Cơn ‘địa chấn chính trị’ tạo cơ hội bất ngờ cho ông Trump
Bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022, với hàng loạt vị trí thống đốc và nghị sĩ mở ra, đem lại cơ hội để cựu Tổng thống Donald Trump tiếp tục là một thế lực đáng gờm trên chính trường.
Hàng loạt diễn biến mới trên chính trường Mỹ đã mở ra thêm cơ hội cho cựu Tổng thống Donald Trump duy trì ảnh hưởng đối với phe bảo thủ. Trước khi cuộc chạy đua tổng thống năm 2024 diễn ra, bầu cử sơ bộ năm tới sẽ là thời cơ để cựu tổng thống củng cố sự chi phối trong nội bộ đảng Cộng hòa, theo New York Times.
Cơn “địa chấn chính trị”
Cơ hội đến với cựu Tổng thống Trump hôm 25/1 khi Thượng nghị sĩ Cộng hòa Rob Portman của bang Ohio bất ngờ thông báo ông sẽ không ra tranh cử nhiệm kỳ 3 trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022.
Tuyên bố của ông Portman chẳng khác gì cơn “địa chấn chính trị”, khi một suất ứng viên đại diện đảng Cộng hòa cho ghế thượng nghị sĩ ở Ohio đã bỏ trống.
Các chiến lược gia hàng đầu tại Ohio nhận được vô số cuộc gọi từ những ứng viên tiềm năng để tìm hiểu về khả năng ra tranh cử của họ. Một chuyên gia nói ông nhận được điện thoại của ít nhất 5 ứng viên tiềm năng chỉ trong một buổi sáng.
Ghế thượng nghị sĩ bất ngờ bỏ trống, cùng cuộc chiến trong vòng bầu cử sơ bộ cho ghế thống đốc tiểu bang giữa đương kim Thống đốc Mike DeWine và một ứng viên từ phe ủng hộ ông Trump, biến Ohio trở thành chiến trường cho cuộc đấu giành quyền kiểm soát đảng Cộng hòa.
Một điều đáng lưu ý là ông Trump đã chiến thắng trước Tổng thống Joe Biden tại Ohio với tỷ lệ ủng hộ áp đảo.
Thông báo về hưu được Thượng nghị sĩ Portman đưa ra chỉ vài giờ sau khi cựu Thư ký báo chí Nhà Trắng Sarah Sanders khởi động chiến dịch chạy đua chức thống đốc Arkansas. Bà Sanders là một đồng minh của cựu Tổng thống Trump.
Cuộc đua trong vòng sơ bộ ở Arkansas trước đó đã có đương kim thống đốc và tổng chưởng lý tiểu bang. Nhưng thăm dò dư luận cho thấy bà Sanders đang dẫn trước hai đối thủ. Tối 25/1, ông Trump đã tuyên bố ủng hộ bà Sanders.
Ảnh hưởng hiện nay của ông Trump
Cựu Tổng thống Trump mới chỉ rời nhiệm sở 5 ngày trước. Trong thời gian đó, ông không tiết lộ nhiều về ý định cho sự nghiệp chính trị tương lai. Cựu tổng thống nói ông muốn nghỉ ngơi vài tháng.
Tuy nhiên, ông Trump vẫn là gương mặt gây quỹ “khủng” nhất của đảng Cộng hòa, với hàng chục triệu USD tại các ủy ban hành động chính trị có thể sẵn sàng sử dụng, cùng sự ủng hộ của khối cử tri đông đảo khắp cả nước.
Điều quan trọng nhất có lẽ là cựu tổng thống đang nung nấu ý định trừng phạt những người đã phản bội ông, cũng như tưởng thưởng cho những người vẫn trung thành.
Georgia tới nay vẫn là ưu tiên chính của ông Trump. Cựu tổng thống coi Thống đốc Brian Kemp và Tổng thư ký tiểu bang Brad Raffensperger là kẻ “phản bội”. Đây là hai vị trí sẽ phải tái tranh cử vào năm 2022.
Tuần qua, ảnh hưởng của ông Trump trong đảng Cộng hòa được thử lửa ở Arizona. Cuối cùng, ứng viên được ông Trump ủng hộ – bà Kelli Ward – chiến thắng và tái đắc cử chức chủ tịch đảng Cộng hòa ở tiểu bang.
Hàng loạt nghị sĩ Quốc hội liên bang từng công khai bất đồng với cựu Tổng thống Trump đang đối mặt làn sóng thách thức trong lần chạy đua tới, trước hết là 10 hạ nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu ủng hộ luận tội ông Trump.
Tại Ohio, nhận định chung là một ứng viên thượng nghị sĩ do ông Trump ủng hộ sẽ có nhiều cơ hội chiến thắng vòng bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa. Không ai hiện có vị trí tốt hơn Hạ nghị sĩ Jim Jordan, người từng nhận Huân chương Tự do từ ông Trump trong những ngày cuối nhiệm kỳ.
“Ông Jim đang có vị trí rất khả quan nếu ông ấy sẵn sàng tham gia. Tôi không chắc có ai đủ khả năng đánh bại ông ấy”, Ken Blackwell, cựu tổng thư ký Ohio, cũng là một đồng minh lâu năm của Thượng nghị sĩ Portman, nói.
Cựu Tổng thống Trump giờ đang thu mình tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, Florida. Từ bên ngoài, người ta chỉ thấy ông chơi golf.
Tuy nhiên, các trợ lý của ông Trump đã có nhiều cuộc thảo luận về khả năng đưa cựu tổng thống trở lại trước công luận, có thể thông qua mạng xã hội. Các trợ lý khẳng định ông Trump không cần tiếp tục dùng Twitter hay Facebook để gây quỹ.
