“Mạng xã hội chửi không chừa một ai” – Đừng đánh mất văn hóa và đạo đức
Mạng xã hội như một loại rượu mạnh, rất dễ gây nghiện, nhưng cũng cho người ta cảm giác: “Trái đất này là quá bé nhỏ”. Có người nói, những dòng trạng thái trên mạng có thể khiến hàng triệu người biết đến. Bởi vậy, khi kỷ nguyên số mở ra, mỗi người càng phải cẩn trọng hơn trong từng quan điểm, suy nghĩ, lời nói trên mạng. Chúng ta hãy sống chậm một chút, sử dụng mạng xã hội thông minh, có trách nhiệm và văn hóa hơn.
Mạng xã hội thể hiện quan điểm, lối sống, suy nghĩ, nhân cách của mỗi người. Nhưng thực tế hiện nay, mở máy ra thì thấy “mạng xã hội chửi từ trên xuống dưới, không chừa một ai; chửi tràn lan cơ quan công quyền như hát hay” – Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng biên tập báo Nhân Dân Thuận Hữu (đoàn ĐBQH TP Hải Phòng) cho hay.
“Mạng xã hội tác động ghê gớm đến sinh hoạt, tập quán phong tục, nhất là với giới trẻ đang có những giá trị về đạo đức xã hội bị lung lay”, ông Thuận Hữu chia sẻ và bày tỏ sự lo ngại về vấn đề văn hóa, trong đó có mạng xã hội.
Theo Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, với lối sống của nhiều gia đình hiện nay đang hình thành một lớp người ích kỷ, vô cảm, thờ ơ, thiếu lý tưởng và thực dụng.
“Nền tảng gia đình có nhiều điều phải nói, giá trị nền tảng đạo đức, truyền thống lung lay nhưng hình như chưa được chú ý đúng tầm”, ông lưu ý.
Ông cho rằng, việc ngăn chặn thông tin xấu độc trên mạng xã hội nhiều lúc bất lực. Những thông tin giả, xấu, kích động tung ra nhưng rất đáng tiếc là các cơ quan công quyền nhiều khi lại chạy theo truyền thông để xử lý vấn đề.
Dẫn câu chuyện tại Thái Lan, có trường hợp lên mạng xã hội xúc phạm nhà vua một câu thôi là bị bỏ tù, ông lo lắng: “Ở ta tình trạng chửi tràn lan mà bất lực. Những tin tức giả mạo xuất hiện thường xuyên. Có lẽ công an bây giờ sợ dư luận, cảnh sát sợ cả người vi phạm quay phim, chụp ảnh làm lung tung cả lên. Có tình trạng chửi cơ quan công quyền như hát hay”.
Theo Tổng biên tập báo Nhân Dân, nếu không ngăn chặn được những thông tin xấu độc thì cố gắng bao nhiêu trong việc đầu tư cho văn hóa truyền thông cũng vô ích.
Có thể nói số người dùng Internet ở Việt Nam được xếp ở thứ hạng cao trên thế giới. Tuy nhiên, quyền riêng tư, thông tin cá nhân của người dùng trên mạng xã hội hiện vẫn chưa được coi trọng.
Năm 2018, vụ việc em H.T.N.L, nữ sinh lớp 11 trường THPT Nguyễn Đức Mậu, Nghệ An, tự tử tại ao nước gần nhà đã khiến dư luận không khỏi tiếc thương. Nguyên nhân dẫn đến cái chết đau lòng này xuất phát từ clip ghi lại cảnh nữ sinh này và bạn trai đang hôn nhau trong lớp bị phát tán trên mạng xã hội. Đoạn clip đã nhận được không ít những lời bình luận ác ý, chế giễu hướng về phía nữ sinh lớp 11. Trước làn sóng dư luận, nữ sinh này đã nghĩ quẩn và tìm đến cái chết ở tuổi 16.
Còn nhớ, hồi tháng 9/2016, vụ việc em B.Q.H, nam sinh lớp 8 trường THCS U Lâu, Yên Bái treo cổ tự tử khi clip mình bị đánh, bắt quỳ xin lỗi bị đăng tải cũng từng là tâm điểm chú ý của cộng đồng mạng. Vẫn còn đó rất nhiều vụ tự tử liên quan đến xúc phạm hoặc tung thông tin cá nhân trên mạng xã hội như: nữ sinh lớp 10 ở Đồng Nai, tự tử bằng thuốc diệt cỏ do bị bạn trai tung clip “nóng” lên mạng xã hội (năm 2015); nữ sinh lớp 12 ở Thạch Thất (Hà Nội), tự tử (năm 2013) sau khi nhận được những lời thách thức, trêu đùa từ một tấm ảnh chế (ghép mặt mình với một cô gái có thân hình hở hang) đăng lên mạng xã hội; nữ sinh lớp 12 ở Đà Nẵng uống thuốc an thần tự tử (năm 2013) do bị một fanpage đăng tải bài viết vu khống, xúc phạm danh dự…
Các vụ việc kể trên cho thấy mặt trái của mạng xã hội. Bên cạnh việc tạo kết nối, giao tiếp giữa người dùng, mạng xã hội còn giống như một cái chợ chứa đầy rẫy “rác văn hóa”. Trên Facebook, nhiều người tự cho mình được cái quyền đăng ảnh, clip của người khác, hay chửi bới, thậm chí làm nhục bất kỳ ai nếu họ thấy “ngứa mắt”.
