Giả danh cán bộ công an yêu cầu người dân cập nhật, điều chỉnh tài khoản định danh (VNeID)
Thời gian dần đây, tình trạng giả danh công an yêu cầu người dân cập nhật tài khoản định danh điện tử (VNeID) đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng, gây lo ngại cho nhiều người dân về nguy cơ lộ thông tin cá nhân. Các đối tượng lừa đảo đã sử dụng thông tin này để chiếm đoạt tiền trong tài khoản của nạn nhân.
Một ví dụ điển hình là trường hợp của bà N.H.K. tại quận Tân Bình, TP.HCM. Bà K. nhận được cuộc gọi từ một người xưng là công an phường nơi bà thường trú, thông báo rằng tài khoản VNeID của bà gặp trục trặc khi cập nhật mức độ 2 và chưa đồng bộ dữ liệu quốc gia về dân cư. Người này còn đọc vanh vách thông tin cá nhân của bà, khiến bà tin tưởng và đồng ý cập nhật thông tin VNeID. Khi bà từ chối cập nhật thông tin vì đang bận, đối tượng này đã gọi điện từ số khác, xưng là cán bộ cấp căn cước của công an quận, yêu cầu bà thực hiện cập nhật gấp. Bà K. nghi ngờ và xác minh với người quen công tác tại công an quận, mới phát hiện ra đây là một chiêu lừa đảo.
Trường hợp của bà H.T.K.L. cũng tương tự. Bà bị đối tượng lừa đảo chiếm đoạt 80 triệu đồng khi thực hiện theo hướng dẫn cập nhật định danh điện tử cấp độ 2 của một “cán bộ công an phường”. Bà T.T.Th. bị chiếm đoạt 60 triệu đồng, và đặc biệt là chị L.K.Q. bị chiếm đoạt đến gần 1,5 tỉ đồng.
Câu hỏi đặt ra là: Dữ liệu cá nhân bị lộ từ đâu? Bộ Công an đã có những động thái tích cực để giải quyết vấn đề này. Gần đây, Bộ Công an đang lấy ý kiến sửa đổi, bổ sung một số điều trong nghị định 144 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Dự thảo sửa đổi, bổ sung xử phạt vi phạm quy định về xây dựng, quản lý, sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú, cơ sở dữ liệu căn cước, hệ thống định danh và xác thực điện tử.
Trong dự thảo, Bộ Công an đề xuất các biện pháp xử phạt nghiêm minh đối với các hành vi vi phạm liên quan đến việc cung cấp, khai thác trái phép thông tin về công dân trong các cơ sở, hệ thống định danh, xác thực điện tử. Các mức phạt tiền từ 10 – 20 triệu đồng khi cung cấp, khai thác trái phép thông tin công dân; phạt 4 – 6 triệu đồng đối với hành vi mua, bán, thuê, cho thuê tài khoản định danh điện tử; và phạt 30 – 40 triệu đồng khi truy nhập trái phép, làm thay đổi, xóa, hủy thông tin trong các cơ sở, hệ thống định danh và xác thực điện tử.
Một trong các thủ đoạn lừa đảo công nghệ cao nổi lên gần đây là gọi điện thoại đến người dân, tự xưng là công an phường, xã, hoặc cán bộ Đội Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội của công an các địa phương, thông báo rằng tài khoản định danh điện tử của họ bị sai lệch thông tin. Tại tỉnh Bắc Kạn, một số người dân đã bị các đối tượng gọi điện thoại tư vấn và yêu cầu thực hiện các thao tác trên điện thoại để lừa đảo.
Tại nhiều địa phương trên cả nước, các đối tượng giả danh cán bộ công an còn hướng dẫn người dân cài đặt ứng dụng VNeID giả mạo, hoặc yêu cầu cập nhật thông tin, kích hoạt tài khoản định danh điện tử để chiếm đoạt tài sản. Thủ đoạn này không mới, nhưng vẫn khiến nhiều người dân sập bẫy. Các đối tượng sau khi thông báo cho công dân về việc tài khoản định danh điện tử bị sai lệch thông tin, tiếp tục dùng số điện thoại khác gọi yêu cầu công dân điều chỉnh và gửi kết bạn qua tài khoản Zalo để hướng dẫn hỗ trợ cập nhật thông tin, đồng thời đe dọa nếu không làm sẽ bị phạt.
Một trường hợp cảnh báo khác là một người phụ nữ tại xã Quân Hà, huyện Bạch Thông nhận được cuộc gọi từ số lạ, đối tượng tự xưng là cán bộ công an huyện Bạch Thông thông báo chị bị sai thông tin cá nhân nên không đồng bộ được lên cổng dịch vụ công và yêu cầu chị tải app để chỉnh sửa thông tin theo hướng dẫn. Tuy nhiên, do đã được tham gia các buổi tuyên truyền của lực lượng công an huyện tại địa phương, chị đã không làm theo và cảnh báo người thân về thủ đoạn này.
Trước tình trạng mạo danh công an lừa đảo, cơ quan công an đã đưa ra nhiều khuyến cáo để người dân nâng cao tinh thần cảnh giác và ý thức tự bảo vệ dữ liệu cá nhân. Một số biện pháp phòng ngừa cụ thể bao gồm:
Thứ nhất, nâng cao tinh thần cảnh giác: Mỗi người dân cần tự bảo vệ dữ liệu cá nhân, không đăng, đưa lên mạng xã hội thông tin thẻ căn cước công dân, tài khoản định danh điện tử VNeID để tránh bị lợi dụng.
Thứ hai, chỉ cài đặt ứng dụng từ nguồn chính thống: Chỉ cài đặt ứng dụng VNeID từ nguồn chính thống trên App Store (đối với hệ điều hành iOS) và CH Play (đối với hệ điều hành Android). Tuyệt đối không cài đặt ứng dụng từ các trang web, kho ứng dụng không chính thống hoặc từ các đường link lạ.
Thứ ba, liên hệ trực tiếp với cơ quan công an: Trong trường hợp cần cập nhật hoặc chỉnh sửa thông tin, người dân nên đến trực tiếp cơ quan công an để được hướng dẫn.
Thứ tư, cảnh giác với các cuộc gọi nghi vấn: Khi nhận được cuộc gọi hoặc tin nhắn từ các số điện thoại lạ, tự xưng là công an yêu cầu cập nhật thông tin, người dân nên liên hệ ngay với cơ quan công an gần nhất để xác minh.
Thứ năm, không cung cấp thông tin cá nhân qua điện thoại: Người dân cần hết sức cảnh giác, không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản, mật khẩu VNeID, mã OTP, thông tin thẻ căn cước công dân, thông tin tài khoản ngân hàng cho bất kỳ ai qua điện thoại.
Tóm lại, trong bối cảnh hiện nay, việc giả danh công an để lừa đảo chiếm đoạt tài sản đang trở nên phức tạp và gây lo ngại cho nhiều người dân. Các biện pháp phòng ngừa và khuyến cáo từ cơ quan công an là rất cần thiết để bảo vệ người dân khỏi các chiêu trò lừa đảo. Đồng thời, mỗi người dân cần nâng cao tinh thần cảnh giác, ý thức tự bảo vệ thông tin cá nhân và tuân thủ các hướng dẫn từ cơ quan chức năng để đảm bảo an toàn cho tài sản và thông tin cá nhân của mình.
Bích Ngân
