ĐBQH bức xúc vì “80% bộ ngành không muốn tiếp thu”
“Khi đó, ĐBQH chúng ta sẽ trở thành người đi chợ để trả giá, còn người đưa ra hàng có đồng ý bán hay không lại thuộc quyền của họ”, ĐB Nguyễn Mai Bộ ví von khi nói đến việc tiếp thu ý kiến của các Bộ, ngành.
Thảo luận về dự án luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật sáng nay (21/11), vấn đề trách nhiệm chủ trì việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các đại biểu.
Dự thảo luật trình Quốc hội đặt ra 2 phương án, gồm: Phương án 1 sửa đổi theo hướng giao cơ quan trình dự án chủ trì việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh; Phương án 2 cơ bản như hiện nay là giao cơ quan thẩm tra chủ trì việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, pháp lệnh.
Phát biểu với tư cách là ĐBQH tham gia chỉnh lý luật từ đầu kỳ đến giờ, ĐB Nguyễn Mai Bộ (đoàn An Giang) nêu bản chất của việc tiếp thu chỉnh lý luật là việc nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của ĐBQH về dự thảo luật.
Trong trường hợp tiếp thu thì sửa dự thảo luật và thể hiện trong dự thảo luật trình Quốc hội thông qua. Còn trong trường hợp không tiếp thu thì sẽ đề cập trong bản giải trình.
Tuy nhiên, theo vị Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng an ninh, tình hình thực tế thời gian qua không thực hiện theo nguyên tắc trên.
“Thực tiễn hoạt động tiếp thu trong thời gian vừa qua, tôi khẳng định có đến 80% các bộ ngành không muốn tiếp thu”, ông Nguyễn Mai Bộ thẳng thắn nhìn nhận và ví von, “khi đó, ĐBQH chúng ta sẽ trở thành người đi chợ để trả giá, còn người đưa ra hàng có đồng ý bán hay không lại thuộc quyền của họ”.
Ông còn đưa ra một thực tế đáng buồn: “Có vị lãnh đạo bộ gây sức ép với ĐBQH khi ĐB phát biểu trái với quan điểm của bộ ngành mình”.
Từ đó, ông nêu quan điểm, nếu giờ Quốc hội chọn phương án 1 thì Quốc hội đã bị mất quyền kiểm soát xây dựng luật và đề nghị chọn phương án 2 mà Dự thảo luật đưa ra.
ĐB đoàn An Giang phân tích luật bất cập do 2 nguyên nhân: “Nguyên nhân thứ nhất là do con người, kể cả đối với anh em cán bộ vụ hay với ĐBQH. Hai là một số uỷ ban không mạnh dạn thực hiện kết luận của Phó chủ tịch Uông Chu Lưu, năm nào cũng kết luận như vậy”.
“Đại biểu chúng tôi phát hiện ra nhiều luật chất lượng không bảo đảm nhưng khi chúng tôi đề nghị dường như không nhận được sự ủng hộ. Bất cập là ở chỗ đó”, ông Bộ nhấn mạnh.
Cũng liên quan đến việc bất cập trong xây dựng dự án luật, đại biểu Mai Hồng Hải (Hải Phòng) đặt vấn đề: “Đang có tình trạng luật mới ban hành 1-2 năm đã phải xem xét sửa đổi, bổ sung. Luật thường xuyên phải thay đổi như vậy là do cuộc sống thay đổi quá nhanh hay do chất lượng xây dựng luật?”.
Ông Hải cũng chỉ ra tồn tại nữa là kế hoạch xây dựng luật hàng năm luôn bị phá vỡ, thường xuyên xảy ra tình trạng rút ra, đưa vào một số dự án luật trong mỗi kỳ họp. Hồ sơ, tài liệu các dự án luật có khi gửi chậm, trong đó có những dự thảo luật gửi đến đoàn đại biểu Quốc hội khi đã sát kỳ họp, không thể lấy ý kiến nhân dân.
Vấn đề này cũng được ĐB Nguyễn Thị Mai Hoa (đoàn Đồng Tháp) nhắc đến trong phần phát biểu của mình.
Bà cho rằng, việc lấy ý kiến là căn cứ để xây dựng luật, tránh việc áp đặt, tuy nhiên việc lấy ý kiến thời gian qua còn nhiều hạn chế, như đăng trên cổng thông tin điện tử của các bộ, ngành thì rất ít người truy cập, chưa kể ít người có ý kiến. Còn lấy ý kiến trực tiếp thì đối tượng lấy ý kiến rất ít người, việc lấy ý kiến cũng mang tính hình thức.
“Như vừa qua lấy ý kiến nhân dân về luật Giáo dục sửa đổi nhưng thời gian lấy ý kiến ngắn nên hiệu quả của việc lấy ý kiến chưa cao, làm ảnh hưởng đến quá trình làm luật. Do đó trong lấy ý kiến cần phải quan tâm đến những vấn đề từng loại văn bản để phân loại” – bà Hoa nêu quan điểm.
Về lâu dài, theo bà Nguyễn Thị Mai Hoa, ngoài Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Quốc hội có thể tham khảo kinh nghiệm của Quốc hội một số nước, đó là Quốc hội nên có cơ quan xây dựng pháp luật bao gồm các chuyên gia, nhà khoa học để đảm bảo tính chuyên nghiệp trong công tác lập pháp.
Công Luân – Hoa Liên