Hôm 25/1, ông Trump chính thức khai trương Văn phòng cựu tổng thống. Cơ quan này sẽ chịu trách nhiệm cho các hoạt động chính thức của ông Trump.
Trong những ngày cuối nhiệm kỳ, ông Trump trao đổi với một số đồng minh khả năng thành lập đảng chính trị mới, đây là công cụ để trừng phạt những kẻ phản bội nếu phe Cộng hòa vào hùa với đảng Dân chủ luận tội ông ở Thượng viện.
Nhưng tới ngày 24/1, sau khi các trợ lý nói thành lập đảng riêng là một sai lầm, ông Trump bắt đầu gửi đi thông điệp rằng ông có thể sẽ không tiếp tục theo đuổi ý tưởng trên.
“Ông ấy hiểu điều tốt nhất cho phong trào của mình (MAGA – Make America Great Again) và lý tưởng bảo thủ là cùng nhau tiến về phía trước, và rằng thành lập đảng mới sẽ dẫn tới sự thống trị của phe Dân chủ”, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham – đồng minh lâu năm của ông Trump – cho biết.
Cựu Tổng thống Trump hiện có hơn 70 triệu USD tại siêu ủy ban hành đồng chính trị của ông có tên Save America, mà không có nhiều hạn chế trong việc chi tiêu số tiền này.
Danh sách mục tiêu của ông Trump
Các quan chức Cộng hòa đang tìm cách hàn gắn quan hệ giữa ông Trump và lãnh đạo phe Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy, người từng lên án bài diễn văn hôm 6/1 của ông Trump trước khi vụ bạo loạn nổ ra ở Điện Capitol. Ông Trump gọi phát biểu của McCarthy là “khiếm nhã”.
Các trợ lý đang dàn xếp một cuộc gặp hoặc điện đàm giữa ông Trump và ông McCarthy trong vài ngày tới.
Ông Trump muốn trừng phạt các nghị sĩ Cộng hòa đã bỏ phiếu luận tội ông ở Hạ viện. Một số mục tiêu của ông Trump là Liz Cheney đại diện Wyoming, Anthony Gonzalez đại diện Ohio, và Fred Upton đại diện Michigan.
Cựu tổng thống cũng quan tâm tới các cuộc bầu cử sắp diễn ra tại Arizona và Texas cho ghế thống đốc, cũng như cuộc đua cho ghế thượng nghị sĩ đại diện North Carolina.
Ở Ohio, ông Gonzalez sẽ đối mặt ứng viên tiềm năng là Christina Hagan trong vòng sơ bộ. Hôm 25/1, bà Hagan nói sẽ lựa chọn khu vực bầu cử để đại diện sau khi Ohio vẽ lại phân chia các khu vực bầu cử. Đảng Cộng hòa nắm toàn quyền vẽ lại các khu vực bầu cử ở Ohio.
“Nhiều người đã bỏ phiếu cho gương mặt mà họ tin là lãnh đạo cho phe bảo thủ, và giờ chứng kiến những kẻ đó phản bội các giá trị của họ”, bà Hagan nói, ám chỉ việc ông Gonzalez bỏ phiếu ủng hộ luận tội cựu Tổng thống Trump.
Mối thâm thù lớn nhất của ông Trump dành cho Thống đốc Brian Kemp của Georgia. Bất đồng giữa hai ông xuất phát từ việc ông Kemp bỏ qua Doug Collins – người ông Trump ủng hộ – để lựa chọn bà Kelly Loeffler làm ứng viên đại diện đảng Cộng hòa chạy đua 1 trong 2 ghế thượng nghị sĩ.
Mọi việc càng trở nên tồi tệ khi cựu Tổng thống Trump cáo buộc ông Kemp phải chịu trách nhiệm vì không hết lòng hỗ trợ nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử.
Ông Collins hiện chưa quyết định có tham gia cuộc chạy đua thách thức ghế thống đốc của ông Kemp hay không. Một lựa chọn khác của ông Collins là thách thức ghế thượng nghị sĩ của Raphael Warnock, chính trị gia đảng Dân chủ đã đánh bại bà Loeffler hôm 5/1 vừa qua.
Cái tên số hai trong danh sách “thù hận” của ông Trump là Liz Cheney, hạ nghị sĩ đại diện Wyoming. Cheney là thành viên duy nhất trong ban lãnh đạo đảng Cộng hòa ở Hạ viện bỏ phiếu luận tội ông Trump. Hiện chưa rõ ông Trump có dự định “lật” ghế của Cheney hay chỉ muốn loại bỏ vị trí lãnh đạo của bà tại Hạ viện.
Sarah Longwell, giám đốc điều hành nhóm chống ông Trump có tên Republican Accountability Project, nói tổ chức của bà dự định gây quỹ và chi 50 triệu USD để bảo vệ 10 nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu luận tội ông Trump.
Republican Accountability Project cũng có kế hoạch tấn công các nghị sĩ Cộng hòa về phe ông Trump trong chiến dịch lật ngược kết quả bầu cử. Longwell cho biết sẽ ưu tiên đánh bại Jim Jordan nếu ông này chạy đua cho ghế thượng nghị sĩ đại diện Ohio.
Cuộc bầu cử sơ bộ năm 2022 sẽ là thuốc thử thực sự đầu tiên với uy tín của ông Trump trong nội bộ đảng Cộng hòa.
Ngoài bà Sarah Sanders chạy đua chức thống đốc Arkansas, hiện xuất hiện tin đồn con gái ông Trump là Ivanka sẽ chạy đua ghế thượng nghị sĩ đại diện Florida. Bên cạnh đó, con dâu của cựu tổng thống là Lara Trump cũng đang cân nhắc chạy đua ghế thượng nghị sĩ đại diện North Carolina.
Duy Anh/New York Times
