Deutsche Welle: Việt Nam được gì khi thỏa thuận EU-Trung Quốc tan vỡ?
Trang Deutsche Welle (DW) của Đức vừa có bài viết với tiêu đề “Vietnam to gain as EU-China investment pact stalls” (Việt Nam đạt được lợi ích gì khi thỏa thuận EU-Trung Quốc tan vỡ) để nói về việc mối quan hệ của Việt Nam và Châu Âu ngày càng khăng khít sau khi những thỏa thuận giữa Châu Âu và Trung Quốc ngày càng trở nên mâu thuẫn.
Theo DW, mâu thuẫn chính trị cũng như trong kinh doanh, thiệt hại của người này đôi khi lại là lợi ích của người khác. Do đó, Việt Nam có thể được hưởng lợi từ sự gia tăng đầu tư từ các quốc gia EU sau khi các nhà lãnh đạo châu Âu thông báo vào đầu tháng 6 rằng hiệp định đầu tư của họ với Trung Quốc hiện đã không còn khả thi.
Được biết, Thỏa thuận toàn diện giữa EU và Trung Quốc (CAI) không chắc chắn sẽ được Nghị viện châu Âu thông qua, điều này dường như đã được quyết định trước khi mối quan hệ giữa EU và Trung Quốc dần xấu đi. Điều này lại càng chắc chắn sau khi Trung Quốc áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với một số chính trị gia và nhóm nghiên cứu EU vào tháng 5, nhằm trả đũa các lệnh trừng phạt của EU đối với các quan chức Trung Quốc.
Theo DW, Việt Nam là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất châu Á trong thập kỷ qua và thậm chí còn chứng kiến sự tăng trưởng kinh tế vào năm 2020 bất chấp đại dịch Covid-19. Việt Nam cũng là nước được hưởng lợi chính sau khi cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung bắt đầu vào năm 2018, với việc chủ yếu là các công ty Mỹ và Nhật Bản chuyển hoạt động sản xuất của họ sang Việt Nam và tránh xa Trung Quốc.
Ông Lê Anh Tuấn, Phó CIO và trưởng bộ phận nghiên cứu của Dragon Capital nói với DW rằng: “Cùng với rủi ro chiến tranh thương mại, việc CAI bị đình chỉ có khả năng thúc đẩy các nhà đầu tư nước ngoài tại Trung Quốc, đặc biệt là các nhà đầu tư EU, tìm kiếm một điểm đến đầu tư thay thế và Việt Nam là một trong những điểm đến đầu tư hàng đầu“.
Về thương mại, quan hệ của Việt Nam với EU đã được cải thiện đáng kể trong những năm gần đây. Năm 2020, Việt Nam trở thành đối tác lớn thứ 15 của EU về thương mại hàng hóa, với kim ngạch thương mại song phương trị giá 43,2 tỷ Euro (51,2 tỷ USD), theo số liệu của Ủy ban châu Âu. Phần lớn thương mại bao gồm hàng xuất khẩu của Việt Nam vào các thị trường EU, theo DW.
Điều đó khiến EU trở thành thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam, sau Mỹ. Xuất khẩu của Việt Nam sang EU đạt trị giá khoảng 10 tỷ USD trong quý đầu tiên của năm 2021, tăng 18% so với cùng kỳ năm ngoái.
Hơn nữa, EU hiện đang đi sau các nền kinh tế lớn khác về đầu tư vào Việt Nam. Theo số liệu của EU, tính đến năm 2019, vốn đầu tư của EU vào Việt Nam đạt giá trị 6,1 tỷ Euro. Con số đó so với hơn 60 tỷ USD đầu tư tích lũy của Hàn Quốc và Nhật Bản.
Theo ông Anh Tuấn, Việt Nam đã nhận được 15,3 tỷ USD đầu tư trực tiếp nước ngoài trong sáu tháng đầu năm 2021. Trong đó, 5,64 tỷ USD đến từ Singapore, tiếp theo là Nhật Bản (2,44 tỷ USD) và Hàn Quốc (2,05 tỷ USD). Đây là ba nhà đầu tư tích lũy lớn nhất tại Việt Nam.
