Liệu Mỹ sẽ phải “trả giá” thế nào ở Trung Đông nếu tập kích Iran?
Sự kiện tấn công vào cơ sở quân sự Mỹ ở Jordan ngày 28/1, mà nhóm vũ trang có liên quan đến Iran thực hiện, gây sốc và làm dấy lên làn sóng phẫn nộ tại Washington khiến 3 binh sĩ Mỹ thiệt mạng.
Theo tờ MSNBC phân tích, trong trường hợp Mỹ thực hiện cuộc tấn công vào Iran, nước này đối diện với nguy cơ bị Tehran và lực lượng ủy nhiệm đáp trả mạnh mẽ, làm gia tăng căng thẳng trong khu vực Trung Đông.
Mỹ sẽ sa lầy ở Trung Đông?
Trong bối cảnh này, Tổng thống Joe Biden, khi được hỏi về trách nhiệm của Iran, cáo buộc Tehran “cung cấp vũ khí cho những người gây ra sự việc”. Tuy nhiên, ông không tiết lộ chi tiết về cách phản ứng của Mỹ trong tình huống này.
Một số chuyên gia và nghị sĩ Mỹ đã kêu gọi ông chủ Nhà Trắng xem xét việc đưa Iran vào danh sách mục tiêu.
“Chính quyền Iran chỉ hiểu một thứ, đó là sức mạnh quân sự,” Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham viết. “Các cuộc tấn công nhằm vào binh sĩ Mỹ sẽ tiếp diễn cho đến khi Iran phải trả giá bằng chính cơ sở hạ tầng và nhân lực của chính họ”.
Thượng nghị sĩ Tom Cotton, thành viên Đảng Cộng hòa, cảnh báo rằng nếu Mỹ không tấn công Iran, nước này sẽ bị coi là yếu đuối, và Tehran có thể thực hiện các hành động táo bạo hơn.
Họ tin rằng một hành động quân sự mạnh mẽ từ Mỹ có thể làm tổn thương Iran đến mức lãnh đạo nước này sẽ phải thoái lui và yêu cầu các nhóm vũ trang liên kết ở Trung Đông ngừng tấn công quân đội và căn cứ Mỹ trong khu vực. Tuy nhiên, các chuyên gia từ Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại Defense Priorities cho rằng khả năng xảy ra kịch bản này rất thấp.
“Nếu Iran bị tấn công, phản ứng của họ có thể không như chúng ta kỳ vọng,” hai chuyên gia nhận định trong một bài phân tích trên MSNBC. “Có khả năng họ sẽ đáp trả bằng cách tấn công quân đội và căn cứ Mỹ. Hiện diện lớn của quân đội Mỹ trong khu vực sẽ tạo ra một danh sách dài các mục tiêu tiềm năng cho Iran.”
Nếu có cuộc tấn công vào Iran, họ sẽ cân nhắc kỹ lưỡng trước khi phản kích, và phản ứng có thể không ngay lập tức. Khoảng 45.000 lính Mỹ đang đồn trú ở Trung Đông sẽ phải duy trì tình trạng báo động cao trong thời gian dài để sẵn sàng ứng phó. Lực lượng Mỹ ở Iraq và Syria, nơi đã bị tấn công hơn 160 lần kể từ giữa tháng 10/2023, sẽ đối mặt với rủi ro lớn nhất.
Iran có thể thực hiện nhiều hình thức trả đũa, từ tấn công bằng tên lửa đạn đạo vào các căn cứ Mỹ ở Iraq và Syria đến việc tăng cường cung cấp vũ khí cho lực lượng đồng minh trong khu vực.
Chỉ huy quân đội Mỹ ở Trung Đông ước tính rằng Iran sở hữu hàng nghìn tên lửa đạn đạo và hành trình, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác trong vùng. Các mục tiêu có thể bao gồm căn cứ không quân Al Udeid ở Qatar, Hạm đội 5 của Hải quân Mỹ tại Bahrain, căn cứ không quân Al Dhafra ở Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và căn cứ không quân Muwaffaq Salti tại Jordan.
