Đề nghị truy tố 12 bị can trong đại án Trần Bắc Hà

Ông Trần Bắc Hà (cựu chủ tịch HĐQT BIDV, đã qua đời tháng 7-2019) được xác định là người có vai trò chủ chốt, lập công ty “sân sau” để thao túng mọi hoạt động dẫn đến BIDV thất thoát hơn 1.500 tỉ đồng.

Cơ quan cảnh sát điều tra (CSĐT) Bộ Công an vừa kết thúc điều tra vụ án “vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”, “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), Công ty CP chăn nuôi Bình Hà, Công ty TNHH thương mại và dịch vụ Trung Dũng; chuyển hồ sơ đề nghị Viện KSND tối cao truy tố 12 bị can về các tội danh nêu trên.

Trong đó, 8 bị can bị đề nghị truy tố tội vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng, gồm: ông Trần Lục Lang, nguyên Phó tổng giám đốc phụ trách quản lý rủi ro tín dụng của BIDV; ông Đoàn Ánh Sáng, nguyên Phó tổng giám đốc BIDV; ông Kiều Đình Hòa, nguyên Giám đốc BIDV chi nhánh Hà Tĩnh; bà Lê Thị Vân Anh, nguyên Trưởng phòng Khách hàng doanh nghiệp BIDV chi nhánh Hà Tĩnh; Nguyễn Xuân Giáp, Phó giám đốc BIDV chi nhánh Hà Thành; Phạm Hồng Quang, Trưởng phòng khách hàng doanh nghiệp I BIDV – chi nhánh Hà Thành; Đặng Thanh Nam, nguyên cán bộ quản lý khách hàng BIDV – chi nhánh Hà Thành; và Ngô Duy Chính, nguyên Giám đốc BIDV chi nhánh Thăng Long.

Đề nghị truy tố 4 bị can tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản gồm: Trần Anh Quang (Tổng giám đốc Công ty Bình Hà), Đinh Văn Dũng (nguyên Tổng giám đốc Công ty Bình Hà), Đoàn Hồng Dũng (Trưởng phòng khách hàng doanh nghiệp I BIDV – chi nhánh Hà Thành) và Nguyễn Thị Thanh Sơn (Giám đốc công ty Hà Nam).

Lập công ty “sân sau”, thao túng BIDV

Bản kết luận điều tra thể hiện trong thời gian từ năm 2008 đến tháng 9-2016, ông Trần Bắc Hà giữ chức vụ chủ tịch HĐQT BIDV, đại diện 40% vốn nhà nước tại BIDV. Năm 2012, BIDV chuyển sang hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần.

Lợi dụng chức vụ và quyền hạn của mình, ông Hà đã có hàng loạt sai phạm như vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc của BIDV, lấy danh nghĩa BIDV trực tiếp thực hiện các hoạt động xúc tiến đầu tư tại Hà Tĩnh cho công ty “sân sau” do ông Hà sáng lập.

Cụ thể, ông Hà chỉ đạo thành lập 2 công ty gồm: Công ty CP Tập đoàn An Phú (do Trần Duy Tùng – con trai ông Hà – làm chủ) và Công ty CP chăn nuôi Bình Hà (do ông Hà nhờ 3 cá nhân không có năng lực tài chính đứng tên thành lập).

Ông Hà đã chỉ đạo phê duyệt cấp tín dụng với các ưu đãi trái quy định của Ngân hàng Nhà nước và BIDV. Trong khi đó, 2 công ty “sân sau” của ông Hà là công ty Bình Hà và Trung Dũng không đủ năng lực tài chính vốn tự có để thực hiện dự án; cũng không đủ điều kiện để cấp tín dụng theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và BIDV.

Các công ty này sau khi được phê duyệt cho vay, nhận tiền giải ngân đã chiếm đoạt tiền để sử dụng cá nhân và góp vốn lòng vòng.

Các công ty còn tiếp tục gian dối chứng minh vốn tự có – đối ứng với BIDV để tiếp tục được giải ngân, sử dụng vốn vay không đúng mục đích dẫn đến việc bị thua lỗ liên tục, phải dừng hoạt động.