Khoản đầu tư đáng kể trong thập kỷ qua của gã khổng lồ Hàn Quốc Samsung đã biến công ty con của họ trở thành công ty có lợi nhuận cao nhất tại Việt Nam và đưa quốc gia này trở thành nhà xuất khẩu điện thoại thông minh lớn thứ hai, sau Mỹ. Trong những năm gần đây, Apple có trụ sở tại Thung lũng Silicon và gã khổng lồ công nghệ Đài Loan Foxconn cũng đã đầu tư mạnh vào Việt Nam, bao gồm cả khoản cam kết bổ sung 700 triệu USD trong năm nay.
Số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, tính đến tháng 5, lũy kế vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ Hà Lan (10,3 tỷ USD) lớn hơn của Mỹ (9,6 tỷ USD). Nhưng Pháp, Đức và Luxembourg hiện chỉ được xếp hạng lần lượt là các nhà đầu tư lớn thứ 16, 17 và 18 tại Việt Nam. Thụy Sĩ và Bỉ đứng ở vị trí thứ 20 và 22.
Phân tích của DW cho thấy mức tăng đầu tư của EU vào Việt Nam vẫn không đồng đều. Nguồn vốn FDI của Đức tại Việt Nam tăng 7,6% trong khoảng thời gian từ nửa đầu năm 2020 đến nửa đầu năm 2021, từ 2,08 tỷ USD lên 2,24 tỷ USD. Nguồn vốn FDI của Bỉ tăng 6,4% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, mức tăng thấp hơn đối với các quốc gia EU khác: Hà Lan tăng 1%, Pháp tăng 1,2% và Luxembourg chỉ tăng 0,6%
Để so sánh, Hàn Quốc và Nhật Bản, vốn đã có nguồn vốn FDI cao hơn đáng kể vào Việt Nam, đã tăng đầu tư lần lượt 5,5% và 4,9% so với cùng kỳ.
Tuy nhiên, tất cả các dấu hiệu cho thấy Việt Nam đã chín muồi để tăng cường đầu tư của châu Âu, DW nhận định.
DW trích dẫn báo cáo do Phòng Thương mại Châu Âu tại Việt Nam công bố vào tháng 2 cho thấy các doanh nghiệp Châu Âu có mức độ tin tưởng cao vào thị trường Việt Nam, với 48% mô tả hoạt động kinh doanh của họ là “xuất sắc” hoặc “tốt”, đánh dấu sự gia tăng đáng kể so với điểm số vào năm 2020. .
Thật vậy, Việt Nam đã chứng kiến mức tăng trưởng GDP 6,61% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý 2 năm 2021, một dấu hiệu cho thấy tốc độ tăng trưởng có thể trở lại mức trước đại dịch trong năm nay mặc dù đã trải qua một số đợt coronavirus vào năm 2021, theo DW.
Ông Anh Tuấn nói thêm với DW: “Thành công của Việt Nam trong việc ký kết các hiệp định thương mại và đầu tư khác nhau sẽ tạo ra một môi trường kinh doanh an toàn cho các nhà đầu tư EU tại Việt Nam.”
“Liệu Việt Nam có được hưởng lợi từ điều này hay không sẽ phụ thuộc vào cách Việt Nam có thể làm cho mình trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư châu Âu. Việt Nam đang cố gắng hết sức để làm điều đó nhưng vẫn còn những thách thức“, Lê Hồng Hiệp, chuyên gia cao cấp của Chương trình Nghiên cứu Việt Nam tại Viện ISEAS – Yusof Ishak nói.
Đối với châu Âu, điều đó có nghĩa là phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA), được nhất trí cùng lúc với Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU. Tuy nhiên, luật pháp châu Âu có nghĩa là mỗi quốc gia thành viên phải phê chuẩn thỏa thuận trước khi nó có hiệu lực.
Ông Hiệp nói: “Nếu việc phê chuẩn được thực hiện nhanh chóng và hiệp định có hiệu lực sớm, Việt Nam sẽ có lợi thế hơn trong việc thu hút đầu tư của EU. Nhưng, nếu thỏa thuận nào đó bị đình trệ như CAI, Việt Nam sẽ mất cơ hội tốt để giành thêm các khoản đầu tư từ châu Âu.”
Bảo Trâm (Theo Deutsche Welle)
