Lộ “kẽ hở” giúp bị cáo nâng giá robot phẫu thuật gấp 5 lần tại Bệnh viện Bạch Mai
Cựu giám đốc Bệnh viện Bạch Mai Nguyễn Quốc Anh bị cáo buộc nhận 400 triệu đồng và 10.000 USD, “tạo điều kiện” cho Công ty BMS nâng khống giá robot phẫu thuật gấp 5 lần.
Ông Nguyễn Quốc Anh không phải cựu lãnh đạo duy nhất của Bệnh viện Bạch Mai nhận tiền từ Công ty BMS. Theo cáo buộc của VKSND Tối cao, ông Nguyễn Ngọc Hiền (cựu phó giám đốc) nhận 150 triệu đồng, bà Trịnh Thị Thuận (cựu kế toán trưởng) nhận 50 triệu đồng.
Toàn bộ số tiền đã được các bị can này cùng gia đình nộp khắc phục trong giai đoạn điều tra, khởi tố.
Ba cựu cán bộ Bệnh viện Bạch Mai nêu trên cùng 5 đồng phạm sẽ bị TAND Hà Nội xét xử ngày 20/1 về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, theo điều 356, Bộ luật Hình sự. Phiên toà dự kiến diễn ra trong 2 ngày, thẩm phán Chử Phương Ngọc làm chủ toạ.
Cáo trạng của VKSND Tối cao xác định, năm 2012, Bệnh viện Bạch Mai triển khai đề án sử dụng các trang thiết bị y tế từ nguồn xã hội hóa. Biết điều này, tháng 5/2016, Phạm Đức Tuấn (Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ y tế BMS) gặp Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai Nguyễn Quốc Anh.
Tuấn đề nghị bán robot Rosa, hỗ trợ phẫu thuật thần kinh sọ não, giá 39 tỷ đồng và và robot Mako, hỗ trợ phẫu thuật khớp gối, giá 44 tỷ đồng. Nêu lý do bệnh viện không có vốn đầu tư, thủ tục đề xuất Bộ Y tế phê duyệt phức tạp, cần tổ chức đấu thầu, ông Quốc Anh không đồng ý song cho rằng BMS cho thể làm đề án liên kết để đặt máy. Nếu như vậy, thủ tục và thẩm quyền sẽ do Bệnh viện Bạch Mai tự quyết định, còn giá máy chỉ cần có Chứng thư thẩm định giá. Hai bên đồng ý. Thoả thuận giá thiết bị và đơn vị thẩm định giá sẽ do Tuấn quyết định.
Ngày 25/10/2016, ông Quốc Anh chủ trì cuộc họp tại Bệnh viện Bạch Mai để thông qua đề án và quy trình phẫu thuật robot Rosa, robot Mako và được Hội đồng thông qua. Song riêng về giá trị các robot, đơn vị đối tác đặt máy và hình thức liên kết, ông Quốc Anh không đưa ra xin ý kiến Hội đồng.
Thông tư 15/2007/TT-BYT ngày 12/12/2007 của Bộ Y tế nêu rõ “chủ trương sử dụng tài sản để liên doanh, liên kết… phải được thảo luận công khai, dân chủ và thống nhất bằng văn bản giữa Ban Giám đốc, Đảng Uỷ và tổ chức công đoàn của đơn vị, phải tổ chức lựa chọn đối tác, lựa chọn chủng loại thiết bị, hình thức liên doanh liên kết”.
Đối chiếu hành vi, VKSND Tối cao cáo buộc ông Quốc Anh không tuân thủ tất cả quy định trên của Bộ Y tế.
Sau khi “tự quyết”, ông Quốc Anh giao Phó Giám đốc Nguyễn Ngọc Hiển làm việc với Công ty BMS, chỉ đạo ông Hiển ký các thủ tục liên quan để công ty thẩm định giá cấp chứng thư thẩm định giá, “hợp thức giá thiết bị”.
Cùng lúc này, Tuấn liên hệ với Thẩm định viên Công ty Cổ phần Thẩm định giá và Dịch vụ tài chính Hà Nội (VFS) để thỏa thuận cấp chứng thư thẩm định. Điều này có nghĩa, Bệnh viện Bạch Mai và VFS không có mối liên hệ mà mọi giao dịch, thủ tục thông qua Tuấn và BMS, cáo trạng nêu.
Tháng 12 cùng năm, ông Quốc Anh chỉ đạo ông Hiền ký thủ tục, hợp đồng thẩm định giá VFS do Tuấn giới thiệu và yêu cầu “có kết quả sớm để khai trương vào đúng dịp ngày Thầy thuốc Việt Nam, 27/2/2017”.
Theo chỉ đạo này, ông Hiền ký Giấy đề nghị thẩm định giá (không có số) gửi Công ty VFS, đề nghị thẩm định giá 2 nhưng lại không có hồ sơ, tài liệu làm căn cứ xác định giá. Thời điểm này hai hệ thống robot chưa được nhập về.
Trong thời gian tháng 10/2016-2/2017, cơ quan điều tra xác định, kế toán trưởng Thuận và công ty BMS đã trao đổi hơn 40 lượt email để thống nhất giá robot.
