Đề xuất thay đổi giá điện: Lời người giàu, thiệt người tiêu dùng
Thay vì mức 6 bậc thang như hiện hành, giá bán lẻ điện sinh hoạt đang được đề xuất rút xuống 5 bậc để phù hợp với mục tiêu định giá và thu nhập của hộ gia đình.
Sáng 5-11, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tổ chức hội thảo “Đề án nghiên cứu cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện Việt Nam”.
Đề án nghiên cứu cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện Việt Nam do PGS.TS Bùi Xuân Hồi (Đại học Bách khoa) làm chủ nhiệm đã đưa ra 3 phương án đề xuất về cải tiến số bậc thang trong biểu giá bán lẻ điện, gồm 5 bậc thang, 4 bậc thang và 3 bậc thang.
Theo đó, với phương án 5 bậc thang sẽ bỏ bậc thang 50kWh đầu tiên và kéo dài bậc thang lên tới trên 700kWh.
Cụ thể, bậc này sẽ tính các bậc gồm dưới 100kWh, từ 101-200kWh, từ 201-400kWh, từ 401-700kWh và trên 700kWh.
Phương án 4 bậc sẽ rút gọn ở các bậc từ 100kWh đến trên 600kWh, phương án 3 bậc được rút gọn từ 100kWh đến trên 400kWh.
Theo ông Bùi Xuân Hồi, cả ba phương án trên đều không gây tác động nhiều đến hộ tiêu dùng, xã hội trong khi doanh thu của EVN giảm nhẹ.
Trong đó, đối với phương án 3, bậc triển khai thực tế cũng sẽ đơn giản hơn 4 bậc và 5 bậc. Tuy nhiên đây cũng là phương án mà hộ từ 101-200 kWh sẽ trả chi phí tăng nhiều nhất.
Phương án 5 bậc phù hợp hơn với các mục tiêu định giá, bởi theo đánh giá của đơn vị tư vấn, hộ tiêu dùng bậc 101-200 kWh/tháng chịu tác động ít nhất trong 3 phương án.
Việc chia các bậc thang dùng nhiều điện chi tiết hơn cũng phù hợp hơn với đặc điểm tiêu dùng hiện nay.
Ngoài ra, 5 bậc thang sản lượng cũng phù hợp với 5 bậc thang thu nhập của hộ gia đình. Do đó, đơn vị tư vấn đề xuất nên điều chỉnh theo phương án 5 bậc thang.
Góp ý về đề án, TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho biết vẫn còn “phân vân” với đề xuất cải tiến biểu giá đối với hộ tiêu dùng sinh hoạt nêu trên.
“Tôi nhất trí với đề xuất điều chỉnh 6 bậc thành 5 bậc. Nhưng mức giá đề xuất, xét về kinh tế thì hợp lý. Vì nó phản ánh sát hơn chi phí phát sinh cho hệ thống điện nhưng về mặt chính trị, phương án đề xuất có thể gây thiệt cho đại bộ phận người tiêu dùng, và tác động có lợi cho một số ít khách hàng là người giàu có trong xã hội”, ông Cung nói.
Trao đổi riêng với Dân trí, ông Cung giải thích thêm: Với đề xuất này, những người ở bậc thấp thì trả thêm tiền, những người bậc cao thì trả ít đi. Trong khi đó, mức giá không nên để theo hướng người giàu có lợi, người nghèo chịu thiệt.
“Phải theo nguyên tắc, càng sử dụng nhiều điện thì càng phải trả thêm nhiều tiền. Còn đề xuất hiện nay ở đề án không như thế”, ông Cung nói.
Ngoài ra, theo ông Cung, nó cũng làm tăng thêm trợ cấp ngân sách đối với những người nghèo. Tác động xã hội tích cực đối với các hộ tiêu thụ nhiều điện có thể không đáng kể, nhưng lại tác động tiêu cực đối với nhóm tiêu thụ ít điện có thể lại rất đáng kể.
Ông Cung kiến nghị nên giảm phần giá đối với bậc thấp, tăng giá đối với phần bậc cao trong biểu giá 5 bậc như tại đề án đưa ra.
Về cách thức thể hiện điều chỉnh giá điện, ông Cung cho biết nhất trí nên thể hiện bằng Nghị định của Chính phủ, như cơ chế điều hành giá xăng dầu.
Tuy nhiên, theo ông Cung, cơ chế điều hành giá và biểu giá hiện nay còn khá nhiều vấn đề chưa được nghiên cứu trong đề án này.
Vì vậy, ông Cung kiến nghị nghiên cứu toàn diện hơn, đầy đủ hơn để có thể nâng cấp văn bản văn bản pháp lý về cơ chế điều hành giá điện. Còn về phương án điều chỉnh, ông Cung cho biết, cần thiết có sự điều chỉnh linh hoạt.
“Tuy vậy trong nghiên cứu này chưa đánh giá thực trạng quản lý điều hành giá điện trong thời gian qua, chưa đánh giá được tác động của phương án điều chỉnh linh hoạt so với phương án điều chỉnh giật cục như đã làm vừa qua”, vị chuyên gia góp ý.
Trong khi đó, ông Nguyễn Tiến Thỏa, Chủ tịch – Hội Thẩm định giá Việt Nam lại cho biết nghiêng về phương án từ 3-4 bậc thang hơn.
Khi phân tích về phương án đề xuất giảm từ 6 bậc xuống 5 bậc mà Đề án lựa chọn, ông Thoả cho biết: Mối liên hệ giữa giá thành và giá bán là mối quan hệ đồng chiều, các tỷ lệ tính giá so với giá bình quân đều thực hiện được nguyên tắc bù đắp được chi phí.
“Tuy nhiên, việc sắp xếp hệ số (hay gọi là bước nhẩy của bậc giá) giữa bước nhẩy từng bậc của giá thành so với bước nhẩy của giá thiếu gắn kết lại chưa được Đề án luận giải rõ ràng. Đề án cần nêu thêm luận cứ giải quyết vấn đề trên”, ông Thoả góp ý.
Cao Phúc (T/h)
Theo Dân trí, Tuổi trẻ
