Mỹ chính thức rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở
Theo Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 22/11, Mỹ đã chính thức rút khỏi Hiệp ước Bầu trời Mở kéo dài hàng thập kỷ, khoảng sáu tháng sau khi Tổng thống Donald Trump lần đầu tiên công bố quyết định này.
Hiệp ước ra đời năm 1992 cho phép 34 nước thành viên thực hiện các chuyến bay trinh sát, không vũ trang qua các nước khác để thu thập dữ liệu về các lực lượng và hoạt động quân sự của họ.
Chính quyền Trump đã viện dẫn những hạn chế của Nga đối với các chuyến bay là lý do khiến họ tìm cách rút khỏi hiệp ước này, cáo buộc Moscow áp đặt giới hạn đối với các chuyến bay gần khu vực Kaliningrad, nơi quân đội Nga duy trì sự hiện diện mạnh mẽ.
Mỹ cũng cáo buộc Nga từ chối chuyến bay trong chưa đầy 10 km biên giới Georgia-Nga, và từ chối một chuyến bay đã được phê duyệt trước đây qua một cuộc tập trận quân sự lớn của Nga.
Tuy nhiên, các đồng minh châu Âu của Mỹ vẫn tuân thủ hiệp ước, vì nó mang lại cho họ khả năng thu thập thông tin do thám trên không mà họ không nhất thiết phải tiếp cận bên ngoài hiệp ước.
Trong một tuyên bố hồi tháng 5 giải thích về quyết định rút khỏi hiệp ước, Ngoại trưởng Mike Pompeo nói rằng Mỹ hiểu rằng châu Âu vẫn coi trọng hiệp ước, nhấn mạnh rằng đây chính là một trong những lý do khiến Mỹ chưa rút khỏi hiệp ước trong một thời gian bất chấp Moscow không muốn tuân thủ.
Hiệp ước cho phép các đồng minh và đối tác của Mỹ không có năng lực vệ tinh tân tiến một phương pháp để thu thập và chia sẻ thông tin.
Các quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, quân đội nước này dự định chia sẻ một số dữ liệu tình báo và do thám từ các vệ tinh với các đồng minh châu Âu để giúp bù đắp cho bất kỳ tổn thất nào về thông tin quan trọng do việc ngừng các chuyến bay “bầu trời mở”.
Trong tuyên bố ngày 22/11, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Robert O’brien cũng cho biết đã tròn 6 tháng kể từ khi Mỹ thông báo rút khỏi hiệp ước và Mỹ đã không còn là thành viên của thỏa thuận mà Nga đã vi phạm trong nhiều năm.
Trong khi đó, ứng cử viên Dân chủ Joe Biden, người đã được truyền thông Mỹ coi là tân Tổng thống hồi tháng 5 từng tuyên bố ủng hộ Hiệp ước bầu trời mở, đồng thời cho rằng việc Tổng thống Trump rút khỏi thỏa thuận này thể hiện một chính sách có tầm nhìn ngắn khiến nước Mỹ cô độc và từ bỏ vị thế lãnh đạo của mình.
Duy Tiến (Theo CNN)
