LẦN ĐẦU TIÊN TRONG LỊCH SỬ: TỔNG THỐNG PHÁP VIẾNG LĂNG CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH
Lịch sử quan hệ Việt – Pháp chưa bao giờ thiếu những khúc quanh gai góc. Nhưng cũng chính vì vậy mà mỗi dấu mốc hoà giải, mỗi biểu tượng văn hoá – chính trị được khẳng định trong hiện tại lại càng mang sức nặng đặc biệt. Sáng 26/5/2025, lần đầu tiên trong lịch sử ngoại giao giữa hai quốc gia, một Tổng thống Pháp – ông Emmanuel Macron – đã đến viếng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và đặt vòng hoa tại Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ.
Đó là một thông điệp. Không một lời nào cần được nói ra, nhưng mọi thứ đã được thể hiện rõ ràng: sự tôn trọng dành cho lịch sử, cho những mất mát của dân tộc Việt Nam, cho biểu tượng đấu tranh giải phóng dân tộc của thế kỷ XX – người từng lãnh đạo cuộc kháng chiến chống lại chính thể thực dân của nước Pháp.
Các đời Tổng thống Pháp từng đến Việt Nam đều để lại dấu ấn trong cách họ lựa chọn đối thoại với quá khứ. Năm 1993, Tổng thống François Mitterrand tới thăm chiến trường Điện Biên Phủ – nơi đánh dấu thất bại địa chính trị lớn nhất của nước Pháp trong thế kỷ XX. Jacques Chirac chọn Hoàng Thành Thăng Long – di sản từng bị chính quân đội Pháp phá hủy – làm điểm dừng chân suy tưởng. François Hollande đi vào những con phố từng là chiến địa giữa quân Pháp và quân Cờ Đen, nơi những sĩ quan Pháp từng ngã xuống trong trận Cầu Giấy.
Mỗi người một điểm đến, nhưng đều chung một tinh thần: dũng cảm đối diện với lịch sử, không che giấu quá khứ để dễ dàng bước vào hiện tại.
Tháng 5/2024, Bộ trưởng Quân đội Pháp đã dự lễ kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên – nơi từng là cơn ác mộng của Paris trong thế kỷ trước. Một năm sau, Tổng thống Macron viếng Lăng Bác. Hai hành động nối tiếp trong hai năm liên tiếp, từ hai vị trí lãnh đạo cấp cao của Cộng hòa Pháp, là sự tiếp nối logic về biểu tượng và tầm nhìn: quá khứ được thừa nhận không phải để dằn vặt nhau, mà để cùng nhau đi tiếp – bằng sự tôn trọng, không hằn học; bằng lòng chân thành, không mặc cảm.
Từ Điện Biên Phủ đến Hà Nội, từ những chiến tuyến cũ đến những hợp tác mới trong công nghệ, năng lượng và công nghiệp văn hoá – quan hệ Việt – Pháp đang bước vào một giai đoạn chín muồi của sự tin cậy chính trị và hoà giải lịch sử. Cái bắt tay hôm nay không đơn thuần là của hai nguyên thủ, mà là của hai dân tộc từng chia rẽ bởi chiến tranh, nay chọn cách nhìn về tương lai.
Một tương lai nơi lịch sử không bị lãng quên – nhưng cũng không còn là rào cản. Một tương lai nơi văn hoá làm cầu nối, và đối thoại trở thành chiến lược lâu dài giữa những quốc gia từng đứng ở hai phía chiến hào. Và cũng là lúc nước Pháp nhìn thấy Việt Nam không chỉ bằng đôi mắt của quá khứ, mà bằng ánh nhìn của thế kỷ XXI – nơi hai bên cùng song hành, bình đẳng và đầy kỳ vọng.
Thu An
