Khủng hoảng “trật tự Mỹ”: Đảng mới được thành lập?
Ngày 08/11, giới truyền thông và nhiều nguyên thủ phương Tây đã nhận định rằng ứng viên Joe Biden vừa giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020. Tuyên bố này, cùng quá trình tranh cử nước rút trước đó của 2 ứng viên, đã khiến phe ủng hộ và phe chống Trump trong các nhóm chống phá Nhà nước Việt Nam chìm sâu hơn vào mâu thuẫn. Từ so sánh nguyên nhân, bản chất, có thể rút ra 2 nhận định:
Thứ nhất: mâu thuẫn giữa 2 lực lượng này không phải là mâu thuẫn giữa Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ, cũng không phải là mâu thuẫn xoay quanh cách đánh giá nhân vật Donald Trump. Về bản chất, nó là mâu thuẫn giữa phe chống và phe ủng hộ “trật tự Mỹ” – với 3 thành tố là khoa học, nhân quyền, thương mại tự do toàn cầu.
Cụ thể, phe ủng hộ Trump hình thành từ nhiều cộng đồng nhỏ lẻ vốn là nạn nhân của “trật tự Mỹ”. Họ bao gồm các công nhân và nông dân bị toàn cầu hóa làm giảm thu nhập, các tôn giáo bị khoa học thực chứng và nhân quyền đe dọa, các nhóm người sợ hãi khi Trung Quốc trỗi dậy nhờ thương mại tự do, các tri thức bất mãn trước khuôn khổ thảo luận chật hẹp của nền khoa học và báo chí… Trong khi đó, phe chống Trump hình thành từ những người đang hưởng lợi từ “trật tự Mỹ” – như các NGO, tổ chức phi chính phủ, lệ thuộc vào tiền tài trợ của NED, Quỹ quốc gia hỗ trợ dân chủ của Mỹ, những độc giả yêu thích báo chí thực chứng, những người dân tin tưởng vào năng lực phòng chống dịch bệnh của khoa học…
Nguyên nhân sâu xa của mâu thuẫn giữa hai lực lượng này là các hệ lụy của toàn cầu hóa và cách mạng công nghệ thông tin – như sự mất bản sắc văn hóa, sự gia tăng khoảng cách giàu nghèo và khoảng cách quyền lực do tích lũy giá trị thặng dư, và sự sụp đổ của các định chế xã hội quan trọng trong mô hình dân chủ phương tây (như báo chí độc lập, giới học thuật độc lập, hệ thống bầu cử công bằng…).
Nguyên nhân trực tiếp khiến mâu thuẫn bùng nổ là chính sách phản khoa học, nhân quyền và thương mại tự do của Donald Trump – thứ được các nạn nhân của “trật tự Mỹ” ủng hộ, nhưng lại bị những người ủng hộ nó phản đối.
Thứ hai: các nhóm chống Nhà nước Việt Nam bị cuốn sâu vào mâu thuẫn này do họ quá lệ thuộc vào 4 thứ:
– Hận thù với chủ nghĩa Cộng sản.
– Ngọn cờ “thoát Trung”.
– Cộng đồng người Việt ở Mỹ
– Tiền tài trợ và ô dù chính trị từ Mỹ.
Tóm lại, mâu thuẫn giữa phe ủng hộ và phe chống Donald Trump thực ra xuất phát từ những điểm bất hợp lý ngay trong hệ thống kinh tế – chính trị của nước Mỹ. Đã đến lúc người Mỹ quay về sửa chữa hệ thống đang khủng hoảng của mình, thay vì đi bành trướng nó dưới danh nghĩa nhân quyền, dân chủ.
Theo Loa Phường
