Cú hích lớn cho ngành “chiến lược” Việt Nam sau chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Joe Biden
Việt Nam, Thái Lan, Philippines, Campuchia, Ấn Độ và nhiều quốc gia khác đều đang quan tâm đến ngành công nghiệp chip bán dẫn. Tuy nhiên, Việt Nam có một số lợi thế đáng kể hơn các đối thủ, và điều này được thể hiện qua sự quan tâm của nhiều tập đoàn lớn từ Hoa Kỳ, Hàn Quốc và các quốc gia khác đối với lĩnh vực này, được coi là một trong những ngành nóng nhất trên thế giới hiện nay.
Việt Nam có lợi thế gì?
Trong Tuyên bố chung về quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Mỹ, cả hai bên nhấn mạnh tiềm năng lớn của Việt Nam để trở thành một quốc gia quan trọng trong ngành công nghiệp bán dẫn. Cả hai Nhà Lãnh đạo Việt Nam và Hoa Kỳ đã ủng hộ mạnh mẽ cho việc phát triển hệ sinh thái bán dẫn tại Việt Nam, và họ cam kết tăng cường hợp tác để nâng cao vị trí của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu của ngành này.
Ngoài ra, theo kế hoạch, Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ bắt đầu các sáng kiến phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực bán dẫn. Chính phủ Hoa Kỳ đã cam kết cung cấp một khoản tài trợ ban đầu trị giá 2 triệu USD, kết hợp với sự hỗ trợ từ phía Chính phủ Việt Nam và các doanh nghiệp tư nhân trong tương lai. Trang tin Sohu đã nhận định: “Chuyến thăm của Tổng thống Mỹ sẽ góp phần thúc đẩy sự tăng trưởng ngoạn mục GDP của Việt Nam.”
Khi nói về ngành công nghiệp chất bán dẫn, không thể không đề cập đến Intel, một trong ba nhà sản xuất chất bán dẫn hàng đầu trên thế giới. Hơn 10 năm trước, họ đã bắt đầu phát triển một nhà máy sản xuất chip tại Việt Nam với quy mô 1 tỷ USD. Vào năm 2021, Intel đã tăng vốn đầu tư vào dự án này lên gần 1,5 tỷ USD và có kế hoạch đầu tư thêm hàng tỷ USD để mở rộng nhà máy tại Việt Nam.
Ngoài Intel, còn có nhiều tập đoàn công nghệ lớn khác đã và đang đầu tư vào lĩnh vực chất bán dẫn tại Việt Nam. Amkor Technology, có trụ sở tại Arizona, sẽ khai trương một nhà máy hiện đại tại tỉnh Bắc Ninh vào tháng 10/2023, với tổng vốn đầu tư lên đến 1,6 tỷ USD.
Synopsys, đặt trụ sở tại California, đang triển khai trung tâm ươm tạo và thiết kế chất bán dẫn phối hợp với Khu công nghệ cao TP.HCM. Marvell, cũng có trụ sở tại California, sẽ thành lập một trung tâm thiết kế chất bán dẫn đẳng cấp thế giới tại TP.HCM.
Samsung, một tên tuổi lớn khác, cũng thể hiện sự quan tâm đối với ngành công nghiệp chất bán dẫn tại Việt Nam. Họ đang chuẩn bị thử nghiệm sản xuất chip bán dẫn tại nhà máy Samsung Thái Nguyên, mở ra lĩnh vực kinh doanh thứ ba của họ tại Việt Nam, sau thiết bị gia dụng và điện thoại thông minh.
Ngành công nghiệp chất bán dẫn có doanh thu toàn cầu vào năm 2022 ước tính khoảng 556 tỷ USD. Những linh kiện này, dù nhỏ, có thể tìm thấy ở mọi thiết bị điện tử, đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu. Đại dịch COVID-19 đã làm nổi bật sự quan trọng của chuỗi cung ứng chip và xung đột thương mại Mỹ-Trung đã thay đổi cả ngành. Việc sản xuất chip tại Việt Nam đang nổi lên như một cơ hội mới, và Việt Nam có những lợi thế như sức lao động rẻ hơn so với Singapore và Malaysia.