Tệ hơn, sự lan truyền chóng mặt với những lượt chia sẻ ăn theo, a dua, ném đá không thương tiếc trong thế giới ảo đã dẫn đến những hậu quả đau lòng ngoài đời thực. Văn hóa ứng xử trên mạng là chủ đề từng được báo chí nhiều lần nhắc tới, nhưng có vẻ như tới nay nhiều người dùng, đặc biệt là giới trẻ, vẫn chưa ý thức được những phát ngôn trên mạng của mình.
Văng tục chửi thề đang trở thành thói quen hàng ngày, thậm chí là từ cửa miệng của nhiều bạn trẻ. Từ trên mạng xã hội cho đến ngoài đời thực những lời nói tục được phát ra một cách tự nhiên.
Cách đây không lâu chương trình Thời sự 19h trên sóng VTV – Đài truyền hình Việt Nam đã dành khoảng hơn 2 phút để nói về trường hợp của Khá “bảnh” (Ngô Bá Khá) – hiện tượng mạng gây chú ý thời gian gần đây với quá khứ bất hảo.
Đời sống của Khá “bảnh” được mô tả là sự tổng hợp của bạo lực, văng tục chửi bậy và khoe của. Đáng nói là những hành vi vô văn hóa của Khá “bảnh” tuy gây ảnh hưởng xấu nhưng lại không dễ để xử lý, thậm chí còn trở thành “biểu tượng” để tung hô của một bộ phận giới trẻ học sinh.
Nguy hiểm hơn khi theo kết quả đo lường từ một công cụ chuyên theo dõi YouTube, kênh video của Khá “bảnh” có lượng người theo dõi xếp thứ 59 tại Việt Nam, vượt qua rất nhiều kênh video nổi tiếng và có nội dung giáo dục.
Thế mới thấy trách nhiệm không nhỏ của cộng đồng. Sẽ không có cái nhìn lệch lạc nếu chúng ta không a dua, cổ xúy, hùa theo đám đông để dung túng cho những thứ tầm thường! Quan trọng hơn cả là từ trong gốc rễ, người trẻ cần được giáo dục, định hướng để có nhận thức đúng đắn.
Khi xã hội đang phát triển quá mức và mất kiểm soát, thay vì chúng ta tìm nguyên nhân, hãy tìm “chiếc áo” pháp luật thật vừa vặn cho xã hội. Thiết nghĩ, đã đến lúc cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp cùng với sự đề cao những chuẩn mực của xã hội, chặn đứng “giang hồ ảo” để cứu giới trẻ khỏi lệch lạc thang giá trị…
Việc sử dụng mạng xã hội nếu không cẩn thận dễ gây ra nhiều hệ lụy cho chính bản thân chúng ta cũng như những người xung quanh. Vấn đề bảo mật thông tin cá nhân, vấn đề giao tiếp qua mạng, tình trạng sử dụng các ngôn ngữ thiếu lành mạnh, kích động và làm hại lẫn nhau qua mạng rất phổ biến.
Thực tế, nhiều người đang sử dụng mạng một cách hồn nhiên. Nhưng thế giới mở, mọi khoảng cách giữa các quốc gia dường như ngắn lại, nhà tuyển dụng thường nhìn vào lý lịch của các ứng viên để đánh giá. Nhiều người cho rằng, mình có quyền được thể hiện quan điểm cá nhân trên Facebook. Nhưng thực tế, nếu không tỉnh táo và biết kiềm chế những khen chê “vô thưởng vô phạt”, chúng ta rất dễ để mất cơ hội của mình.
Những gì chúng ta “trưng” lên Facebook đều được lưu vào lý lịch số. Nghĩa là, hôm nay bạn viết và bình luận gì về người khác là cơ sở để đánh giá về chính con người bạn. Ít ai biết, những lời xúc phạm, nhục mạ người khác trên Facebook là tự bôi đen chính mình. Hòa trong cuộc cách mạng số, nên chăng chúng ta, nhất là các bạn trẻ hãy giữ gìn cho mình một “sơ yếu lý lịch” sạch sẽ, trong sáng cả về kiến thức lẫn tư cách đạo đức.
Chúng ta hiện sống trong thời đại, thế giới của công nghệ. Có lẽ không quá khi cho rằng đang có một thế hệ trưởng thành từ mạng xã hội, một thế hệ “check in”. Những thói quen từ mạng xã hội có thể là niềm vui của người này, nhưng đôi khi lại là sự phiền phức của người khác. Mạng xã hội khiến những người ở xa nhau nửa vòng trái đất cũng trở nên gần gũi nhờ tương tác đều đặn hàng ngày. Nhưng đôi khi lại khiến những người ở gần trở nên xa cách… Tất cả là do cách mà mỗi người sử dụng, cũng như ứng xử với mạng xã hội.
Mạng xã hội như một loại rượu mạnh, rất dễ gây nghiện, nhưng cũng cho người ta cảm giác: “Trái đất này là quá bé nhỏ”. Có người nói, những dòng trạng thái trên mạng có thể khiến hàng triệu người biết đến. Bởi vậy, khi kỷ nguyên số mở ra, mỗi người càng phải cẩn trọng hơn trong từng quan điểm, suy nghĩ, lời nói trên mạng. Chúng ta hãy sống chậm một chút, sử dụng mạng xã hội thông minh, có trách nhiệm và văn hóa hơn.
Đinh Lực
