trường hợp người định cư có thể bị trục xuất, bao gồm những thường trú nhân (có thẻ xanh) đã phạm phải một số tội nhẹ và những người đã định cư Hoa Kỳ từ lúc còn nhỏ sau cuộc chiến Việt Nam.

Vào thời điểm Tháng Năm, 2020, ông Lowenthal chỉ trích: “Nỗ lực theo đuổi việc trục xuất hàng ngàn người gốc tị nạn từ Việt Nam và các quốc gia Đông Nam Á khác của chính quyền Tổng Thống Donald Trump là một việc làm sai trái về mặt đạo đức và đi ngược lại với những sự cam kết của chúng ta đối với những người tị nạn này.”

“Trục xuất những người Việt này trở về với CSVN sẽ nguy hại đến sự tự do và an toàn của họ và tạo ra nhiều trường hợp chia cách giữa người thân và gia đình, ảnh hưởng lớn đến cộng đồng người Việt tị nạn,” Dân Biểu Alan Lowenthal nói thêm. 

Nguyễn Anh