Khai phá sức mạnh nội tại, “cứu sống” những dự án nghìn tỷ đắp chiếu

Có những dự án đắp chiếu 20 năm, có những dự án 15 năm, có những cái tưởng chừng “đã chết”, thế nhưng được hồi sinh một cách thần kỳ. Điều đặc biệt là “cứu sống” nhưng không tiếp tục bơm tiền mà khai phá sức mạnh nội tại!

Những báo cáo ban đầu cho thấy, tình hình tài chính của 12 dự án đắp chiếu của Bộ Công thương đã gây ra gánh nặng tài chính khổng lồ cho quốc gia. Bằng rất nhiều nỗ lực, hiện nay Chính phủ đã vực dây 5 doanh nghiệp từ tình trạng gần như ‘đóng băng’ mà không cần cung cấp thêm một đồng vốn nào.

Việc làm ăn trì trệ, thua lỗ không phải đến từ việc thiếu ngân sách mà đến từ những lý do chủ quan trong nội tại doanh nghiệp. Chính vì vậy, lãnh đạo Chính phủ đã có những chuyến thăm tận nơi để lắng nghe và chứng kiến tận mắt nhằm tháo gỡ triệt để vấn đề. Nguyên nhân được chỉ ra là do tranh chấp hợp đồng EPC giữa chủ đầu tư và nhà thầu. Bên cạnh đó, do những vi phạm trong quá trình phê duyệt, thẩm định, quyết định đầu tư, thực hiện dự án, khiến tổng mức đầu tư lớn, suất đầu tư, chi phí đầu vào cao, giá thành cao, khả năng cạnh tranh thấp khi thị trường biến động, dẫn tới không hiệu quả, chậm trả nợ, nợ chồng nợ.

Để xử lý thua lỗ của 12 dự án theo hướng giảm thiểu tối đa thiệt hại cho Nhà nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ một số vấn đề cần giải quyết đối với dự án là giải quyết tranh chấp hợp đồng EPC; tổ chức sản xuất kinh doanh để không thua lỗ (như tái cơ cấu tài chính, ứng dụng công nghệ, nâng cao năng suất lao động…), giảm giá thành sản phẩm, nâng cao khả năng cạnh tranh. Thêm vào đó, Thủ tướng cũng yêu cầu các cơ quan ban ngành khẩn trương xây dựng đề án xử lý các vấn đề của dự án theo phương án tái cơ cấu tài chính, trong đó tập trung tái cơ cấu nợ vay, khẩn trương báo cáo cấp có thẩm quyền trong tháng 8/2022. Cùng với đó, lãnh đạo Chính phủ cũng yêu cầu giải quyết nhanh tranh chấp hợp đồng EPC với đối tác nước ngoài. Tiếp tục tổ chức lại hoạt động, kinh doanh, sản xuất, ứng dụng công nghệ, nâng cao năng suất, tiết giảm chi phí để giá thành sản phẩm cạnh tranh hơn.

Nhưng đáng chú ý hơn, Thủ tướng còn đặc biệt chú trọng vào môi trường làm việc của công nhân trong chuỗi các dự án. Các vấn đề như xử lý rác thải, nước thải, khí thải, đặc biệt là lưu huỳnh, xây dựng nhà máy sạch đẹp về cảnh quan, môi trường cũng được Thủ tướng yêu cầu khảo sát, đánh giá kỹ càng. Việc làm này là vô cùng hợp lý bởi một môi trường làm việc phù hợp thì mới kích thích lao động và đảm bảo được chất lượng công việc. Nhân công vì vậy cũng cảm thấy yêu quý và gắn bó với nhà máy, với công việc hơn. Từ đó, kích thích mọi người làm việc, tăng gia sản xuất nhiều hơn nữa để đẩy lùi tình trạng ‘đắp chiếu’ của chuỗi các dự án tỷ đô.

Cụ thể trong lần ghé thăm dự án Đạm Ninh Bình, Thủ tướng đã nhấn mạnh rằng: “Đi cả nhà máy không có bông hoa nào mà chỉ có than với bùn. Tôi có cảm giác các đồng chí chưa yêu nhà máy của mình. Tôi có nói với lãnh đạo nhà máy Đạm Ninh Bình là phải yêu nhà máy như nhà mình thì mới có cảm xúc, phải đắm đuối với công việc thì mới sáng kiến, ra sản phẩm, nhà máy mới hoạt động hiệu quả, mới xanh, sạch, đẹp“.

Có thể hiểu câu nói của Thủ tướng rằng, sức mạnh nội tại có khả năng chinh phục hoàn toàn mọi ngoại cảnh. Những khó khăn mà doanh nghiệp đang gặp phải chính xuất phát từ ý thức chủ quan, từ thái độ chưa tận tâm, tận lực với công việc. 5 dự án vừa thoát khỏi tình trạng “đắp chiếu” cũng chính là thành quả cho sự chỉ đạo đúng đắn và nỗ lực không ngừng nghỉ của Chính phủ.

Tuy nhiên, những bước chuyển mình này mới chỉ là thành công ban đầu. Nếu muốn tiếp tục phát triển thì tự doanh nghiệp phải ý thức được trách nhiệm của bản thân trong việc khắc phục khó khăn, không thể hoàn toàn phụ thuộc vào Nhà nước. Dù cho Chính phủ có theo sát và hỗ trợ đến đâu mà doanh nghiệp không biết tự khai phá sức mạnh nội tại của bản thân thì tình trạng thua lỗ có lẽ vẫn sẽ còn kéo dài.

LS Lê