Không hy sinh giá trị cốt lõi: Quan điểm Việt Nam trong cuộc chơi thuế quan toàn cầu

Trong bối cảnh thế giới đang bước vào chu kỳ bất định mới với căng thẳng thương mại, rạn nứt chuỗi cung ứng và những nỗ lực thiết lập lại trật tự kinh tế toàn cầu, phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới mùa hè 2025 (WEF Thiên Tân) không chỉ là quan điểm đối ngoại mà còn là thông điệp chiến lược của Việt Nam về bản lĩnh, nguyên tắc và cách tiếp cận trong vấn đề thuế quan và hợp tác toàn cầu.

“Không hy sinh giá trị cốt lõi”: Định vị lập trường Việt Nam trong đàm phán thuế quan

Khi được hỏi về các cuộc đàm phán, trong đó có vấn đề thuế suất với Mỹ, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh 3 nguyên tắc cốt lõi: Giữ giá trị cốt lõi, không đánh đổi lợi ích nền tảng để đổi lấy sự nhân nhượng ngắn hạn; Vừa hợp tác vừa đấu tranh: Việt Nam không chọn đối đầu, nhưng không ngại lên tiếng và bảo vệ chính đáng lợi ích của mình; Bảo đảm hài hòa lợi ích – không “được cái này mà mất cái kia”: lợi ích quốc gia không được xây trên tổn thất của nước khác.

Đây là một quan điểm mang tính đối trọng, phản ánh sự tỉnh táo và độc lập trong tư duy chiến lược của Việt Nam. Thay vì chạy theo những thỏa thuận mang tính “xin-cho” hoặc nhượng bộ vô điều kiện để tránh đối đầu, Việt Nam chọn con đường đàm phán trên cơ sở luật lệ quốc tế và vị thế đang lên của một nền kinh tế có trách nhiệm.

Thuế quan và tinh thần “cạnh tranh công bằng, tiến bộ, bình đẳng”

Câu chuyện thuế quan không còn là vấn đề kỹ thuật giữa hai dòng hàng hóa. Nó phản ánh cục diện phân cực của thế giới hiện nay — khi các nền kinh tế lớn đang sử dụng chính sách thuế như một công cụ để điều tiết quan hệ đối ngoại, thiết lập ưu thế trong chuỗi cung ứng và tái định hình trật tự thương mại.

Việt Nam không nằm ngoài vòng xoáy ấy, đặc biệt khi bị đề xuất đưa trở lại danh sách xem xét mức thuế MFN lên đến 40–60% đối với một số nhóm hàng. Tuy nhiên, thay vì đối phó bị động, phát biểu của Thủ tướng thể hiện rõ sự chủ động: “Không có quốc gia nào tự giải quyết được tất cả, kể cả Trung Quốc hay Hoa Kỳ. Đó là lý do vì sao thế giới cần đoàn kết, thống nhất và chia sẻ để đảm bảo hòa bình, hợp tác và phát triển.”

Tuyên bố này vừa là định hướng chính sách, vừa là lời nhắc nhở rằng không quốc gia nào – kể cả các siêu cường – có thể định đoạt luật chơi toàn cầu nếu thiếu sự đồng thuận và chia sẻ trách nhiệm.

Quan điểm với Trung Quốc: Hợp tác, nhưng không phụ thuộc

Trước câu hỏi nhạy cảm: “Tương lai của châu Á có nằm trong tay Trung Quốc?”, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định một cách dứt khoát: “Tương lai không nằm trong tay một quốc gia đơn lẻ, mà nằm trong tay tất cả chúng ta.”

Đó là thông điệp của một nền ngoại giao độc lập, khẳng định rõ vị thế và bản lĩnh Việt Nam trong một châu Á đang biến đổi. Việt Nam ủng hộ sự phát triển của Trung Quốc nếu sự phát triển đó có trách nhiệm, chia sẻ và tôn trọng luật lệ quốc tế. Nhưng Việt Nam cũng không đặt tương lai khu vực vào tay một quốc gia duy nhất.

Trong cuộc đối thoại toàn cầu, Việt Nam đang từng bước chuyển vai – từ một quốc gia đang phát triển đi theo tới một đối tác cùng định hình luật chơi. Quan điểm “giữ giá trị cốt lõi”, “không hy sinh lâu dài để đổi lấy ngắn hạn”, cùng nguyên tắc “cạnh tranh công bằng, bình đẳng và tiến bộ” không chỉ giúp Việt Nam bảo vệ quyền lợi quốc gia mà còn góp phần vào sự ổn định của khu vực và toàn cầu.

Chính sách thuế, như Thủ tướng khẳng định, không phải là nơi để “được cái này mất cái kia”, mà phải là nơi xác lập sự công bằng bền vững. Việt Nam đang bước vào chuỗi đàm phán quan trọng, nhưng không với tư thế nhún nhường – mà với tinh thần hợp tác có nguyên tắc, và đấu tranh có lý lẽ.

Như Phương