Israel cáo buộc Iran vi phạm lệnh ngừng bắn
Bộ trưởng Quốc phòng Israel cáo buộc Iran tiếp tục phóng tên lửa sau khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực, trong khi Tehran bác bỏ thông tin này.
Hơn một giờ sau khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 24/6 xác nhận thỏa thuận ngừng bắn với Iran thông qua đề xuất từ Tổng thống Mỹ Donald Trump, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) phát hiện Iran khai hỏa thêm ít nhất hai tên lửa đạn đạo nhắm vào miền bắc nước này. Toàn bộ tên lửa bị đánh chặn và IDF đã thông báo người dân có thể rời hầm trú ẩn.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Katz chỉ thị IDF “đáp trả mạnh mẽ việc Iran vi phạm lệnh ngừng bắn”. Ông tuyên bố Israel sẽ không kích dữ dội “nhắm thẳng đến các mục tiêu của chính quyền trung ương ở Tehran”.
Trong khi đó, đài truyền hình quốc gia Iran IRIB và hãng tin ISNA dẫn nguồn tin chính phủ bác bỏ thông tin nước này phóng thêm tên lửa nhắm vào Israel.
Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran sau đó phát thông cáo nước này “đã buộc kẻ thù và những bên hậu thuẫn chấp nhận đình chiến”. Thông cáo cho biết quân đội Iran đã “tung đòn đáp trả mang tính răn đe khiến đối phương phải hổ thẹn”, gồm trận tập kích tên lửa vào căn cứ không quân Mỹ tại Qatar vào đêm 23/6 và 6 loạt tên lửa nhắm vào Israel sáng 24/6.
Tehran khẳng định đã “buộc kẻ thù hối hận, chấp nhận thất bại và đơn phương ngừng tấn công”, đồng thời cảnh báo sẵn sàng đáp trả mọi hành động vi phạm thỏa thuận.
Ông Trump lúc 0h08 ngày 24/6 (12h08 giờ Hà Nội) đăng trên mạng xã hội Truth Social rằng “lệnh ngừng bắn đã có hiệu lực, xin đừng vi phạm”.
Theo thông báo ban đầu từ Tổng thống Trump, thỏa thuận ngừng bắn được thực hiện theo từng giai đoạn. Lệnh bắt đầu có hiệu lực vào khoảng 4h GMT ngày 24/6 (11h ngày 24/6 giờ Hà Nội). Iran sẽ là bên thực hiện trước, sau đó đến Israel.
Trong những giờ trước khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực, Iran phóng tổng cộng 6 loạt tên lửa đạn đạo về phía Israel, đánh trúng một tòa chung cư ở thành phố Beersheba, khiến 4 người thiệt mạng và nhiều người bị thương.
Xung đột Israel – Iran bùng phát từ 13/6 khi Tel Aviv không kích phủ đầu Tehran nhằm “phá hủy năng lực hạt nhân và tên lửa”, khiến Iran mở chiến dịch trả đũa. Sau 12 ngày, giao tranh đã khiến hơn 430 người chết, hơn 3.500 người bị thương ở Iran; 25 người chết, hơn 2.500 người bị thương ở Israel.
Trong đêm 23/6, Israel không kích miền bắc Iran khiến nhà khoa học hạt nhân Mohammad Reza Seddighi Saber thiệt mạng, khi đang lánh nạn tại nhà của bố mẹ. Ông Saber nằm trong danh sách trừng phạt của Mỹ liên quan chương trình hạt nhân Iran. Truyền hình địa phương cho biết, con trai ông Saber, 17 tuổi, thiệt mạng vài ngày trước trong một vụ tấn công nhằm vào nhà riêng của gia đình ở Tehran.
Trong hơn một tuần xung đột, Israel đã ám sát hàng loạt nhà khoa học hạt nhân Iran để ngăn Tehran khôi phục chương trình hạt nhân quốc gia một khi kết thúc chiến dịch “Sư tử Trỗi dậy”.
Lệnh ngừng bắn giữa Israel và Iran là một bước đi quan trọng nhưng chưa đủ để kết thúc xung đột. Những cáo buộc lẫn nhau, cùng việc hai bên tiếp tục khẳng định quan điểm “mình bị tấn công trước” phản ánh bản chất căng thẳng sâu sắc và đối đầu chiến lược lâu dài.
Dù vai trò trung gian của Mỹ có thể giúp giảm nhiệt tạm thời, nhưng nếu không có cơ chế kiểm soát thực thi, không có cam kết ràng buộc lâu dài, thì hòa bình ở Trung Đông vẫn sẽ là một “thỏa thuận ngừng bắn có điều kiện” – dễ đổ vỡ và luôn tiềm ẩn nguy cơ tái bùng phát.
Israel và Iran không chỉ cần dừng vũ khí, mà còn phải tìm cách dừng “chiến tranh sự thật” – cuộc chiến giành tính chính danh trên cả truyền thông lẫn chính trường quốc tế.
Thảo Nguyên
