Công điện 111 và thông điệp cải cách quyết liệt: Vì một nền hành chính minh bạch, phục vụ, số hóa
Trước tình trạng phát sinh nhiều vướng mắc trong vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ban hành Công điện số 111/CĐ-TTg yêu cầu xử lý nghiêm tình trạng “cò giấy tờ”, sách nhiễu và phát sinh thủ tục ngoài quy định tại các trung tâm hành chính công.
Công điện của Thủ tướng chỉ rõ, tại một số địa phương, đã xuất hiện trở lại tình trạng “cò làm giấy tờ” – những người trung gian đứng ngoài pháp luật nhưng lại tham gia thao túng quy trình hành chính, gây phiền hà và tạo ra môi trường nhũng nhiễu cho người dân, doanh nghiệp.
“Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố phải chịu trách nhiệm nếu để xảy ra tình trạng này”, Thủ tướng nhấn mạnh trong công điện, thể hiện rõ thông điệp về kỷ luật, kỷ cương hành chính và trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu.
Đặc biệt, những hành vi yêu cầu người dân bổ sung các thủ tục ngoài quy định, buộc phải có VNeID khi nộp hồ sơ trực tiếp, hoặc đề nghị xác nhận thủ công thông tin hành chính là hoàn toàn trái với quy định hiện hành, cần được xử lý nghiêm minh, dứt điểm.
Theo báo cáo tổng hợp từ Bộ Công an, Bộ KH&CN và Văn phòng Chính phủ, chỉ trong hai tuần đầu triển khai mô hình tổ chức chính quyền 2 cấp (từ 1–15/7), nhiều điểm nghẽn trong thủ tục hành chính và chuyển đổi số đã lộ diện, tập trung vào 4 nhóm vấn đề:
– Hạ tầng kỹ thuật yếu, thiếu đồng bộ, hệ thống thông tin không ổn định, dễ lỗi, treo.
– Dữ liệu thiếu liên thông, đồng bộ, gây khó khăn cho định danh và xác thực.
– Thể chế và nguồn nhân lực chưa đáp ứng, chậm sửa đổi quy trình, thiếu đào tạo.
– Thiếu hướng dẫn, tuyên truyền, khiến người dân lúng túng, dễ bị “cò mồi” lợi dụng.
Đây là các rào cản đang làm suy giảm hiệu quả cải cách hành chính và niềm tin vào quá trình chuyển đổi số quốc gia. Thủ tướng yêu cầu các bộ trưởng, chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố tập trung thực hiện hàng loạt nhiệm vụ cấp bách, hoàn thành trước ngày 20/7, cụ thể:
Bộ Công an: Bảo đảm hệ thống VNeID vận hành thông suốt 24/7; khắc phục lỗi các dịch vụ công điện tử như đăng ký khai sinh, khai tử, lý lịch tư pháp, đổi GPLX, đăng ký xe…
Bộ Tài chính: Xử lý các lỗi hệ thống thuế, đăng ký kinh doanh, hộ kinh doanh; đảm bảo không ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất – kinh doanh của người dân, doanh nghiệp.
UBND các tỉnh, thành phố: Rà soát, chấn chỉnh tình trạng cán bộ sách nhiễu, tiếp tay “cò giấy tờ”; hoàn thành cấp con dấu cho các đơn vị hành chính mới.
Các địa phương cũng được yêu cầu phối hợp với Bộ Công an để đảm bảo không gián đoạn hoạt động công vụ trong quá trình vận hành hệ thống mới.
Điều đặc biệt trong công điện này không chỉ nằm ở nội dung hành chính, mà còn ở thông điệp chính trị mạnh mẽ: Không để bất kỳ ai “đẻ thêm thủ tục”, gây phiền hà cho dân. Đây là tuyên ngôn rõ ràng về chuyển đổi tư duy từ chính quyền cai trị sang chính quyền phục vụ.
Việc yêu cầu “xử lý cán bộ yêu cầu hồ sơ ngoài quy định” cũng cho thấy cải cách không thể thành công nếu không xử lý tận gốc tâm lý cửa quyền, sợ trách nhiệm hoặc lạm dụng quyền lực vi mô trong bộ máy công quyền.
Công điện số 111 thể hiện quyết tâm cao của Chính phủ trong việc xây dựng một nền hành chính hiện đại, minh bạch, hiệu quả, với trục công nghệ là trung tâm và niềm tin của người dân là đích đến.
Nhưng để thành công, mọi bộ phận trong hệ thống – từ lãnh đạo đến cán bộ tiếp dân – đều phải thay đổi tư duy, chủ động hành động, thực sự vì dân, vì nước. Bởi chuyển đổi số không đơn thuần là lắp hệ thống – mà là kiến tạo lại cả một cách thức vận hành chính quyền.
Thảo Nguyên
