Chủ tịch Hồ Chí Minh bỏ lá phiếu bầu cử đầu tiên
Những nghệ sĩ nhiếp ảnh có vinh dự chụp ảnh Hồ Chủ tịch không nhiều. Những tên tuổi được biết đến như Đinh Đăng Định, Vũ Đăng Năng, Vũ Đình Hồng, Kim Côn… Ngoài ra còn có phóng viên nhiếp ảnh thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) và các tờ báo trung ương. Phóng viên nhiếp ảnh báo Tiền Phong Mai Nam là người có nhiều dịp được gần và chụp ảnh Bác.
Với gần 200 bức ảnh về Bác được ông gìn giữ lúc sinh thời như báu vật. Nghệ sĩ Mai Nam kể rằng: có một kỷ niệm cách đây hơn nửa thế kỷ, tôi vẫn còn nhớ mãi, đó là lần tôi bấm máy chụp bức ảnh Hồ Chủ tịch – Người công dân số 1- bỏ lá phiếu đầu tiên tại Quốc hội khóa II ngày 8/5/1960.
Sáng sớm ngày 8/5/1960, tôi đến tòa soạn thì được giao nhiệm vụ đến địa điểm bỏ phiếu số 1 phố Cửa Bắc số nhà 67 có các vị lãnh đạo nhà nước đến bỏ phiếu (không nói có Bác Hồ vì để giữ bí mật). Đúng 7h sáng tôi có mặt tại điểm bỏ phiếu. Không khí nơi đây như ngày hội. Băng rôn, cờ, hoa rực rỡ. Hai bên cổng vào quần chúng nhân dân, thanh niên ai nấy quần áo chỉnh tề đang chờ đón giờ phút trọng đại đến gần.
Đảng và Nhà nước đã trao tặng Nhà báo-Nghệ sĩ nhiếp ảnh Mai Nam những phần thưởng cao quý: Giải thưởng Nhà nước về VHNT, chuyên ngành nhiếp ảnh (năm 2007), Huân chương Lao động Hạng nhất, Huy chương Kháng chiến Hạng nhất và Hạng nhì… Hội nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam phong tặng ông các tước hiệu Nhà nhiếp ảnh xuất sắc, Nhà nhiếp ảnh có cống hiến xuất sắc. Ông đoạt nhiều giải thưởng, Huy chương Vàng, Bạc, Đồng về nhiếp ảnh trong và ngoài nước. Tên tuổi ông được biết đến rộng rãi trong giới nhiếp ảnh trong nước và thế giới. BTC Liên hoan mang tên Hộ chiếu bằng hình ảnh (Visa pour L’Image) ở Pháp, một trong những liên hoan ảnh báo chí quốc tế uy tín nhất thế giới đã viết: Nếu bạn từng có mặt tại Liên hoan của Visa pour L’image diễn ra tại Perpignan năm 2014, chắc chắn bạn sẽ nhớ mãi về 4 nhà nhiếp ảnh người Việt Nam được vinh danh. (Một trong 4 người có Nhà báo- nghệ sĩ nhiếp ảnh Mai Nam-PV).
Một lúc sau thấy Bác Hồ xuất hiện, cùng đi có ông Trần Danh Tuyên là Bí thư Thành ủy Hà Nội lúc bấy giờ, vào khu nhà bỏ phiếu. Lúc này mọi người xôn xao, vui mừng phấn khởi khi nhìn thấy vị lãnh tụ kính yêu có mặt nơi bỏ phiếu ở khu vực mình. Tiếng vỗ tay không ngớt. Có người từ vòng ngoài cũng cố chen vào tận trong để tận mắt ngắm nhìn Bác Hồ kính yêu.
Nhiều phóng viên báo, đài đến từ rất sớm đứng vòng trong, vòng ngoài, máy ảnh, máy quay phim luôn trong tư thế tác nghiệp. Mọi con mắt đều đổ dồn về phía Bác và các vị lãnh đạo thành phố.
Tâm trạng tôi lúc này cũng hòa cùng không khí vui tươi với mọi người và tự hào là người vinh dự được giao trọng trách chụp ảnh vị lãnh đạo cao nhất bỏ lá phiếu đầu tiên tại điểm bỏ phiếu số 1 này. Có sự may mắn nữa là lần này tôi được tòa báo giao cho chiếc máy ảnh mới nguyên của Tiệp Khắc tặng cho Trung ương Đoàn thanh niên Cứu quốc Việt Nam, sau T.Ư Đoàn tặng lại cho báo và tôi là người được sử dụng đầu tiên (cỡ phim 6×6 ). Bác và các vị lãnh đạo thành phố đi vào khu bỏ phiếu, tôi đã bấm được mấy kiểu ảnh. Khi Bác bỏ phiếu, tôi may mắn chụp được hình ảnh Bác bỏ lá phiếu đầu tiên là độc nhất vô nhị, chỉ mình tôi là tác giả. Rời điểm bỏ phiếu, tôi đạp xe ngay về tòa soạn báo để tráng phim. Khi tráng xong treo lên dây, nhìn thấy hình ảnh Bác hiện lên rất rõ, tôi thở phào nhẹ nhõm. Kinh nghiệm cho thấy, kể cả những người cầm máy lâu năm khi chụp máy phim cũng không tin tưởng 100% những bức ảnh vừa chụp không có sự cố. Với tôi lại là lần đầu tiên sử dụng chiếc máy mới bằng phim 6×6, tác nghiệp ở sự kiện quan trọng nên rất hồi hộp. Phim vừa tráng xong còn treo trên dây tôi nhận được cú điện thoại từ TTXVN: Mai Nam phóng ngay tấm ảnh 13×18 để phát cho các báo. Vì yêu cầu gấp mà phim vẫn còn ướt, sau tôi nghĩ ra sáng kiến nhúng vào cồn lau khô rồi đưa lên máy phóng. Hai tấm ảnh cỡ 13×18 tôi giữ một tấm để đăng ngay trên báo Tiền Phong, còn một tấm gửi cho TTXVN. Về sau có vài tờ báo xin lại tấm ảnh Bác Hồ bỏ lá phiếu đầu tiên, tôi mang phim ra làm thì phim đã bị cháy do tội tôi nhúng phim vào cồn. Tôi lại nhờ TTXVN chụp lại bức ảnh Hồ Chủ tịch bỏ lá phiếu đầu tiên tại Quốc hội khóa II ngày 8/5/1960 để dùng phim phóng ra nhiều ảnh.
Sau này bức ảnh tôi chụp Bác đang bỏ phiếu được các đồng nghiệp đánh giá rất cao. Bởi khuôn hình bắt đúng thời điểm Bác đang bỏ 2/3 lá phiếu. Nếu chụp sớm quá cũng không được mà bấm máy chậm là lá phiếu đã vào thùng rồi.
Đây là một kỷ niệm không bao giờ quên trong đời cầm máy chụp được bức ảnh vị Chủ tịch nước bỏ lá phiếu trong ngày bầu cử Quốc hội khóa II năm 1960. Đối với tôi đó là niềm vinh dự tự hào.
DUY NGỌC (Ghi theo lời kể của nhà báo – nghệ sĩ nhiếp ảnh Mai Nam lúc sinh thời)