Bà Thuận bị cáo buộc cùng cấp phó đã thực hiện một loạt các thủ tục liên quan mà không qua các quy trình như Thông tư trên của Bộ Y tế. Trong giai đoạn điều tra, ông Quốc Anh cùng các thuộc cấp đều thừa nhận, sau này, các thủ tục, quyết định này đều được “hợp thức” khi có Kiểm toán Nhà nước vào làm việc trong năm 2018-2019.
Tháng 1/2017, hệ thống robot Rosa còn chưa được nhập về Việt Nam, chưa có hồ sơ mua bán hoặc chứng thư thẩm định giá, song ông Quốc Anh cùng Tuấn đã ký các bản Đề án xã hội hóa trang bị 2 hệ thống robot. Nội dung đề án có đoạn “BMS là đơn vị đặt máy, giá trị đầu tư Robot Rosa 39 tỷ đồng, giá dịch vụ sử dụng Robot Rosa đề nghị 36 triệu đồng/ca”.
Một tháng sau, BMS vẫn chưa mở tờ khai và hồ sơ nhập khẩu robot, nhưng theo yêu cầu của Tuấn, VFS đã phát hành Chứng thư thẩm định, xác định giá Robot Rosa 39 tỷ đồng mà không có hồ sơ nhập khẩu, không có phiếu báo giá, không kiểm tra thực tế, không thẩm định. VFS sau đó vẫn được bệnh viện thanh toán 50 triệu đồng phí thẩm định.
Ngày 23/2/2017, khi các thủ tục trên đã trót lọt, BMS mới mở Tờ khai hải quan nhập khẩu hệ thống robot Rosa.
Cáo trạng xác định, robot “hàng mới 100%, nguyên giá máy 7 tỷ đồng và thuế nhập khẩu 5%, có tổng trị giá 7,4 tỷ đồng”, tức là chỉ bằng gần 1/5 giá mà BMS và Bệnh viện Bạch Mai đã thoả thuận, 39 tỷ đồng.
Cuối tháng 2/2017, ông Quốc Anh ký văn bản giá dịch vụ robot Rosa là 36 triệu đồng/ca, trong đó Công ty BMS được hưởng các khoản chi phí không đúng quy định gồm tiền khấu hao thiết bị 23 triệu đồng và chi phí lãi vay 4 triệu đồng, dù thực tế BMS không vay vốn.
Giá này đồng nghĩa, mỗi bệnh nhân phải trả thêm hơn 16 triệu đồng so với thực tế cho mỗi ca phẫu thuật sử dụng robot này, cáo trạng xác định.
Nhà chức trách cáo buộc, khi Kiểm toán Nhà nước vào làm việc, để tránh bị phát hiện, bà Thuận “điều chỉnh tăng một số chi phí khác” để giữ nguyên giá 36 triệu đồng/ca vì “thực tế đã thu tiền của nhiều bệnh nhân và quyết toán với BMS”.
Hành động của bà Thuận bị VKS quy kết “làm gia tăng lợi nhuận cho Bệnh viện và Công ty BMS và gây thiệt hại cho người bệnh”.
Sau khi giá được ấn định và các thủ tục đã trót lọt, từ tháng 3/2020, các robot này chính thức được đặt tại Bệnh viện Bạch Mai.
Đến tháng 5/2020, tổng cộng 639 người bệnh tại Bạch Mai sử dụng robot Rosa, trong đó 2 ca miễn phí. Do đó, VKS Tối cao xác định, hậu quả của vụ án được tính là thiệt hại cho 637 người bệnh, hơn 10 tỷ đồng.
Bị can Tuấn đã nộp khắc phục hậu quả toàn bộ số tiền trên. Ngoài ra, Tuấn cũng ủy quyền cho Công ty BMS tặng cho Bạch Mai 2 robot để điều trị miễn phí cho người bệnh.
VKSND Tối cao xác định, Bệnh viện Bạch Mai đang quản lý tiền thu chênh lệch của 86 ca bệnh sử dụng robot Rosa, khoảng 16,6 triệu mỗi ca, tổng 1,4 tỷ đồng.
Nhà chức trách yêu cầu Bệnh viện Bạch Mai rà soát, liên hệ với 86 người để hoàn trả toàn bộ số tiền này.
Trong 8 người bị truy tố tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, có 4 cựu cán bộ bệnh viện Bạch Mai là: Nguyễn Quốc Anh (Giám đốc); Nguyễn Ngọc Hiền (phó giám đốc); Trịnh Thị Thuận (cựu kế toán trưởng) và Lý Thị Ngọc Thủy (cựu phó trưởng Phòng Tài chính kế toán)
Bốn bị cáo còn lại: Phạm Đức Tuấn (cựu chủ tịch HĐQT, Giám đốc Công ty BMS), Ngô Thị Thu Huyền (cựu phó Công ty BMS), Trần Lê Hoàng (cựu thẩm định viên Công ty VFS) và Phan Minh Dung (cựu tổng giám đốc Công ty VFS).
Thanh Lam