Michael Every, nhà phân tích chiến lược từ Rabobank nói rằng mức lương thấp và dân số trẻ đã mang lại cho Việt Nam một lực lượng lao động và một địa bàn tiêu thụ vững chắc, việc này thúc đẩy đầu tư vào đất nước 97 triệu dân này.
Tuy nhiên, ông Jimmy Goodrich nhìn nhận, Việt Nam có lợi lớn khác là sự hiện diện Intel, Samsung – những tập đoàn hàng đầu về công nghệ đã xây dựng nhà máy và tiến tới mở rộng sản xuất chip ở Việt Nam. Đó là điều mà các nước trên không có, điều đó có nghĩa họ phải thuyết phục nhà đầu tư mới. Còn Việt Nam được chứng minh là một môi trường kinh doanh an toàn, lành mạnh cho các nhà đầu tư thuộc lĩnh vực linh kiện bán dẫn.
Chưa kể để xây dựng một nhà máy sản xuất chip bán dẫn có thể mất tới cả 10 năm, vì vậy điều các nhà đầu tư cần là thể chế chính trị ổn định. Đây là những yếu tố mà Việt Nam có, thoả mãn điều kiện quan trọng mà các nhà đầu tư mong muốn.
Việt Nam cần chuẩn bị gì?
Ông Jimmy Goodrich đã đề xuất rằng ban đầu, Việt Nam nên tập trung vào hai trong ba giai đoạn của chuỗi sản xuất chip, đó là thiết kế và đóng gói. Lý do là hai giai đoạn này đòi hỏi vốn ít hơn và có thể tận dụng được trình độ công nhân công nghệ cao, như đã được thực hiện bởi Intel.
Đồng thời, Việt Nam cũng cần tạo ra các điều kiện thuận lợi để thu hút vốn đầu tư từ các tập đoàn sản xuất chip bán dẫn. Ông Philipp Rosler, nguyên Giám đốc điều hành của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, đề xuất rằng Việt Nam nên thiết lập một luồng xanh đặc biệt về công nghệ để nắm bắt cơ hội toàn cầu.
Để thành công trong lĩnh vực này, Việt Nam cũng cần có một lực lượng lao động có trình độ cao và khả năng tiếp nhận chuyển giao công nghệ. Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) đã đầu tư hàng chục năm để phát triển đội ngũ nhân lực công nghệ cao để nắm giữ công nghệ sản xuất chip tiên tiến nhất thế giới.
Trong bối cảnh đó, ông Dennis Brunetti, Chủ tịch của Ericsson Việt Nam, Myanmar, Lào và Campuchia, đề xuất rằng Việt Nam nên tập trung vào việc thu hút các kỹ sư chip có trình độ cao từ trên khắp thế giới để làm việc tại Việt Nam trong vài năm. Những kỹ sư này có thể giúp chuyển giao công nghệ và đào tạo kỹ năng cho nguồn lao động Việt Nam. Để thực hiện điều này, Chính phủ cần thiết lập chính sách đặc biệt để thu hút những nhân tài quốc tế đặc biệt trong ngành sản xuất chip bán dẫn.
Nếu thỏa mãn những yêu cầu này, Việt Nam có thể tiếp tục nhận chuyển giao công nghệ và phát triển sản phẩm chip mang thương hiệu Việt Nam. Dự kiến vào năm 2024, ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam có thể đạt giá trị vượt quá 6,17 tỷ USD.
Hiện đã có một số doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào việc sản xuất chip, như FPT Semiconductor, CMC và Viettel. Điều này sẽ giúp Việt Nam tham gia sâu hơn vào ngành công nghiệp chip bán dẫn toàn cầu và giúp thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình.
Tuệ Ngô