Cơ quan điều tra xác định việc cho vay tiền đã gây thiệt hại cho BIDV hơn 1.500 tỉ đồng. Trong đó khoản cấp tín dụng với Công ty Bình Hà gây thiệt hại hơn 683 tỉ đồng và khoản vay đối với Công ty Trung Dũng gây thiệt hại hơn 864 tỉ đồng.

Cơ quan điều tra xác định trách nhiệm cao nhất và xuyên suốt dẫn đến sai phạm của BIDV hội sở và chi nhánh Hà Tĩnh thuộc về cá nhân ông Trần Bắc Hà.

Ông Hà lợi dụng vị trí công tác để thâu tóm, lũng đoạn BIDV; tạo điều kiện để các cổ đông và công ty thực hiện các hành vi phạm tội khác là lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của BIDV.

Hàng loạt lãnh đạo BIDV vướng lao lý

Trong số 12 bị can bị đề nghị truy tố có 8 người là lãnh đạo cấp cao, nhân viên của BIDV như Trần Lục Lang (cựu phó tổng giám đốc BIDV phụ trách quản lý rủi ro), Đoàn Ánh Sáng (cựu phó tổng giám đốc BIDV phụ trách khách hàng doanh nghiệp), Kiều Đình Hòa (cựu giám đốc BIDV chi nhánh Hà Tĩnh), Lê Thị Vân Anh (cựu trưởng phòng khách hàng doanh nghiệp BIDV chi nhánh Hà Tĩnh)…

Những người này đã có nhiều sai phạm trong việc thẩm định hồ sơ, phê duyệt cấp tín dụng cho hai công ty, có vai trò đồng phạm với ông Trần Bắc Hà. Tuy nhiên, cơ quan điều tra cho rằng những người này chỉ là người làm công ăn lương, chịu sự chi phối và áp lực từ cá nhân ông Hà chứ không có quyền quyết định.

Ông Hà là người phải chịu trách nhiệm chính. Hành vi của ông Hà đã phạm vào tội “vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng” theo điều 206 Bộ luật hình sự.

Tuy nhiên, tháng 7-2019, ông Hà tử vong do bệnh lý trong quá trình tạm giam tại trại tạm giam T771 Bộ Quốc phòng. Vì vậy, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ra quyết định đình chỉ điều tra bị can với ông Hà.

Ngoài ra, do hết thời hạn điều tra nên Cơ quan CSĐT Bộ Công an cũng đã tách vụ án đối với hàng loạt hành vi của các công ty và những người khác để tiếp tục điều tra.

Những người này đã có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản giữa BIDV và Công ty Bình Hà; các hành vi liên quan đến con trai ông Trần Bắc Hà; các hành vi có dấu hiệu của tội “rửa tiền” hoặc “vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới” liên quan đến việc gửi tiền mặt vào Ngân hàng Liên doanh Lào Việt (LaoVietBank tại Lào); hành vi liên quan đến việc BIDV cấp tín dụng cho một số công ty đến nay không có khả năng trả nợ, gây thiệt hại cho BIDV hàng trăm tỉ đồng.

Truy nã con trai ông Trần Bắc Hà

Bản kết luận điều tra thể hiện Trần Duy Tùng (35 tuổi) – con ông Trần Bắc Hà – tuy không trực tiếp tham gia Công ty Bình Hà hoặc đứng tên sở hữu cổ phần nhưng Tùng là “chủ” đứng thứ 2 phía sau ông Hà.

Tùng là người trực tiếp nhờ người đứng tên Công ty Bình Hà rồi chủ mưu, cầm đầu trong việc chỉ đạo các nhân vật này lợi dụng sự tin tưởng của BIDV để kinh doanh, không nộp tiền về tài khoản công ty, gây thất thoát hàng trăm tỉ đồng cho BIDV.

Ngoài ra, Tùng còn có dấu hiệu của tội rửa tiền khi gửi trái phép 10,4 triệu USD tiền mặt vào ngân hàng tại Lào. Sau đó lại thông qua pháp nhân của Tập đoàn An Phú để góp 10% vốn điều lệ vào ngân hàng này.

Do Tùng đã bỏ trốn nên cơ quan điều tra ra quyết định truy nã, tách vụ án và hiện đã tạm đình chỉ điều tra bị can với Tùng. Khi bắt được sẽ phục hồi điều tra vụ án để xử lý sau.