MỸ RÚT DẦN “LÁ CHẮN”: KHI KIEV PHẢI TỰ ĐỠ ĐÒN
Việc Washington đình chỉ viện trợ một số loại vũ khí chủ chốt cho Ukraine không chỉ là động thái kỹ thuật quốc phòng, mà phản ánh một sự tái cấu trúc chính sách rõ nét: Mỹ không còn muốn trả mọi hóa đơn cho một cuộc chiến chưa có hồi kết.
“Chúng tôi cần Patriot cho chính mình.” Phát biểu tưởng như vô thưởng vô phạt của cựu Tổng thống Donald Trump trong cuộc gặp bên lề Hội nghị NATO với Tổng thống Zelensky gần đây, thực chất là một tín hiệu rõ ràng: Mỹ đang tính toán lại vai trò của mình trong cuộc chiến Ukraine.
Ngày 1/7, Nhà Trắng xác nhận quyết định tạm dừng chuyển giao một loạt vũ khí từng cam kết viện trợ cho Kiev, trong đó có hệ thống phòng không Patriot – lá chắn duy nhất của Ukraine đủ khả năng đánh chặn tên lửa siêu thanh và đạn đạo của Nga.
Theo các nguồn tin từ Lầu Năm Góc, quyết định trên đến sau khi Bộ Quốc phòng Mỹ tiến hành rà soát kho dự trữ và nhận thấy sự sụt giảm nghiêm trọng về đạn pháo, tên lửa phòng không và vũ khí dẫn đường. Cuộc chiến kéo dài hơn ba năm đã bào mòn hậu cần Mỹ, đúng vào lúc Washington phải đối mặt với những ưu tiên mới – từ Trung Đông đến Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.
Elbridge Colby – Thứ trưởng phụ trách chính sách quốc phòng, người được cho là đứng sau chủ trương này – khẳng định:
“Chúng tôi sẽ đề xuất các lựa chọn viện trợ phù hợp hơn với mục tiêu chấm dứt cuộc chiến bi thảm này.”
Thông điệp là rõ ràng: giúp Ukraine tự vệ, nhưng không tiếp tục tiêu hao năng lực chiến lược của Mỹ.
Cụ thể, Patriot là hệ thống duy nhất tại Ukraine có khả năng ngăn chặn các loại tên lửa siêu vượt âm như Kinzhal, cũng như đạn đạo chiến thuật Iskander – những vũ khí Nga sử dụng ngày càng thường xuyên để tấn công các thành phố và cơ sở hạ tầng.
Trong đợt oanh kích ngày 24/5, tên lửa Nga trút xuống Kiev, Kharkiv và Dnipro. Không có Patriot, nhiều mục tiêu dân sự lẽ ra không bị đánh trúng – đã trúng.
Chuyên gia Tom Karako cảnh báo: “Phòng không có thể không giúp bạn thắng một cuộc chiến, nhưng thiếu nó, bạn sẽ nhanh chóng thua.”
Trong suốt ba năm, Mỹ đã cung cấp hơn 66 tỷ USD viện trợ tài chính và quân sự cho Ukraine – một con số khổng lồ nhưng dường như chưa thể xoay chuyển cục diện.
Nay, cùng với việc đình chỉ một số vũ khí, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth tuyên bố tại Quốc hội rằng Mỹ sẽ “tái phân bổ ngân sách quốc phòng cho các mục tiêu ưu tiên hơn”, đồng thời nhấn mạnh: “Châu Âu phải tự bảo vệ lục địa của mình.”
Điều này đánh dấu một sự thay đổi lớn trong nhận thức chiến lược của Mỹ: từ người lãnh đạo không thể thiếu, Washington chuyển sang vai trò cố vấn, thúc đẩy chia sẻ trách nhiệm.
Với Ukraine, câu hỏi đặt ra không chỉ là thiếu đạn hay tên lửa, mà là thiếu niềm tin rằng phương Tây sẽ còn song hành đến cùng.
Dư luận tại Quốc hội Mỹ đã bắt đầu phân hóa. Một số nghị sĩ Dân chủ cảnh báo: “Ngừng viện trợ Patriot lúc này chẳng khác nào bỏ mặc Ukraine giữa mưa bom.”
Trong khi đó, nhiều tiếng nói bên phía đảng Cộng hòa cho rằng: “Không thể viện trợ mãi mà không đặt lên bàn một kế hoạch hòa bình cụ thể.”
Cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine, ông William Taylor, nhấn mạnh: “Nếu Patriot bị rút, Ukraine sẽ phải trả giá bằng mạng sống của thường dân và binh sĩ.”
Việc Mỹ ngưng chuyển giao Patriot không chỉ là một điểm nghẽn hậu cần, mà có thể trở thành bước ngoặt tâm lý chiến lược của cuộc chiến.
Khi lá chắn bị rút đi, không chỉ bầu trời Kiev trở nên mong manh, mà cả thế đứng của Ukraine trên bàn đàm phán tương lai cũng lung lay. Bởi như lịch sử từng chỉ ra: những ai không thể tự bảo vệ không gian chiến lược của mình – sớm hay muộn – sẽ phải thỏa hiệp.
Thảo Nguyên