Iran cũng có thể thực hiện các biện pháp trả đũa một cách kín đáo hơn và tránh đối đầu trực tiếp với Mỹ. Truyền thống của họ là phản kích không trực tiếp và ngay lập tức, mà thay vào đó, họ triển khai các chiến thuật không đối xứng chống lại đối thủ với sức mạnh quân sự vượt trội.
Chuyên gia lưu ý rằng Tehran có thể có những nhóm ủng hộ tiến hành các hoạt động âm thầm tại châu u và khu vực Latin ở Mỹ. Nếu Mỹ tấn công Iran, những nhóm này có thể trỗi dậy một cách kịch tính và bạo lực.
Mỹ sẽ trả đũa như thế nào?
Tuy có hy vọng giảm căng thẳng khi lực lượng Kataib Hezbollah, được cho là liên quan đến vụ tấn công ở Jordan, tuyên bố dừng hoạt động quân sự chống lại Mỹ. Tuy nhiên, chính quyền Biden vẫn đối mặt với áp lực lớn để không bị chỉ trích là phản ứng yếu ớt.
Theo tờ Newsweek, Tổng thống Biden đang đối mặt với thách thức, nếu Mỹ không có hành động quyết liệt, có nguy cơ gửi đi thông điệp về sự yếu kém, có thể dẫn đến nhiều cuộc tấn công hơn. Tuy nhiên, hành động quá mạnh mẽ cũng có thể gây leo thang từ phía Iran và các đồng minh trong bối cảnh căng thẳng khu vực gia tăng.
Andrew Borene, Giám đốc điều hành của công ty tình báo mối đe dọa toàn cầu Flashpoint, cho rằng cảnh báo của Tổng thống Biden là việc sử dụng quyền hạn để làm suy giảm khả năng của Iran và các nhóm đồng minh của nước này.
Ba kịch bản tấn công của Mỹ
Theo thông tin từ tờ Newsweek, có ba kịch bản tấn công của Mỹ vào Iran được đánh giá bởi giới chuyên gia.
Kịch bản đầu tiên tập trung vào nhắm mục tiêu các cơ sở của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) ở Iraq và Syria. Các căn cứ này, được cho là do Iran hậu thuẫn, có nhiều căn cứ, kho vũ khí, và trung tâm huấn luyện. Tuy nhiên, chú ý đến nguy cơ Iran đáp trả trực tiếp bằng cách tấn công vào tàu và căn cứ Mỹ ở Trung Đông, có thể thúc đẩy một cuộc chiến rộng lớn hơn.
Dennis Fritz, giám đốc Mạng Truyền thông Eisenhower (EMN), nhấn mạnh: “Tôi nghĩ lựa chọn hàng đầu của chính quyền Biden sẽ là nhắm vào các cơ sở của IRGC ở Syria và Iraq”.
Kịch bản thứ hai tập trung vào tấn công mạng, với các nhóm liên kết với Trục Kháng chiến do Iran hậu thuẫn thực hiện các cuộc tấn công mạng “từ chối dịch vụ” chống lại các chính phủ và cơ sở hạ tầng quan trọng. Mỹ có thể xem xét trừng phạt tài chính mạnh mẽ hơn và thậm chí tấn công mạng, mục tiêu là làm suy giảm, phá vỡ, và có thể là phá hủy mạng lưới của Iran.
Kịch bản thứ ba đề cập đến việc tấn công trực tiếp vào Iran, đặc biệt là vào các cơ sở của IRGC hoặc các căn cứ không quân và hải quân.
Matthew Hoh, Phó giám đốc của Mạng Truyền thông Eisenhower (EMN), cho biết: “Việc Iran phản ứng sau vụ ám sát của Mỹ đối với Tướng Qassem Soleimani vào tháng 1/2020 là một ví dụ rõ ràng. Hy vọng rằng đó sẽ là điểm kết thúc của mọi sự căng thẳng.”
Tuy nhiên, ông cũng đưa ra cảnh báo rằng, mặc dù hy vọng là tình hình sẽ chấm dứt, nhưng có nguy cơ nó không kết thúc. Ông lưu ý đến một chu kỳ ăn miếng trả miếng ngày càng leo thang, được đẩy mạnh bởi áp lực chính trị nội bộ từ cả Mỹ và Iran.
Bảo Trâm
